नवी दिल्ली : माघ महिना (Magh Mass 2023) 7 जानेवारी 2023, शनिवार पासून म्हणजेच आजपासुन (Magh month 2023 starts from today) सुरू होत आहे, जो 5 फेब्रुवारी 2023 रोजी माघ पौर्णिमेसह समाप्त होईल. या दिवसापासून भाविक महिनाभर सूर्योदयापूर्वी पवित्र नद्यांमध्ये स्नान करतात. जर ते शक्य नसेल तर, स्वतःच्या घरी शुद्ध पाण्याने स्नान करा. पाण्यात काळे तीळ आणि गंगाजल घालुन आंघोळ करा. माघ महिन्यात नक्षत्रांच्या सावलीत स्नान केल्याने पूर्ण लाभ होतो. प्राचीन काळी राजे आणि सम्राटांसह लोक प्रयागराज किंवा हरिद्वार आणि बनारससारख्या तीर्थक्षेत्रांमध्ये गंगेच्या तीरावर एक महिना घालवत असत.
मनोकामना पूर्ण करण्याचा मार्ग : माघ महिन्याबद्दल ज्योतिषाचार्य शिवकुमार शर्मा म्हणतात की, हिंदू धर्मग्रंथानुसार विविध प्रकारचे उपवास उत्सव साजरे केले जातात. कारण प्रत्येक मनुष्य तपश्चर्या करू शकत नाही. त्यामुळे सामान्य लोकही त्या तपस्याचा लाभ स्वतःमध्ये रुजवून घेऊ शकतात. त्यासाठी काही खास नियम करण्यात आले आहेत. जसे कडक उन्हात निर्जला एकादशीला पाणीही न घेणे, हीच कलियुगाची तपश्चर्या आहे. माघ महिन्यात कडाक्याच्या थंडीत पारा शून्याच्या आसपास असतो, तेव्हा सूर्योदयापूर्वी पहाटे थंड पाण्याने स्नान करणे हे तपस्या मानले जाते. परंतु सामान्य लोकांच्या मनोकामना पूर्ण करण्यासाठी आणि भगवान विष्णूला प्रसन्न करण्यासाठी हे सर्वोत्तम साधन आहे.
कल्पवास म्हणजे काय : कल्पवास म्हणजे आपल्या मनोकामना पूर्ण होण्यासाठी पवित्र नद्यांच्या जवळ राहणे आणि तपश्चर्या करणे आणि त्यामध्ये नियमित सकाळी स्नान करणे, भगवान विष्णूची पूजा करणे, हे तपस्या करण्या सारखे आहे. उत्तर भारतात किंवा इतर तीर्थक्षेत्रात असताना मंडप उभारुन, सकाळी नियमित स्नान करणे आणि नित्यक्रम करणे आणि भगवान विष्णूची नित्य पूजा करणे हा एक सूक्ष्म तपश्चर्या आहे.
परिपूर्णता आणि यश प्राप्त होईल : जे लोक नियमित गंगास्नान किंवा पवित्र नद्यांमध्ये स्नान करू शकत नाहीत. माघ स्नानाचे व्रत घेऊन ते यशस्वी किंवा निःस्वार्थ वृत्तीने भगवान विष्णूची त्यांच्या घरी पूजा करू शकतात. फलदायी मनोकामना घेऊन गंगेत स्नान केले किंवा माघ स्नान केले तर तुमची इच्छा नक्कीच पूर्ण होईल. निःस्वार्थ भावनेने केलेले माघ स्नान आणि भगवान विष्णूची पूजा जीवनात पूर्णता आणि यशासाठी खूप उपयुक्त आहे. असे म्हटले जाते की, भगवान विष्णूची पूजा कोणत्याही हेतूने किंवा कोणत्याही हेतूशिवाय केली तरी श्रद्धेने, भक्ती आणि मनातुन केलेली उपासना निश्चितच फलदायी ठरते.
तीन स्नाने अवश्य करावीत : माघ महिन्यात निर्धाराने तीन स्नान करावेत. माघ महिन्याच्या कृष्ण पक्षातील प्रतिपदा, अमावास्येला आणि पौर्णिमेच्या दिवशी. स्नानानंतर भगवान विष्णूची पूजा करावी. विष्णु सहस्रनाम, श्री सुक्तम, गोपाल सहस्रनाम, रामरक्षा स्तोत्र इत्यादींचा नियमित पाठ करा. 'ओम नमो भगवते वासुदेवाय नमः' या मंत्राचा सतत जप करत राहा. संपूर्ण माघ महिन्यात मनाने, वाणीने आणि कृतीने कोणाला दुखवू नका. नियम व संयम पाळून बराच वेळ मौन बाळगल्यास स्नानाचे पुण्य प्राप्त होते.
दानाचे विशेष महत्त्व : माघ महिन्यात दानाचे खूप महत्त्व आहे. या महिन्यात गरीब, निर्धन आणि योग्य पात्रांना उबदार कपडे, ब्लँकेट, अन्न इत्यादी दान करा. गहू, तेल, बदाम, रेवडी, शेंगदाणे, डाळ तांदूळ इत्यादी अन्नपदार्थ दान (Donation Has Special Importance) करत रहा. माघ महिन्याचे महत्त्व तेव्हाच सार्थक होते जेव्हा, आपण आपले स्नान, पूजा, दान इत्यादी नियमानुसार सूर्योदयापर्यंत करू शकतो. यानंतर, तुमची दिनचर्या योग्यरित्या पूर्ण करा. अशाप्रकारे माघ महिन्यात स्नान केल्याचे फळ निश्चितच प्राप्त होते.
