हैदराबाद : Happy Birthday Ratan Tata देशातील सर्वात मोठे औद्योगिक घराणे टाटा समूहाचे माजी अध्यक्ष रतन टाटा यांचा आज वाढदिवस आहे. रतन टाटा यांनी त्यांच्या व्यक्तिमत्त्वाची एक वेगळी ओळखही निर्माण केली आहे. देशातील प्रत्येक घराचे 'टाटा'शी नाते आहे. अब्जाधीश उद्योगपती आणि अतिशय दयाळू असलेले व्यक्ती रतन टाटा आज 86 वर्षांचे झाले आहेत. त्यांचा जन्म 28 डिसेंबर 1937 रोजी झाला होता. एकीकडे टाटा सन्सचे माजी अध्यक्ष लोकांसाठी प्रेरणास्थान आहेत. तर दुसरीकडे त्यांच्या आयुष्याशी संबंधित अनेक रंजक किस्से आहेत. यातील एक आहे त्यांच्या बदलाची कहाणी, जाणून घेऊया त्याबद्दल...
2012 पर्यंत टाटा समूहाचे अध्यक्ष होते : देशाच्या स्वातंत्र्यापूर्वीपासून टाटा कुटुंब कॉर्पोरेट जगतात आपला ठसा उमटवत आहे. 1991 ते 2012 या काळात ते टाटा समूहाचे अध्यक्ष होते. या काळात त्यांनी व्यवसाय क्षेत्रात अनेक विक्रम प्रस्थापित केले. देशातील सर्वात जुन्या व्यावसायिक घराण्यांपैकी एक असलेल्या टाटा समूहाला मोठ्या उंचीवर नेले. रतन टाटा यांचे व्यक्तिमत्त्व पाहिल्यास ते केवळ उद्योजक नाहीत, तर लोकांसाठी प्रेरणास्रोत आहेत. आपल्या गटाशी निगडीत असलेल्या छोट्या कर्मचाऱ्यालाही ते आपले कुटुंब मानतात. त्यांची काळजी घेण्यात कोणतीही कसर सोडत नाहीत, याची अनेक उदाहरणे आहेत.
ही घटना ९० च्या दशकातील आहे : रतन टाटा यांच्या वाढदिवसानिमित्त सर्वप्रथम एका मोठ्या कंपनीसोबत केलेल्या बदलाविषयीची रंजक गोष्ट आहे. टाटा सन्सचे अध्यक्ष रतन टाटा यांच्या नेतृत्वाखाली टाटा इंडिका लॉन्च केली होती. पण, त्यावेळी रतन टाटांच्या विचारानुसार टाटांच्या गाड्या विकल्या जात नव्हत्या. टाटा इंडिकाला कमी प्रतिसाद आणि सतत वाढत चाललेल्या तोट्यामुळे त्यांनी पॅसेंजर कार डिव्हिजन (पॅसेंजर कार बिझनेस) विकण्याचा निर्णय घेतला होता. त्यासाठी त्यांनी अमेरिकन कार उत्पादक फोर्ड मोटर्सशी चर्चा केली.
फोर्डचे अध्यक्ष बिल फोर्ड यांची भेट : रतन टाटा यांनी कार व्यवसाय फोर्ड मोटर्सला विकण्याचा निर्णय घेतला. त्यामुळे फोर्डचे अध्यक्ष बिल फोर्ड यांनी त्यांची खिल्ली उडवली. बिल फोर्ड यांनी त्यांना सांगितले होते की, "जर तुम्हाला काहीच माहिती नाही, तर मग तुम्ही प्रवासी कार विभागच का सुरू केला?" बिल इथेच थांबले नाहीत. ते म्हणाले की "आम्ही तुमचा हा व्यवसाय विकत घेतला तर तुमच्यावर उपकार होईल." बिल फोर्डचे हे शब्द रतन टाटा यांना आवडले नाहीत. पण त्यांच्या स्वभावानुसार त्यांनी लगेच प्रतिक्रिया दिली नाही. ते भारतात परतले.
मी भारतात परतताच हा मोठा निर्णय घेतला : बिल फोर्ड यांच्याशी झालेल्या बैठकीनंतर त्यांनी पॅसेंजर कारचा व्यवसाय विकण्याचा निर्णय पुढे ढकलला. त्यानंतर भारतातील ऑटोमोबाईल क्षेत्रात क्रांती घडवून आणली. अपयश ही यशाची पायरी असते हे त्यांनी सिद्ध केले. टाटा मोटर्सला नवीन उंचीवर नेण्यासाठी त्यांनी आपले संपूर्ण लक्ष केंद्रित केले. एका दशकापेक्षा कमी कालावधीत त्यांनी फोर्डच्या गैरवर्तणुकीचा बदला घेत स्वत:ला सिद्ध केले.
फोर्डला 9 वर्षात नतमस्तक व्हावे लागले : तेव्हापासून 9 वर्षे उलटून गेली होती. या वर्षांत टाटा मोटर्स नवीन उंची गाठण्यासाठी पुढे सरकत होती, तर फोर्ड मोटर्स दिवाळखोरीच्या उंबरठ्यावर होती. यावेळी, रतन टाटा यांच्या समूहाने फोर्डचे जग्वार आणि लँड रोव्हर ब्रँड खरेदी करण्याची ऑफर दिली. या कराराबाबत रतन टाटा आणि बिल फोर्ड यांच्यात बैठक झाली. तेव्हा फोर्डचे अध्यक्ष बिल फोर्ड यांचा सूर बदलला होता. त्यांनी या ऑफरसाठी रतन टाटा यांचे आभार मानले. तेव्हा फोर्ड म्हणाले, "तुम्ही जग्वार-लँड रोव्हर (जेएलआर) खरेदी करून आमच्यावर मोठे उपकार करत आहात."
रतन टाटा यांच्याशी संबंधित काही खास गोष्टी
- रतन टाटांसाठी काम म्हणजे पूजा आहे. जेव्हा तुम्ही कामाचा आदर कराल तेव्हाच काम चांगले होईल, असे ते म्हणतात.
- रतन टाटा यांचे सर्वात मोठे वैशिष्ट्य म्हणजे ते नेहमी शांत आणि मृदू राहतात. कंपनीच्या अगदी लहान कर्मचाऱ्यांनाही ते प्रेमाने भेटतात, त्यांच्या गरजा समजून घेतात. शक्यतो त्यांना सर्वतोपरी मदत करतात.
- अब्जाधीश रतन टाटा म्हणतात की, "जर तुम्हाला कोणत्याही कामात यश मिळवायचे असेल, तर तुम्ही ते काम एकट्याने सुरू करू शकता, पण ते काम मोठ्या उंचीवर नेण्यासाठी लोकांचे सहकार्य आवश्यक आहे.
- रतन टाटा यांना प्राणी विशेषत: भटके कुत्रे खूप आवडतात. अनेक एनजीओ आणि अ‍ॅनिमल शेल्टर्सनाही ते देणगी देत असतात.
- आर्थिक संकटात सापडलेल्या विद्यार्थ्यांना मदत करण्यातही रतन टाटा आघाडीवर आहेत. त्यांचा ट्रस्ट अशा विद्यार्थ्यांना शिष्यवृत्ती देते. अशा विद्यार्थ्यांनी जे.एन. टाटा एंडॉवमेंट, सर रतन टाटा स्कॉलरशिप आणि टाटा स्कॉलरशिपद्वारे मदत दिली जाते.
हेही वाचा :
