भोपाळ - शंकराचार्य स्वामी स्वरूपानंद सरस्वती यांचे निधन झाले आहे. मध्य प्रदेशातील नरसिंगपूर येथील झोतेश्वर मंदिरात त्यांनी अखेरचा श्वास घेतला. ते 99 वर्षांचे होते. अनेक दिवसांपासून सरस्वती आजारी होते. (Swaroopananda Saraswati passed away) नुकताच 3 सप्टेंबर रोजी त्यांचा 99 वा वाढदिवस साजरा झाला होता. ते द्वारकेच्या शारदा पीठाचे शंकराचार्य आणि ज्योतिमठ बद्रीनाथ होते. शंकराचार्यांनी राम मंदिराच्या उभारणीसाठी प्रदीर्घ कायदेशीर लढा दिला. स्वातंत्र्य चळवळीतही त्यांचा सहभाग होता.
क्रांतिकारी संन्यासी म्हणून प्रसिद्ध - स्वामी स्वरूपानंद सरस्वती यांचा जन्म मध्य प्रदेशातील सिवनी जिल्ह्यातील दिघोरी गावात झाला. ब्राह्मण कुटुंबात जन्मलेल्या शंकराचार्यांच्या पालकांनी त्यांचे नाव पोथीराम उपाध्याय ठेवले. पोथीराम उपाध्याय यांनी वयाच्या अवघ्या नऊव्या वर्षी घर सोडले आणि धर्माचा प्रवास सुरू केला. या दरम्यान ते उत्तर प्रदेशातील काशी येथे पोहोचले, जेथे ब्रह्मलिन श्री स्वामी करपात्री महाराज यांनी वेद-वेदांग, शास्त्रांचे शिक्षण घेतले. 1942 मध्ये वयाच्या अवघ्या 19 व्या वर्षी ते क्रांतिकारी संन्यासी म्हणून प्रसिद्ध झाले, कारण त्यावेळी देश इंग्रजांपासून स्वातंत्र्यासाठी लढत होता.
स्वामी स्वरूपानंद सरस्वती यांना शंकराचार्य ही पदवी मिळाली - १९४२ मध्ये भारत छोडोचा नारा बुलंद झाल्यावर त्यांनी स्वातंत्र्यलढ्यातही उडी घेतली आणि वयाच्या १९ व्या वर्षी ते 'क्रांतिकारक साधू' म्हणून प्रसिद्ध झाले. यावेळी त्यांनी वाराणसी तुरुंगात 9 महिने आणि मध्य प्रदेश तुरुंगात 6 महिने काढले. कर्पात्री महाराजांच्या राजकीय पक्ष राम राज्य परिषदेचे ते अध्यक्षही होते. 1950 मध्ये त्यांना दांडी संन्यासी बनवण्यात आले आणि 1950 मध्ये शारदा पीठ शंकराचार्य स्वामी ब्रह्मानंद सरस्वती यांच्या शिक्षेतून त्यांनी दीक्षा घेतली. त्यानंतर ते स्वामी स्वरूपानंद सरस्वती म्हणून ओळखले जाऊ लागले. 1981 मध्ये त्यांना शंकराचार्य ही पदवी मिळाली.
स्वामी स्वरूपानंद सरस्वती हे दोन मठांचे शंकराचार्य होते - हिंदूंना एकत्र आणण्याच्या भावनेने, आदिगुरू भगवान शंकराचार्य यांनी १३०० वर्षांपूर्वी भारताच्या चारही दिशांना चार धार्मिक राजधानी (गोवर्धन मठ, शृंगेरी मठ, द्वारका मठ आणि ज्योतिर्मठ) बांधल्या. जगद्गुरू शंकराचार्य स्वामी स्वरूपानंद सरस्वतीजी हे दोन मठांचे (द्वारका आणि ज्योतिर्मठ) शंकराचार्य होते. हिंदू धर्मात शंकराचार्यांच्या पदाला खूप महत्त्व आहे. शंकराचार्यांना हिंदूंचे मार्गदर्शन आणि ईश्वरप्राप्तीचे साधन या विषयात हिंदूंना आदेश देण्याचे विशेष अधिकार आहेत.
पंतप्रधानांनी शोक व्यक्त केला - शंकराचार्य स्वरूपानंद सरस्वती यांच्या निधनावर पंतप्रधान नरेंद्र मोदी, गृहमंत्री अमित शहा यांच्यासह अनेक नेत्यांनी शोक व्यक्त केला आहे. द्वारका शारदा पीठाचे शंकराचार्य स्वामी स्वरूपानंद सरस्वतीजी यांच्या निधनाने अत्यंत दु:ख झाले, असे पंतप्रधान मोदींनी ट्विट केले. या दु:खाच्या काळात त्यांच्या अनुयायांप्रती मी शोक व्यक्त करतो. ओम शांती! अशी भावना त्यांनी व्यक्त केली आहे.
गृहमंत्री अमित शाह यांचे ट्विट - द्वारका शारदा पीठाचे शंकराचार्य स्वामी स्वरूपानंद सरस्वतीजी यांच्या निधनाची दुःखद बातमी मिळाली. सनातन संस्कृती आणि धर्माच्या प्रचारासाठी त्यांनी केलेले कार्य सदैव स्मरणात राहील. मी त्यांच्या अनुयायांप्रती शोक व्यक्त करतो. ईश्वर दिवंगत आत्म्याला शांती देवो, अशी भावना व्यक्त केली आहे.
