नवी दिल्ली/जम्मू : सीमा सुरक्षा दलाने (बीएसएफ) जम्मू प्रदेशात भारत-पाकिस्तान आंतरराष्ट्रीय सीमेवर रडार बसवलेले ड्रोन तैनात केले आहेत. या ड्रोननी दहशतवाद्यांनी घुसखोरीसाठी वापरल्या जाणार्‍या बोगद्यांची उपस्थिती शोधून काढली आहे, अशी माहिती अधिकाऱ्यांनी दिली. (bsf deploys radar drones to detect tunnels). (drones to detect tunnels along pakistan border).
या बोगद्यांचा वापर तस्करीसाठी केला जातो : कोणताही दहशतवादी भारतीय हद्दीत घुसून जम्मू-काश्मीर किंवा देशातील इतर कोणत्याही ठिकाणी जाऊ नये यासाठी सुरक्षा दलांनी सुरुंग शोधण्याच्या सरावाचा भाग म्हणून या आघाडीवर अलीकडेच स्वदेशी विकसित तांत्रिक उपकरणे वापरली आहेत. या बोगद्यांचा वापर अंमली पदार्थ, शस्त्रास्त्रे आणि दारूगोळा यांच्या तस्करीसाठीही केला जात आहे. बीएसएफने गेल्या तीन वर्षांत जम्मू आघाडीच्या सुमारे 192 किमी अंतरावर किमान पाच बोगदे शोधून काढले आहेत. अधिकृत आकडेवारीनुसार, 2020 आणि 2021 मध्ये असे दोन सीमापार बोगदे सापडले होते, तर एक गेल्या वर्षी सापडला होता. ते सर्व जम्मूच्या इंद्रेश्वर नगर सेक्टरमध्ये सापडले होते.
भारतीय निर्मात्याने विकसित रडार : बीएसएफच्या एका अधिकाऱ्याने सांगितले की, 'भारत-पाकिस्तान आंतरराष्ट्रीय सीमेवरील जम्मू सेक्टरमध्ये दिवसेंदिवस सुरू असलेल्या बोगद्यांचा शोध घेताना बीएसएफने या धोक्याचा सामना करण्यासाठी एक स्मार्ट तांत्रिक उपकरण खरेदी केले आहे.' पाकिस्तानमधून भारतात घुसखोरी करण्यासाठी दहशतवाद्यांनी वापरलेल्या या गुप्त संरचनांना आळा घालण्यासाठी या भागात अनेक रडार सुसज्ज ड्रोन तैनात करण्यात आले आहेत. या भागात कार्यरत अधिकाऱ्यांनी सांगितले की, सध्या तैनात केलेले रडार भारतीय निर्मात्याने विकसित केले आहेत. ते बोगद्यांची उपस्थिती शोधण्यासाठी आणि त्यांची लांबी मोजण्यासाठी मजबूत रेडिओ लहरी वापरतात.
बोगदा शोधण्यात मदत : अधिकार्‍यांनी सांगितले की, रडारची विशिष्ट माहिती उघड करणे शक्य नाही, परंतु नवीन उपकरणे जवानांना बोगदा शोधण्यात मोठी मदत करतील. ते म्हणाले की त्याची कार्यशीलता अभ्यासली जात आहे. ते म्हणाले की, या आघाडीवर ड्रोनवर रडार बसवण्यात आले आहेत, जेणेकरून अशा भागात अधिक चांगल्या प्रकारे पोहोचता येईल जेथे ग्राउंड टीमला पोहोचणे कठीण आहे. सामान्यतः सीमेच्या कुंपणापासून सुमारे 400 मीटर अंतरापर्यंत लपविलेल्या बोगद्यांचे निरीक्षण केले जाते.
नवीन उपकरण अजून परिपूर्ण व्हायचे आहे : बीएसएफचे खाण विरोधी पाळत ठेवणारे पथक जेव्हा समोरील विशिष्ट क्षेत्राचा शोध घेण्यासाठी बाहेर पडते तेव्हा ड्रोन दूरस्थपणे नियंत्रित करतात आणि हाताने पकडलेल्या उपकरणांसह 'फ्लाइंग रडार'ची मदत घेतात. या रडारला भेडसावणाऱ्या समस्यांपैकी एक म्हणजे ड्रोन उडत असताना निर्माण होणारी धूळ आणि ते खाली जमिनीवर स्कॅन करण्यासाठी रडारद्वारे उत्सर्जित होणाऱ्या रेडिओ लहरींशी टक्कर देतात, असे एका अधिकाऱ्याने सांगितले. ही एक सुरुवात आहे आणि नवीन उपकरण अजून परिपूर्ण व्हायचे आहे.
गेल्या दशकात अशा सुमारे दहा संरचना शोधल्या : जम्मू प्रदेशातील आंतरराष्ट्रीय सीमा 192 किमी लांब आहे. आंतरराष्ट्रीय सीमा पंजाब, राजस्थान आणि गुजरातला देखील लागून आहे, ज्यांची एकूण लांबी 2289 किलोमीटर आहे. परिसरातील मातीची रचना सैल असल्याने बोगद्याचा नेहमीच धोका असतो. बीएसएफने गेल्या दशकात येथे अशा सुमारे दहा संरचना शोधल्या आहेत.
