नवी दिल्ली - देशाच्या सर्वत्र भागात पसरत असलेली उष्णतेची लाट पुढील पाच दिवसांत तीव्र होईल असा अंदाज हवामान विभागाने वर्तवला आहे. त्यामुळे उष्माघाताने माणसांची लाही-लाही होणार असे चित्र आहे. (Heat Wave Will Continue Next Five Days) आयएमडीने राजस्थान, मध्य प्रदेश आणि महाराष्ट्राच्या काही भागांसाठी अलर्ट जारी केला आहे. दरम्यान, आणखी दोन अंश सेल्सिअस तापमानात वाढ होण्याची शक्यताही त्यांनी वर्तवली आहे. गुरुवारी (28 एप्रिल)रोजी जारी केलेल्या भारतीय हवामानशास्त्र विभागाच्या (IMD) अंदाजानुसार, पुढील पाच दिवस वायव्य आणि मध्य भारतात पुढील तीन दिवसांत उष्णतेची लाट कायम राहील असा अंदाज वर्तवण्यात आला आहे.
राजस्थान, मध्य प्रदेश आणि महाराष्ट्राच्या विदर्भात पुढील चार दिवसांसाठी ऑरेंज अलर्ट जारी करण्यात आला आहे. हवामानाच्या इशाऱ्यांसाठी IMD चार कलर कोड वापरते-हिरवा, पिवळा, नारंगी, आणि लाल असही सांगण्यात आले आहे. (Today Temperature In India) बुधवारी झारखंड, पंजाब, राजस्थान, गुजरात, उत्तर प्रदेश, बिहार, ओडिशा आणि मध्य प्रदेशमध्ये कमाल तापमान 3.1 अंश सेल्सिअस ते 5 अंश सेल्सिअसने सामान्यपेक्षा जास्त होते. मध्य प्रदेशातील राजगड येथे पारा ४५.६ अंश सेल्सिअसवर पोहोचला आहे. वायव्य भारतातील काही भागांमध्ये तापमान 47 अंश सेल्सिअसपर्यंत पोहोचू शकते, असे हवामान तज्ज्ञांनी सांगितले आहे.
"चुरू, बारमेर, बिकानेर आणि श्री गंगानगर सारख्या ठिकाणी 45 अंश सेल्सिअस कमाल तापमान सामान्य आहे. परंतु, एप्रिलच्या अखेरीस उत्तर भारतातील मैदानी भागात 45-46 अंश सेल्सिअस हे खूपच असामान्य आहे," असे स्वतंत्र हवामानशास्त्रज्ञ नवदीप दहिया यांनी सांगितले. IMD ने म्हटले आहे की उष्णतेच्या लाटेमुळे प्रभावित भागात असुरक्षित लोकांसाठी - लहान मुले, वृद्ध आणि जुनाट आजार असलेल्या लोकांसाठी "मध्यम" आरोग्याची चिंता होऊ शकते. "म्हणून या प्रदेशातील लोकांनी उष्णतेचा संपर्क टाळावा, हलके आणि हलक्या रंगाचे सुती कपडे घालावे आणि टोपी, छत्री इत्यादींनी डोके झाकावे," असे त्यात म्हटले आहे.
एकतर दीर्घकाळ सूर्यप्रकाशात राहणाऱ्या किंवा जड काम करणाऱ्या लोकांमध्ये उष्णतेच्या आजाराची लक्षणे दिसण्याची शक्यता वाढते, असे IMD सल्लागारात वाचले आहे. जेव्हा कमाल तापमान 40 अंश सेल्सिअसपेक्षा जास्त आणि किमान 4.5 अंशांपेक्षा जास्त असते तेव्हा उष्णतेची लाट घोषित केली जाते. IMD नुसार, सामान्य तापमान 6.4 अंशांपेक्षा जास्त असल्यास तीव्र उष्णतेची लाट घोषीत केली जाते. परिपूर्ण रेकॉर्ड केलेल्या तापमानाच्या आधारे, जेव्हा एखादे क्षेत्र कमाल तापमान 45 अंश सेल्सिअस नोंदते तेव्हा उष्णतेची लाट घोषीत केली जाते. तापमान 47-अंशाचा टप्पा ओलांडल्यास तीव्र उष्णतेची लाट घोषीत केली जाते.
दिलीप मावळणकर, इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ पब्लिक हेल्थ गांधीनगर (IIPHG), संचालक म्हणाले: "लोकांनी IMD च्या सल्ल्याकडे लक्ष देणे आवश्यक आहे, घरातच राहणे, स्वतःला हायड्रेट ठेवणे आणि उष्णतेशी संबंधित आजाराची मध्यम चिन्हे जाणवल्यास जवळच्या आरोग्य केंद्राकडे जाणे आवश्यक आहे.
मावळणकर म्हणाले की, शहरांमध्ये दररोज सर्व कारणांमुळे होणाऱ्या मृत्यूच्या डेटावर देखरेख ठेवली पाहिजे आणि रुग्णालयात दाखल आणि रुग्णवाहिका कॉल्सचा डेटा गेल्या पाच वर्षांच्या डेटाशी तुलना करून मृत्यू दरावरील उष्णतेच्या ताणाचे वास्तविक संकेत मिळावेत. सुरुवातीच्या उष्णतेच्या लहरींमध्ये मृत्यूचे प्रमाण जास्त असते, कारण मार्च आणि एप्रिल महिन्यांत अनुकूलता आणि तयारी कमी असते, असे ते म्हणाले. मार्चच्या शेवटच्या आठवड्यापासून भारताच्या मोठ्या भागांमध्ये सामान्य तापमानापेक्षा जास्त तापमान नोंदवले जात आहे. हवामान तज्ञांनी त्याचे श्रेय अधूनमधून हलका पाऊस आणि मेघगर्जनेच्या सरींच्या अनुपस्थितीमुळे दिला आहे.
वायव्य भारतात मार्च आणि एप्रिलमध्ये किमान चार वेस्टर्न डिस्टर्बन्स दिसले. परंतु, ते हवामानात लक्षणीय बदल घडवून आणण्यासाठी पुरेसे मजबूत नव्हते, असे महेश पलावत, उपाध्यक्ष (हवामानशास्त्र आणि हवामान बदल), स्कायमेट, एक खाजगी हवामान अंदाज एजन्सी यांनी सांगितले. 1 मार्च ते 20 एप्रिल या कालावधीत या प्रदेशात मान्सूनपूर्व कोणतीही महत्त्वाची क्रिया दिसली नाही ज्यामुळे सलग उष्णतेच्या लाटेची तीव्रता वाढली होती, ते म्हणाले, मध्य भारतावरही त्याचा परिणाम झाला. महाराष्ट्र आणि पश्चिम राजस्थानमधील विदर्भात गेल्या दोन महिन्यांपासून सातत्याने कमाल तापमान ४० अंश सेल्सिअस ते ४५ अंश सेल्सिअस दरम्यान नोंदवले जात आहे. 71 टक्के पावसाची तूट असताना IMD ने १२२ वर्षांपूर्वी नोंदी ठेवण्यास सुरुवात केल्यापासून भारताने सर्वात उष्ण मार्च महिना ठरला.
हेही वाचा - Today Petrol- Diesel Rates : पेट्रोल-डिझलच्या दरात स्थिरता; वाचा आजचे दर
