हैदराबाद - शहरात संपूर्ण राज्यावर नजर ठेवणारा तिसरा डोळा तयार होत आहे. पाच टॉवर, एकाच वेळी एक लाख सीसीटीव्ही फुटेजची दृश्ये पाहण्यासाठी मोठी व्हिडिओ वॉल, ३० पेटाबाइट्स क्षमतेचे सर्व्हर, कृत्रिम बुद्धिमत्ता, डीजीपी आणि कमिशनर चेंबर्स, टॉवरच्या वरच्या बाजूला हेलिपॅड, अशी आहे या तिसऱ्या डोळ्याची रचना. राज्याच्या कोणत्याही कानाकोपऱ्यातील कोणतेही सीसीटीव्ही फुटेज येथे पाहता येईल. कायदा व सुव्यवस्था राखण्याबरोबरच नैसर्गिक आपत्ती आल्यास प्रमुख विभागांना येथून अलर्ट करता येते. एकदा का या केंद्रामध्ये स्थापित तंत्रज्ञान सर्वांसाठी उपलब्ध झाले की, ते देशासाठी पाळत ठेवण्याच्या बाबतीत एक पथदर्शी प्रकल्प म्हणून उभे राहील. तेलंगणा पोलिसांच्या कमांड अँड कंट्रोल सेंटरवरील एक विशेष लेख येथे आहे.
हैदराबाद येथील बँक लुटणारी आंतरराज्यीय टोळी वाहनातून मुंबईच्या दिशेने पळून गेल्याची माहिती पोलिसांना मिळाली. मुंबईकडे जाणाऱ्या रस्त्यांची कसून तपासणी केली. त्यानंतर हैदराबादमधील अधिकाऱ्यांनी या टोळीचे वाहन सदाशिवपेठेतून जात असल्याचे ओळखले. जहिराबाद पोलिसांना सतर्क केल्यानंतर रस्त्यावर बॅरिकेड्स लावून दरोडेखोरांना पकडण्यात आले.
गोदावरी ओसंडून वाहत आहे. पाणलोट क्षेत्र पाण्याखाली गेले आहेत. पुरात एक कुटुंब अडकले. हैदराबाद प्रशासनाने हे ओळखले आणि स्थानिक पोलिसांना सतर्क केले. बचाव पथकाने घटनास्थळी धाव घेत कुटुंबाला वाचवले.
बंजारा हिल्स रोड नंबर 12 वर सात एकरांवर बांधलेले कमांड आणि कंट्रोल सेंटर अनेक वैशिष्ट्यांचे आगारच आहे. या केंद्राच्या उद्घाटनामुळे तेलंगणा पोलिसिंगमध्ये तंत्रज्ञानाच्या वापराला नवी दिशा मिळेल. याचे नियोजन 2016 मध्ये सुरू झाले. 600 कोटी रुपये खर्चून ते बांधले जात आहे. तेलंगणा पोलिसांसाठी तिसरा डोळा म्हणून उपयुक्त ठरणार आहे.
यामध्ये दृश्यांचे विश्लेषण करण्यासाठी आर्टिफिशियल इंटेलिजन्सचा वापर केला जाणार आहे. उदाहरणार्थ, एखाद्या संशयिताने राज्यात प्रवेश केल्याची माहिती असल्यास, त्याचा फोटो डेटाशी जोडला जाईल. तो राज्यातील कोणत्याही सीसी कॅमेऱ्याच्या मर्यादेत आल्यास, संगणक एआय प्रणालीद्वारे जवळच्या पोलिसांना अलर्ट करेल. असे विश्लेषणात्मक सॉफ्टवेअर असलेले कॅमेरे मुख्यतः ग्रेटर हैदराबादमध्ये स्थापित केले जातील आणि केंद्राशी जोडले जातील. वाहतुकीचे उल्लंघन करणाऱ्यांना ओळखण्यासाठी स्वयंचलित वाहन ओळख प्रणालीसह सुसज्ज कॅमेऱ्यांचे अधिक बारकाईने विश्लेषण केले जाईल. पीटीझेड कॅमेर्‍यांच्या फीडचे देखील कार्यक्षमतेने विश्लेषण केले जाईल. केंद्रात एक लाख सीसी कॅमेऱ्यांद्वारे रेकॉर्ड केलेली दृश्ये पाहण्यास सक्षम असलेली भव्य व्हिडीओ वॉल उपलब्ध होणार आहे. ती 100 फूट रुंद आणि 30 फूट उंच आहे. राज्यभरात उभारण्यात येणारे 10 लाख सीसी कॅमेरे या केंद्राशी जोडले जाणार आहेत. सर्व कॅमेर्‍यांचे फीड येथे एका युनिक IP पत्त्याद्वारे लॉग इन करून ऑनलाइन पाहिले जाईल.
आम्हाला मेगाबाइट्स (MB) आणि gigabytes (GB) मध्ये डिजिटल स्टोरेज माहित आहे. चित्रपट साठवण्यासाठी सहसा एक जीबी स्टोरेज आवश्यक असते. जवळपास 10 लाख सीसी कॅमेर्‍यांचे फीड कॅप्चर करणे ही काही साधी गोष्ट नाही. त्यासाठी चौथ्या मजल्यावर मोठे डेटा सेंटर उभारण्यात आले आहे. बेल्जियम आणि जर्मनी येथून प्रचंड सर्व्हर आणले जात आहेत. त्यांची क्षमता सुमारे 30 पेटाबाइट्स आहे. म्हणजे सुमारे अर्धा दशलक्ष चित्रपट संग्रहित करण्याची त्यांची क्षमता आहे. सुमारे महिनाभर सीसी कॅमेऱ्यांचे फीड या डेटा सेंटरमध्ये उपलब्ध असेल.
टॉवर A मध्ये 20 मजले आहेत, टॉवर B 16, टॉवर C 3 आणि टॉवर D 2. कमांड कंट्रोल सेंटर टॉवर E च्या 4 ते 7 मजल्यांवर आहे. टॉवर A सर्व टॉवर्सपैकी सर्वात उंच आहे. हे 20 मजल्यांवर पसरलेल्या 1.4 लाख स्क्वेअर फूट क्षेत्रात बांधले गेले आहे. चौथ्या मजल्यावर DGP चेंबर, 7व्या मजल्यावर मान्यवरांचे चेंबर आणि 18व्या मजल्यावर हैदराबाद कमिशनर चेंबर आहे. एकट्या या टॉवरमध्ये शहर पोलिस विभागाची 550 वर्कस्टेशन्स आहेत. टॉवरच्या सगळ्यात वरच्या भागात, 15-सीटर AgustaWestland-AW139 च्या लँडिंगसाठी हेलिपॅड बांधण्यात आले आहे.
टॉवर बी मध्ये 580 वर्कस्टेशन्स आहेत. पोलिसांचा आयटी विभाग येथे सुरू करण्यात येणार आहे. इतर विभागप्रमुखांसाठीही कार्यालये आहेत. आपत्कालीन परिस्थितीत वरिष्ठ अधिकारी येथील वॉर रूममध्ये आढावा घेतात. तेलंगणाचा इतिहास दाखवण्यासाठी 14व्या मजल्यावर एक संग्रहालय उभारण्यात येणार आहे.
टॉवर सी मध्ये सभा आणि पुनरावलोकन करण्यासाठी 480 आसन क्षमता असलेले सभागृह आहे. टॉवर डी मध्ये 125 आसनक्षमता असलेला मीडिया कॉन्फरन्स हॉल आहे. आधुनिक तंत्रज्ञान आणि विद्युत दिवे असलेली दृकश्राव्य प्रणाली बसवण्यात आली आहे. ब्रॉडकास्टर्सद्वारे जगभरात लाइव्हस्ट्रीमिंग प्रदान केले जाते. टॉवर्स A आणि B 14 व्या मजल्यावर देशातील सर्वात भारी स्कायवॉक पुलाने (400 मेट्रिक टन क्षमता) जोडलेले आहेत. 60 मीटर उंच असलेल्या या पुलाच्या वरच्या बाजूला सौर फोटोव्होल्टेइक पॅनेल असलेले छत बसवण्यात आले आहे. त्यातून 0.55 मेगावॅट वीजनिर्मिती होते.
प्रकल्पाचे एकूण क्षेत्रफळ ६.४२ लाख चौरस फूट आहे. तळघर क्षेत्र 2.16 लाख आणि सुपरस्ट्रक्चर क्षेत्र, 4.26 लाख चौरस फूट आहे. 10 प्रवासी लिफ्ट आणि 2 सेवा लिफ्ट आहेत. एसटीपी दररोज 180 किलोलिटर सांडपाण्यावर प्रक्रिया करण्यासाठी उपलब्ध आहे. या पाण्याचा वापर लँडस्केपिंगसाठी केला जाणार आहे. संपूर्ण प्रकल्प क्षेत्रापैकी 35 टक्के क्षेत्र हिरवाईसाठी राखून ठेवण्यात आले आहे. कमांड अँड कंट्रोल सेंटरमध्ये वाहनांसाठी पार्किंगची मोठी सोय आहे. येथे 299 कार आणि 316 दुचाकी पार्क करता येतील. तळघरांमध्ये आणखी 300 वाहनांसाठी पार्किंगची सुविधा वाढवण्यास वाव आहे. टॉवरचे खालचे मजले नागरी वापरासाठी असतील. यामध्ये ऑडिटोरियम, कॅफे, मल्टीपर्पज हॉल, मीडिया सेंटर आणि रिसेप्शन लॉबी यांचा समावेश आहे.
