कोयना नदीवरील 'या' पुलांना मिळाली जलसमाधी; अनेक गावांचा तुटला संपर्क

गेल्या आठवड्यापासून कोयना पाणलोट क्षेत्रात पावसाचा जोर पुन्हा वाढल्याने कोयना धरणात सध्या 92.81 टीएमसी इतका पाणीसाठा झाला आहे. धरण पूर्ण क्षमतेने भरण्यासाठी केवळ 12 टीएमसी पाण्याची गरज आहे. पाणलोट क्षेत्रात कोसळत असलेल्या मुसळधार पावसामुळे धरणात मोठ्या प्रमाणात पाण्याची आवक वाढू लागल्याने धरणातील निर्धारित पाणीपातळी नियंत्रित ठेवण्यासाठी दरवाजे खुले करण्यात आले आहेत.

सातारा - कोयना धरण पाणलोट क्षेत्रात मुसळधार आणि पावसाची संततधार सुरूच असून शिवाजीसागर जलाशयात पाण्याची आवक प्रचंड वाढली आहे. सोमवारी सकाळी प्रतिसेकंद 1 लाख 14 हजार 980 क्युसेक्सवर पाण्याची आवक पोहोचल्याने जलपातळी नियंत्रित राखण्यासाठी रविवारपासून 10 फुटावर उचलण्यात आलेले कोयना धरणाचे सहा वक्री दरवाजे सोमवारीही 'जैसे थे' स्थिर ठेवण्याचा निर्णय धरण व्यवस्थापनाने घेतला आहे.

कोयना धरणात पाण्याची मोठ्या प्रमाणात आवक

कोयना नदीपात्रात सुरू असलेला पाण्याचा विसर्ग प्रतिसेकंद 2 हजार क्यूसेक्सने वाढवून हा विसर्ग प्रतिसेकंद 56 हजार 431 क्युसेक इतका करण्यात आला आहे. त्यामुळे कोयना नदीवरील मेंढेघर, नेरळे, जुना संगमनगर धक्का पूल, मूळगाव आणि निसरे फरशी पूल पाण्याखाली गेल्याने नदीपलीकडील गावांचा संपर्क तुटला आहे. प्रशासनाने कोयना नदीकाठच्या गावांना सतर्कतेचा इशारा दिला आहे. दरम्यान, हवामान खात्याने येत्या चार दिवसांत 20 तारखेपर्यंत पुणे, कोकणसह सातारा जिल्ह्यात अतिवृष्टीच्या इशारा दिल्याने सातारा जिल्ह्यात 'रेडअलर्ट' जारी केला आहे.

कोयना धरणातील पाण्याचा विसर्ग आणि मुसळधार पाऊस यामुळे कोयना, केरासह सर्वच नद्या दुथडी भरून वाहत असून काही ठिकाणी कोयना नदीने धोक्याची पातळी ओलांडली आहे. हवामान खात्याच्या अंदाजानुसार अतिवृष्टीला सुरवात झाल्यास कोयना आणि कृष्णा या नद्यांच्या पाणीपातळीत प्रचंड वाढ होऊन या नद्याकाठच्या गावांना धोका निर्माण होऊ शकतो. यासाठी पाटण, कराड आणि सांगली परिसरातील कोयना आणि कृष्णा काठच्या गावांत महापुराचा धोका वाढला आहे. परिणामी या परिसरातील गावांना सतर्कतेचा इशारा देण्यात आला आहे.

गावातील रस्त्यावर साठलेले पाणी

गेल्या आठवड्यापासून कोयना पाणलोट क्षेत्रात पावसाचा जोर पुन्हा वाढल्याने कोयना धरणात सध्या 92.81 टीएमसी इतका पाणीसाठा झाला आहे. धरण पूर्ण क्षमतेने भरण्यासाठी केवळ 12 टीएमसी पाण्याची गरज आहे. पाणलोट क्षेत्रात कोसळत असलेल्या मुसळधार पावसामुळे धरणात मोठ्या प्रमाणात पाण्याची आवक वाढू लागल्याने धरणातील निर्धारित पाणीपातळी नियंत्रित ठेवण्यासाठी रविवारी सकाळी 8.30 वाजल्यापासून धरणाचे सहा वक्री दरवाजे पहिल्यांदा पावणे दोन पुन्हा चार, सहा, सात आणि नंतर 10 फुटापर्यंत उचलून धरणातून प्रतिसेकंद 68 हजार क्युसेक्स वेगाने पाण्याचा विसर्ग सुरु करण्यात आला आहे. पावसाचा जोर सोमवारी दिवसभर कमी होऊन विसर्ग कमी होईल अशी अपेक्षा होती. मात्र पाणलोट क्षेत्रात पावसाचा जोर कायम राहिल्याने सोमवारी सकाळी 8 वाजेपर्यंत धरणात प्रतिसेकंद 1 लाख 14 हजार 980 क्युसेक्स या वेगाने पाण्याची आवक सुरू झाल्याने धरणाचे दरवाजे 'जैसे थे' 10 फुटांवरच स्थिर ठेवण्याचा निर्णय कोयना सिंचन विभागाने घेतला.

अनेक गावांत शिरले पाणी

त्यानुसार कोयना नदीपात्रात प्रतिसेकंद 56 हजार 431 क्युसेक्स पाण्याचा विसर्ग सुरू केला आहे. कोयना पाणलोट क्षेत्रात मुसळधार पावसाचा जोर कायमच असल्याने धरणाचे दरवाजे टप्प्याटप्प्याने वाढविण्यास सुरवात करून धरणातील पाणीपातळी नियंत्रित करण्याचा प्रयत्न कोयना सिंचन विभाग करत आहे. तरीही पावसाचा जोर अधिकच वाढत असल्याने कोयना धरणात पाण्याची आवक मोठ्या प्रमाणात कमी जास्त होत आहे. त्यामुळे कोयना प्रशासनाला चांगलीच कसरत करावी लागत आहे.

दरम्यान, कोयना पाणलोट क्षेत्रासहीत संपूर्ण पाटण तालुक्यात संततधार मुसळधार पाऊस कोसळत असल्याने आणि धरणातून सोडण्यात आलेला पाण्याचा विसर्ग यामुळे कोयना नदी दुथडी भरून वाहत आहे. पाण्याचा फुगवटा ओढ्यांच्या माध्यमातून पाटण शहरात आल्याने पाटण शहरातील नवीन बसस्थानक परिसर, धांडे पूल परिसरात पुराचे पाणी शिरले आहे. परिसरातील दुकानांमध्ये पाणी शिरल्याने अनेकांचे हजारो रुपयांचे नुकसान झाले आहे. दुकानात पाणी शिरल्याने दुकानातील साहित्य हलविण्याची तारांबळ उडाली आहे. तर शहराची स्मशानभूमी आणि परिसरातील भात गिरणीही पाण्याखाली गेलेली आहे. शहरातील मार्केट यार्ड परिसरातील काही घरांच्या उंबरठ्याला पाणी लागल्याने तेथील 13 लोकांना पाटण नगरपंचायतीमार्फत कै. ज्ञानोजीराव साळुंखे हायस्कूलमध्ये स्थलांतरीत करण्यात आले आहे.

जोरदार पावसामुळे दरड कोसळली

1)कोयना नदीवरील या पुलांना मिळाली जलसमाधी

कोयना धरणातून सुरू केलेल्या पाण्याच्या विसर्गामुळे कोयना नदीवरील पाटण तालुक्यातील मेंढघर, जुना संगमनगर धक्का पूल, मूळगाव, निसरे फरशी हे पूल दोन दिवसांपूर्वीच पाण्याखाली गेले असताना आज सोमवारी नेरळे पुलावरही पाणी आल्याने नदीपलिकडील मोरगिरी विभागाचा पाटणशी संपर्क तुटला. त्यामुळे नदीपलिकडील गावांची वाहतूक नवारस्ता मार्गे वळविण्यात आली आहे.

2)आवक 2.13 टीएमसी, वाढ मात्र अर्धा टीएमसी

कोयना पाणलोट क्षेत्रात कोसळणाऱ्या पावसामुळे सोमवारी सकाळी 8 ते सायंकाळी 4 वाजेपर्यंतच्या केवळ आठ तासांत कोयना धरणात 0.52 टीएमसी पाण्याची आवक झाली. यापैकी 2.13 टीएमसी इतकी वाढ धरणाच्या पाणीपातळीत झाली असून बाकीचे 1.61 टीएमसी पाण्याचा विसर्ग करण्यात आल्याची माहिती कोयना सिंचन विभागाने दिली.

3)पाणी पाहण्यासाठी शहरात गर्दी

कोरोनाच्या पार्श्वभूमीवर पाटण शहरात 19 तारखेपर्यंत लॉकडाउन असताना शहरातील जनतेला मात्र कोरोनाबाबत कसलेच गांभीर्य नसल्याचे पहावयास मिळाले. धरणातून सोडलेल्या पाण्यामुळे कोयना, केरासह इतर नद्यांना पूर आला असून तो पाहण्यासाठी पाटण शहरातील नागरीकांनी आपल्या कुटुंबांसोबत मोठ्या प्रमाणात गर्दी केल्याचे पहावयास मिळाले.