ETV Bharat / state

आजच्या पिता-पुत्रांसमोर छत्रपती शिवराय आणि संभाजींचा आदर्श हवा - शिवरत्न शेटे - Sambhaji

शिवजयंती निमित्त येथील विद्याभारती महाविद्यालयाच्या मैदानावर, 'शिवशंभू पितापुत्रांतील अविस्मरणीय भावबंध' या विषयावर व्याख्यानाचे आयोजन करण्यात आले होते. व्याख्यानाला अमरावतीकरांची गर्दी उसळली होती.

शिवरत्न शेटे
author img

By

Published : Feb 20, 2019, 11:13 AM IST

अमरावती - आपली पुढची पिढी स्वाभिमानी व्हावी, असे वाटत असेल तर आजच्या पिता-पुत्रांसमोर छत्रपती शिवाजी महाराज आणि छत्रपती संभाजी महाराजांचा आदर्श असायला हवा, असे शिवचरित्रकार शिवरत्न शेटे यांनी म्हटले आहे. शिवजयंती निमित्त येथील विद्याभारती महाविद्यालयाच्या मैदानावर, 'शिवशंभू पितापुत्रांतील अविस्मरणीय भावबंध' या विषयावर आयोजित करण्यात आलेल्या व्याख्यानात ते बोलत होते. माजी आमदार रावसाहेब शेखावत यांनी या कार्यक्रमाचे आयोजन केले होते.

शेटे म्हणाले, संभाजी महाराजांबद्दल अनेक अपप्रचार करण्यात आले. वास्तवात संभाजी महाराज आपल्या वडिलांसारखेच सरस राजे होते. संभाजी आणि शिवाजी महाराज यांच्यात खटके उडल्याचा आणि संभाजी महाराजांना पदोपदी चुकीचे ठरविण्याचा उद्योग चिटणीस बखरीत केला गेला. ही बखर संभाजी महाराजांनंतर शंभर वर्षांनी लिहिली गेली. त्यामुळे यात तथ्य नाही. मात्र, संभाजी महाराजांच्या हयातीत लिहीण्यात आलेल्या अनुपुराणमध्ये संभाजी महाराजांच्या मूळ जीवनाचा उल्लेख आहे, असे शिवरत्न शेटे म्हणाले.

संभाजी महाराज दिलेरखानाला जाऊन मिळाले या मागे केवळ प्रमाद होता चूक नाही, असेही शेटे यांनी सांगितले. फ्रेंच प्रवासी आबे कार्ट याने संभाजी आणि शिवाजी महाराजांचे अतिशय चांगले संबंध होते, संभाजीराजे राजबिंडे आणि देखणे होते, असा उल्लेख केला असल्याचेही शिवरत्न शेटे म्हणाले. यावेळी शेटे यांनी संभाजी महाराजांचा धगधगता जीवनपट श्रोत्यांसमोर मांडला.
व्याख्यानाला अमरावतीकरांची गर्दी उसळली होती. व्याख्यानापूर्वी पुलवामा येथील अतिरेक्यांच्या हल्ल्यात हुतात्मा झालेल्या जवानांना श्रद्धांजली वाहण्यात आली. यावेळी राज्यमंत्री डॉ. श्रीकांत देशपांडे, आमदार बच्चू कडू, महापालिकेचे विरोधीपक्ष नेता बबलू शेखावत, माजी महामौर विलास इंगोले आदी उपस्थित होते.

undefined

अमरावती - आपली पुढची पिढी स्वाभिमानी व्हावी, असे वाटत असेल तर आजच्या पिता-पुत्रांसमोर छत्रपती शिवाजी महाराज आणि छत्रपती संभाजी महाराजांचा आदर्श असायला हवा, असे शिवचरित्रकार शिवरत्न शेटे यांनी म्हटले आहे. शिवजयंती निमित्त येथील विद्याभारती महाविद्यालयाच्या मैदानावर, 'शिवशंभू पितापुत्रांतील अविस्मरणीय भावबंध' या विषयावर आयोजित करण्यात आलेल्या व्याख्यानात ते बोलत होते. माजी आमदार रावसाहेब शेखावत यांनी या कार्यक्रमाचे आयोजन केले होते.

शेटे म्हणाले, संभाजी महाराजांबद्दल अनेक अपप्रचार करण्यात आले. वास्तवात संभाजी महाराज आपल्या वडिलांसारखेच सरस राजे होते. संभाजी आणि शिवाजी महाराज यांच्यात खटके उडल्याचा आणि संभाजी महाराजांना पदोपदी चुकीचे ठरविण्याचा उद्योग चिटणीस बखरीत केला गेला. ही बखर संभाजी महाराजांनंतर शंभर वर्षांनी लिहिली गेली. त्यामुळे यात तथ्य नाही. मात्र, संभाजी महाराजांच्या हयातीत लिहीण्यात आलेल्या अनुपुराणमध्ये संभाजी महाराजांच्या मूळ जीवनाचा उल्लेख आहे, असे शिवरत्न शेटे म्हणाले.

संभाजी महाराज दिलेरखानाला जाऊन मिळाले या मागे केवळ प्रमाद होता चूक नाही, असेही शेटे यांनी सांगितले. फ्रेंच प्रवासी आबे कार्ट याने संभाजी आणि शिवाजी महाराजांचे अतिशय चांगले संबंध होते, संभाजीराजे राजबिंडे आणि देखणे होते, असा उल्लेख केला असल्याचेही शिवरत्न शेटे म्हणाले. यावेळी शेटे यांनी संभाजी महाराजांचा धगधगता जीवनपट श्रोत्यांसमोर मांडला.
व्याख्यानाला अमरावतीकरांची गर्दी उसळली होती. व्याख्यानापूर्वी पुलवामा येथील अतिरेक्यांच्या हल्ल्यात हुतात्मा झालेल्या जवानांना श्रद्धांजली वाहण्यात आली. यावेळी राज्यमंत्री डॉ. श्रीकांत देशपांडे, आमदार बच्चू कडू, महापालिकेचे विरोधीपक्ष नेता बबलू शेखावत, माजी महामौर विलास इंगोले आदी उपस्थित होते.

undefined
Intro:आग्र्याच्या दरबारात औरंगजेबाला उत्तर देण्याची आपल्या बापाची धमक अवघ्या नऊ वर्ष वयाच्या संभाजीने पहिली होती. हिम्मत, धैर्य हे उधार किंवा विकत मिळत नसतं तर रक्तात असावं लागतं. हिम्मत आणि धैर्य शाहजी राज्यांमध्ये होते तसे ते राजमाता जिजाबाई आणि छत्रपती शिवाजी महारांजमध्ये असल्याने साहजिकच संभाजी महाराजांमध्येही आले. जे रक्तात असत ते अनुकरणाने संस्कारात उतरत असतं. छत्रपतींची हिम्मत संभाजी महाराजध्ये उतरली हे खरे वडील आणि मुलांधले ऋणानुबंध आहेत,. आज बाप चुकीचं काम करीत असेल तर मुलगा सुध्दा त्यांचे अनुकरण करणार. आपली पुढची पिढी स्वाभिमानी व्हावी असे वाटत असेल तर आजच्या पिता पुत्रांसमोर छत्रपती शिवाजी महाराज आणि संभाजी हे आदर्श असावेत असा सल्ला शिवचरित्रकार शिवरत्न शेटे यांनी अमरावतीकरांना दिला.


Body:छत्रपती शिवाजी महाराज यांच्या जयंती निमित्त अमरावतीचे माजी आमदार रावसाहेब शेखावत यांनी विद्याभारती महाविद्यालयाच्या मैदानावर शिवरत्न शेटे यांचे ' शिवशम्भू पितापुत्रातील अविस्मरणीय भावबंध' या विषयावर व्याख्यान आयोजित करण्यात आले होते.
संभाजी महाराजांबद्दल अनेक अपप्रचार करण्यात आले. वास्तवात संभाजी महाराज आपल्या वडिलांसारखाच किंबहुना तुणच्यापेक्ष सरस असा राजा होता असे शिवरत्न शेटे म्हणाले.संभाजी महाराज अवघे सव्वा वर्षाचे असताना त्यांची आई सईबाई ५ सप्टेंबर १६६५ ला जग सोडून गेली. त्यावेळी ज्या मांडीवर शिवाजी महाराजांना मोठं केलं त्याच मांडीवर जिजामतेने आपला नातू संभाजी यांना वागवलं. १६६५ साली मिर्झा राजे जयसिंग महाराष्ट्रवार चाल करून आले. रयतेच्या भल्यासाठी शिवाजी महाराजांनी ११ जून १६६५ रोजी जयसिंगासोबत पुरंदरचा तह केला.या तहात पंचहजारी मनसुभ्याच्या अटीवर छत्रपती शिवाजी राजांनी संभाजी या आपल्या अवघ्या आठ वर्षाच्या मुलाला तारण म्हणून ठेवले. जगाच्या इतिहासात एखाद्या राजाने आपल्या मुलाला तारण ठेवण्याची एकमेव घटना होती. या तहनुसारच शिवाजी राजे १२ मे १६६६ ला औरंगजेबाच्या पन्नासव्या वाढदिवसानिमित्त आग्र्याला गेलेत. औरंगजेबाच्या दरबारात दुय्यम वागणूक मिळाल्याने शिवाजी राजांनी औरंगजेबाला याचे तडा खूनउत्तर दिले. आपला बाप बादशहाला आव्हान देत असल्याचा प्रसंग आठ वर्षाच्या संभाजी समोर घडला.यानंतर शिवाजी राजांनी कैद करून १८ ऑगस्ट १६६६ ला त्यांना ठार मारण्याची योजना आखण्यात आल्याची माहिती शिवाजी महाराजांचे गुप्तहेर भिरजिनाईक जाधव यांना कळली. १७ ऑगस्ट १६६६ लाच शिवाजी राजे कैदेतून निसटले आणि उत्तरेकडे मथुरेला गेलेत. औरंगजेब लहान असणाऱ्या संभाजीमुळे आपल्याल ओळखेल यामुळे शिवाजी राजांनी संभाजीला मथुरेत विसोजी पंत यांच्याकडे सोडून साधूच्या वेशात अवघ्या २५ दिवसात १२ सप्टेंबर १६६६ ला राजगडावर परतले. औरंजेबापासून संभाजीचे सरंक्षण व्हावे यासाठी संभाजी रस्त्यातच दगावला असे शिवाजी महाराजांनी जाहीर केले. विशेष म्हणजे मुलगा जिवंत असताना महाराजांनी त्याचा दशक्रिया विधी करण्याचे अग्निदिव्यही पूर्ण केले. पुढे २० नोव्हेंबेर १६६६ ला संभाजी राजगडावर सुखरूप परतले.
यानंतर मात्र संभाजी आणि शिवाजी महाराज यांच्यात खटके उडल्याचा आणि संभाजी महाराजांना पदीपदी चुकीचे ठरविण्याचा उद्योग चिटणीस बखरीत केला गेला. ही बखर संभाजी महाराजांनंतर शंभर वर्षाने लिहिली गेली असल्याने यात तथ्य नाही मात्र संभाजी महाराजांच्या हयातीत लिहीण्यात आलेल्या अनुपुराण मध्ये संभाजी महाराजांचे मूळ जीवनाचा उल्लेख आहे असे शिवरत्न शेटे म्हणाले.अनुपुराणचा दाखला देत शेटे म्हणाले संभाजी दिलेरखानाला जाऊन मिळाले या मागजये केवळ प्रमाद होता चूक नाही.
शिवाजी राजे उत्तरेत शौर्य गाजवीत असताना त्यांनी संभाजिला कर्नाटकात लढाईसाठी तुला नेईल असा शब्द महाराजांनी दिला. दरम्यान रायगडावर अष्टप्रधानची चलती वाढली त्यांचे आणि संभाजीचे जमत नव्हते. अष्ट प्रधानांनी राणी सोयराबाई यांना संभाजी ऐवजी राजाराम स्वराज्याचा वारस व्हावा असे सांगून गृहकलह निर्माण केला. दक्षिणेत लढायला जायचं असे स्वप्न पहाणाऱ्या संभाजीला शिवाजी राजांनी ऐनवेळी सोबत न घेता प्रभावलीचा सुभेदार अशी जबाबदारी दिली. यानंतर पुढे आपलं कुणीही नाही अशी भावना संभाजी मध्ये रुजायला लागली. स्वराज्यासाठी संभाजीने सैन्य भरती करणे सुरू केले तेव्हा अष्टप्रधानांनी संभाजी रायगडावर आक्रमण करणार असे शिवाजी महाराजांना चुकीचे सांगितले. गृहकलह वाढत गेल्यावार याचा फायदा घेत दिलेरखानने संभाजीला जवळ केले. पुढे दिलेरखान आणि मुघल क्रूर असल्याचे संभाजीच्या लक्षात यायला लागले. दिलेरखानने ७०० मराठ्यांचे हात छटल्याने संभाजी आणि दिलेरखांमध्ये मतभेत झालेत. आणि ४ डिसेंबर १६७९ ला संभाजी पन्हाळगडावर परतले. मुलगा परत आला याचा आनंद शिवाजी महाराजांना झाला. महाराजांनी दक्षिणेत जिंकलेले कर्नाटक संभाजीला देऊ कले असता तुमच्या पायखलची माती हवी फक्त असे म्हणणाऱ्या संभाजीमध्ये वडिलांप्रति प्रचंड आदर भावना होती हे देशविते. फ्रेंच प्रवासी आबे कार्ट याने संभाजी आणि शिवाजी महाराजांचे अतिशय चांगले संबंध होते, संभाजी राजबिंडा आणि देखणा होता असा उल्लेख केला असल्याचेही शिवरत्न शेटे म्हणाले.
व्याख्यानाला अमरावतीकरांची गर्दी उसळली होती. व्याख्यानापूर्वी पुलवामा येथे अतिरेक्यांच्या हल्ल्यात शाहिद झालेल्या जवानांना श्रद्धांजली वाहण्यात आली. राज्यमंत्री डॉ. श्रीकांत देशपांडे, आमदार बच्चू कडू, महापालिकेचे विरोधीपक्ष नेता बबलू शेखावत, माजी महामौर विलास इंगोले आदी यावेळी उपस्थित होते.


Conclusion:
ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.