जबलपूर : आई जगदंबा, जगद जननी, जगदंबा आणि अशी कितीतरी नावे जिच्या नुसत्या स्मरणाने जीवनातील सर्व अडचणी सुलभ होतात. अशा शक्तीच्या पूजेचा नवरात्रोत्सव ( Navratri Festival 2022 ) सुरू आहे. राज्यात ठिकठिकाणी मातेचे मंडप सजवण्यात आले असून, गरब्याचे आयोजन करण्यात येत आहे. आज आम्ही तुम्हाला मध्य प्रदेशची अशी शक्ती दाखवणार आहोत. ज्याचे दर्शन घेतल्यावर प्रत्येक इच्छा पूर्ण होतात. जी दानवीर कर्णाची कुलदेवी होती, जी संपूर्ण देशात एकमात्र दृश्य रूपात विराजमान आहे, ती माता त्रिपुरासुंदरी. ( Maa Tripura Sundari )
कर्णाची कौटुंबिक देवता त्रिपुरा देवी आहे : संस्कारी जबलपूर श्रद्धा आणि विधींसाठी ओळखले जाते. जबलपूरपासून सुमारे 14 किमी अंतरावर असलेल्या तेवर गावात वसलेल्या, माँ वैष्णोदेवीचे रूप मानणारी माँ त्रिपुरा सुंदरी, जम्मू-काश्मीरच्या कटरा येथे विराजमान आहे. महाकाली महासरस्वती महालक्ष्मीचे रूप असल्याचे मानले जाते. कर्णाची कुल देवी कोणाला म्हणतात, या बाराशे वर्ष जुन्या मंदिराची वेगळीच श्रद्धा आहे. इथल्या चुनरीत नारळ बांधून नवस मागितले जाते. माँ त्रिपुरा सुंदरी सर्व भक्तांच्या मनोकामना पूर्ण करते. ज्याची कीर्ती जगभर पसरलेली आहे, ज्याच्या दर्शनासाठी देशातूनच नव्हे तर जगभरातून भाविक धावून येतात.
इतिहास हजारो वर्षांचा आहे : माँ त्रिपुरा सुंदरी ( Maa Tripura Sundari ) मंदिराचा इतिहास शंभर-दोनशे वर्षांचा नसून हजारो वर्षांचा आहे. असे मानले जाते की 5000 वर्षांपूर्वी, त्रिपुरा सुंदरी माँ द्वापर युगात महादानवीर कर्णाची कुलदेवी होती. करण त्रिपुरासुंदरी मातेची श्रद्धेने सेवा करत असे, त्रिपुरासुंदरी मातेने कर्णाला वरदान दिले होते की त्याने कितीही दान केले तरी त्याच्या खजिन्यात सदैव एक मनाचे सोने राहील. जेव्हा कर्णाने आईकडे वरदान मागितले की मी नेहमी तुझी सेवा करतो आणि तुझ्यासाठी मी स्वतःला समर्पित केले आहे. भविष्यात तुमच्या भक्तांनाही तुमची कृपा मिळू शकेल, असा कोणताही उपाय करा. यावर त्रिपुरा सुंदरी मातेने वरदान दिले की कोणताही भक्त त्यांच्या दरबारात श्रद्धेने नारळ अर्पण ( Offering coconuts with devotion ) करेल. त्याची प्रत्येक इच्छा पूर्ण होईल. तेव्हापासून त्रिपुरा सुंदरी मंदिरात नारळ बांधला जाऊ लागला. असे म्हटले जाते की त्रिपुरा सुंदरी मंदिराची खास गोष्ट म्हणजे त्याचे पुरातत्वीय महत्त्व आहे. त्रिपुरा सुंदरी मंदिराचे पहिले पुजारी, सुमारे 80 वर्षांचे रमेश दुबे सांगतात की, वयाच्या 10 व्या वर्षी माता भगवती स्वप्नात दिसल्या होत्या आणि त्यांनी तिची त्रिपुरा सुंदरी रूपाची जागा सांगितली होती. त्यानंतर त्यांनी ही जागा शोधून काढली. त्याकाळी ते भयंकर जंगल असायचे. जंगलाच्या मध्यभागी असलेल्या बेलच्या झाडाखाली त्याला त्रिपुरासुंदरी मातेचे रूप दिसले आणि मग तो तिची सेवा करू लागला.
दरवर्षी लाखो लोक मंदिरात येतात : त्रिपुरा सुंदरीच्या मूर्तीचे परीक्षण केल्यावरही ही मूर्ती सुमारे 2000 वर्षे जुनी असल्याचे सांगण्यात आले, परंतु धार्मिक मान्यता सांगते की ही मूर्ती 5000 वर्षांहून अधिक जुनी आहे. विशेष बाब म्हणजे माता भगवती त्रिपुरा सुंदरीची प्रतिभा ज्यामध्ये महालक्ष्मी महासरस्वती आणि महाकालीच्या रूपात आहे. ती जगात इतरत्र कुठेही दिसत नाही. त्रिकूट पर्वतावर स्थित माँ वैष्णोदेवीमध्येही या तीन देवींचे पिंडीचे रूप आहे. केवळ त्रिपुरा सुंदरी मंदिर हेच असे मंदिर आहे. जिथे देवींचे मूर्ती रूप आढळते आणि त्यामुळे हे मंदिर खास बनते. दरवर्षी लाखो लोक मंदिरात येतात आणि आपल्या मनोकामना पूर्ण करण्यासाठी मातेच्या दरबारात नारळ बांधतात. मंदिराशी निगडीत अनेक आख्यायिका आणि समजुती आहेत, पण ज्यांच्यावर आई जगदंबेचा आशीर्वाद असतो. दरवर्षी लाखो भाविक नवरात्रीपासून सामान्य दिवसांपर्यंत त्रिपुरा सुंदरी मंदिराला भेट देतात आणि त्यांच्या इच्छेसाठी माँ भगवतीची प्रार्थना करतात.
