ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ವಾಸಿಸುವ ಎಲ್ಲ ಜೀವರಾಶಿಗಳ ಉಳಿವಿಗೆ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳು ಅತ್ಯಗತ್ಯ. ಎಲ್ಲಾ ರೂಪಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳ ಬೇಕಾಬಿಟ್ಟಿ ಬಳಕೆಯಿಂದಾಗಿ (ಮಾನವ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಹೆಚ್ಚಳ ಮತ್ತು ಬೇಡಿಕೆಯ ಪರಿಣಾಮಾತ್ಮಕ ಹೆಚ್ಚಳದಿಂದಾಗಿ) ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳು ಕಣ್ಮರೆಯಾಗಲು ಕಾರಣವಾಗುತ್ತಿದೆ.
ಭಾರತದಲ್ಲಿ ನೀರಿನ ಹಕ್ಕನ್ನು ಭಾರತೀಯ ಸಂವಿಧಾನದ 21 ನೇ ವಿಧಿಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಖಾತರಿಪಡಿಸಿದ ಜೀವಿಸುವ ಹಕ್ಕಿನ ಭಾಗವಾಗಿ ಮೂಲಭೂತ ಮಾನವ ಹಕ್ಕು ಎಂದು ಭಾರತೀಯ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಹೇಳಿದೆ. ಕಳೆದ ಮೂರು ದಶಕಗಳಲ್ಲಿ ಜೀವಿಸುವ ಹಕ್ಕನ್ನು ಆರೋಗ್ಯದ ಹಕ್ಕು ಮತ್ತು ಶುದ್ಧ ಕುಡಿಯುವ ನೀರಿನ ಹಕ್ಕನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಸ್ವಚ್ಛ ಪರಿಸರದ ಹಕ್ಕನ್ನು ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ವಿಸ್ತರಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಪರಿಸರ ವಿನಾಶದ ಅಪರಾಧಗಳನ್ನು 'ಬಲಿಪಶುರಹಿತ' ಎಂದು ಗ್ರಹಿಸಲಾಗಿದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಅವು ಯಾವುದೇ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ವಿರುದ್ಧ ನಡೆಯುವುದಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ತಕ್ಷಣದ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಸಂಘಟಿತ ಪರಿಸರ ನಾಶದಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ ಹಾನಿಗಳು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿವೆ ಮತ್ತು ಸಾಮೂಹಿಕ ಪರಿಣಾಮಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತವೆ. ಇವು ಸಂಚಿತ ಆರೋಗ್ಯ, ಪರಿಸರ, ಆರ್ಥಿಕ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹಾನಿಗಳ ಮೂಲಕ ಭವಿಷ್ಯದ ಪೀಳಿಗೆಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಸಮುದಾಯಗಳ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತವೆ.
1977 ರಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯ ಜಲ ಸಮ್ಮೇಳನದಲ್ಲಿ ಯುಎನ್ಒ ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಗೊತ್ತುವಳಿಯನ್ನು ಅಂಗೀಕರಿಸಿತು: "ಎಲ್ಲಾ ಜನರು, ಅವರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಹಂತ ಮತ್ತು ಅವರ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳು ಏನೇ ಇರಲಿ, ಅವರ ಮೂಲಭೂತ ಅಗತ್ಯಗಳಿಗೆ ಸಮಾನವಾದ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಕುಡಿಯುವ ನೀರಿನ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಹಕ್ಕನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ."
ಈ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಮೊದಲಿಗೆ ಬಂಧುವಾ ಮುಕ್ತಿ ಮೋರ್ಚಾ ವಿರುದ್ಧ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಲಾಯಿತು. ಜಲ ಸಂಬಂಧಿತ ವಿಷಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ವಿವಿಧ ತೀರ್ಪುಗಳಲ್ಲಿ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಭಾರತದ ಸಂವಿಧಾನದ 21 ನೇ ವಿಧಿಯಲ್ಲಿ ಅಂತರ್ಗತವಾಗಿರುವ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ನಂಬಿಕೆಯ ತತ್ವಕ್ಕೆ ಒತ್ತು ನೀಡಿದೆ.
ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ನೀರಿನ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು ಉಲ್ಬಣಗೊಳ್ಳುತ್ತಿದೆ. ಭಾರತದ ಮೂರನೇ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಹೊಂದಿರುವ ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರದ ಸುಮಾರು 14 ಮಿಲಿಯನ್ ನಿವಾಸಿಗಳಿಗಾಗಿ ನೀರಿನ ವಿವಿಧ ಪರ್ಯಾಯ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಹುಡುಕುವುದನ್ನು ಅನಿವಾರ್ಯಗೊಳಿಸಿದೆ. ಹಾಗೆಯೇ ಜೈಪುರ, ಇಂದೋರ್, ಥಾಣೆ, ವಡೋದರಾ, ಶ್ರೀನಗರ, ರಾಜ್ ಕೋಟ್, ಕೋಟಾ, ನಾಸಿಕ್ ನಗರಗಳು ಮುಂದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ನೀರಿನ ಬವಣೆ ಅನುಭವಿಸಲಿವೆ. ಈ ನಗರಗಳಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿರುವ ನೀರಿನ ಮೂಲಗಳಿಗಿಂತ ಬೇಡಿಕೆ ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತಿದೆ. ಹೀಗಾಗಿ ನೀರಿನ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಲು ಒಟ್ಟಾಗಿ ಪ್ರಯತ್ನಿಸುವ ಅಗತ್ಯವಿದೆ.
ಹವಾಮಾನ ಬದಲಾವಣೆಯ ಸನ್ನಿವೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಹವಾಮಾನ ಮಾದರಿ ಮತ್ತು ಸಾಂದ್ರತೆಯ ಮಾರ್ಗ (ಆರ್ಸಿಪಿ) ಸನ್ನಿವೇಶವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿ 2041 ರಿಂದ 2080 ರವರೆಗೆ ಅಂತರ್ಜಲ ಮಟ್ಟ (ಜಿಡಬ್ಲ್ಯುಎಲ್) ಕುಸಿಯುವ ಅಂದಾಜು ಪ್ರಸ್ತುತ ಸವಕಳಿ ದರಕ್ಕಿಂತ ಸರಾಸರಿ 3.26 ಪಟ್ಟು (1.62-4.45 ಪಟ್ಟು) ಎಂದು ಸಂಶೋಧಕರು ಕಂಡುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಭಾರತ ಮತ್ತು ಚೀನಾದಂತಹ ಏಷ್ಯಾದ ದೊಡ್ಡ ಆರ್ಥಿಕತೆಗಳು ನೀರಿನ ಕೊರತೆಯಿಂದ ಹೆಚ್ಚು ಪರಿಣಾಮ ಅನುಭವಿಸಲಿವೆ ಎಂದು ಸಂಶೋಧಕರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.
ಆದಾಗ್ಯೂ 2020 ಮತ್ತು 2022 ವರ್ಷಗಳ ನಡುವಿನ ಅಂತರ್ಜಲ ಹೊರತೆಗೆಯುವಿಕೆಯು (ಕೇಂದ್ರ ಅಂತರ್ಜಲ ಮಂಡಳಿ (ಸಿಜಿಡಬ್ಲ್ಯೂಬಿ) ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯಗಳು ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ಮಾಡಿದಂತೆ) (ಇಡೀ ದೇಶಕ್ಕೆ ಸರಾಸರಿ) ಸುಮಾರು 244.92 ಬಿಲಿಯನ್ ಘನ ಮೀಟರ್ (ಬಿಸಿಎಂ) ನಿಂದ 239.16 ಬಿಸಿಎಂಗೆ ಇಳಿದಿದೆ.
1980 ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ, ದೇಶದಲ್ಲಿ ನೀರಿನ ನಿರ್ವಹಣೆಗಾಗಿ ಸಮಗ್ರ ಸಂಸ್ಥೆಯೊಂದನ್ನು ರಚಿಸಲಾಯಿತು. ಇದರ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆಯನ್ನು ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ವಹಿಸಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಇದನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಜಲ ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಮಂಡಳಿ (ಎನ್ಡಬ್ಲ್ಯೂಆರ್ಸಿ) ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಯಿತು. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಜಲ ನೀತಿ 2002 ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಜಲ ನೀತಿ 1987ರ ಮುಂದಿನ ಭಾಗವಾಗಿದೆ. ಸಮಗ್ರ ಜಲ ಸಂಪನ್ಮೂಲ ನಿರ್ವಹಣೆಯು (ಐಡಬ್ಲ್ಯುಆರ್ಎಂ) ಸಂಯೋಜನೆಯು ಇದರಲ್ಲಿನ ಪ್ರಮುಖ ಬದಲಾವಣೆಯಾಗಿದೆ.
ಇತ್ತೀಚಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ನದಿ ಜಲಾನಯನ ಪ್ರದೇಶದ ನಿರ್ವಹಣೆಗೆ ಒತ್ತು ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಭಾರತದ ಅನೇಕ ರಾಜ್ಯಗಳು ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಜಲ ನೀತಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ತಮಿಳುನಾಡು ಮತ್ತು ಹಿಮಾಚಲ ಪ್ರದೇಶದಂತಹ ರಾಜ್ಯಗಳು ಜಲ ನೀತಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಅವು ಸಮಾನತೆಯ ತತ್ವದತ್ತ ಹೆಚ್ಚು ಒಲವು ತೋರುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಜಲ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳ ಮೇಲೆ ಜನರ ಸಂಘಟನೆಗಳ ಭಾಗವಹಿಸುವಿಕೆಯ ಪಾತ್ರ ಅಥವಾ ಸಮುದಾಯ ಆಧಾರಿತ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಗಣನೆಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.
ಸಂವಿಧಾನವು ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಗಳ ನಡುವೆ ಜಲ ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಕಾರ್ಯಗಳ ಹಂಚಿಕೆಯನ್ನು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸುತ್ತದೆ. ಅಂತರರಾಜ್ಯ ನದಿಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು ಮತ್ತು ನೀರಿನ ಮೇಲಿನ ಅಂತರರಾಜ್ಯ ವಿವಾದಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಲು ಕೇಂದ್ರದ ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟು ನೀರನ್ನು ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವಿಷಯವೆಂದು ಗೊತ್ತುಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ನದಿ ಮಂಡಳಿಗಳ ಕಾಯ್ದೆ ಮತ್ತು ಅಂತರರಾಜ್ಯ ಜಲ ವಿವಾದಗಳ ಕಾಯ್ದೆಯನ್ನು ಈ ನಿಬಂಧನೆಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪರಿಸರ ಮತ್ತು ಅರಣ್ಯವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವ ಹಿತದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗಾಗಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಯೋಜನೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ನಿಬಂಧನೆಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರವು ಮಧ್ಯಪ್ರವೇಶಿಸಬಹುದು.
ಏಕರೂಪದ ಕಾನೂನು ಮತ್ತು ನೀತಿಯ ಅನುಪಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ, ಭಾರತದಲ್ಲಿ ನೀರಿನ ನಿರ್ವಹಣೆಯು ಬಹುತೇಕ ಸಮನ್ವಯಗೊಳ್ಳದೆ ಉಳಿದಿದೆ. ವಿವಿಧ ರಾಜ್ಯಗಳು ನೀರಿನ ಮಾಲೀಕತ್ವದ ಬಗ್ಗೆ ವಿವಿಧ ಕಾನೂನು ನಿಲುವುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ನೀರಿನ ಸ್ವರೂಪ ಮತ್ತು ವಿಷಯಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಮೂಲಭೂತವಾಗಿ ಸ್ಪಷ್ಟವಾದ ಪರಿಕಲ್ಪನಾ ಆಧಾರವಿಲ್ಲದೆ ನೀರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಕಾನೂನುಗಳು ಸಣ್ಣ ಮತ್ತು ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದಿವೆ.
ನೀರಿನ ಬಳಕೆಯನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯದ ಅಧಿಕಾರ ಮತ್ತು ಈ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಚಲಾಯಿಸಬೇಕಾದ ವಿಧಾನಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಗಂಭೀರ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳಿವೆ. ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಗಳೆರಡೂ ನೀರಿನ ಮೇಲೆ ಏಕೈಕ ಹಕ್ಕನ್ನು ಮತ್ತು ಸಂಪೂರ್ಣ ಹಕ್ಕನ್ನು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುತ್ತವೆ. ಅದನ್ನು ಎಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಹೇಗೆ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಬೇಕು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಹೇಗೆ ನಿರ್ವಹಿಸಬೇಕು ಮತ್ತು ಅರ್ಹತೆಗಳು ಮತ್ತು ಹಂಚಿಕೆಯನ್ನು ಮಾಡುವುದು ಮತ್ತು ಬದಲಾಯಿಸುವುದು ಅವರ ವಿವೇಚನೆಗೆ ಬಿಟ್ಟದ್ದು.
ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಣೆ, ನಿಯಂತ್ರಕ ಕಾರ್ಯಗಳ ಅನುಷ್ಠಾನ, ಕುಂದುಕೊರತೆಗಳ ಪರಿಹಾರ ಮತ್ತು ಸಂಘರ್ಷ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ಸರ್ಕಾರದ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ ವಿಭಾಗವು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವಾಗ ಅಪಾಯವು ಅನೇಕ ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ.
ರಾಜ್ಯವು ತನ್ನ ನಾಗರಿಕರ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಯನ್ನು ಪೂರೈಸಬೇಕಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಸಂಪನ್ಮೂಲದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಣೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ನಿಯಂತ್ರಕ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಬದಲಿಗೆ ಸ್ವತಂತ್ರವಾದ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ವಹಿಸಬೇಕು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹಂಚಿಕೆ ಮತ್ತು ಅರ್ಹತೆಯ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಮಾಡುವುದು ಮತ್ತು ಬದಲಾಯಿಸುವುದು ಪಾರದರ್ಶಕ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ಮೂಲಕ ನಡೆಯಬೇಕಿದೆ.
ನದಿ ಜಲಾನಯನ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿನ ಸಾಮಾನ್ಯ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳಿಗೆ ವಿವಿಧ ಹಕ್ಕುದಾರರ ಅರ್ಹತೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸಲು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲಾದ ಮಾನದಂಡಗಳ ಕೊರತೆಯು ಮತ್ತೊಂದು ನ್ಯೂನತೆಯಾಗಿದೆ. ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸನ್ನಿವೇಶದಲ್ಲಿ, ವಿವಿಧ ರಾಜ್ಯಗಳ ಮೂಲಕ ಹರಿಯುವ ಜಲಾನಯನ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ನೀರನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಲು ಎರಡು ವಿಭಿನ್ನ ಮಾನದಂಡಗಳನ್ನು ಆಧಾರವಾಗಿ ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅವು ಯಾವುವೆಂದರೆ: ಹಾರ್ಮನ್ ತತ್ವ ಮತ್ತು ಹೆಲಿನ್ ಸ್ಕಿ / ಡಬ್ಲಿನ್ ನಿಯಮಗಳು.
ಕಳೆದ ಕೆಲ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಜಲ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ನವೀನ ನೀತಿ ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ನಡೆದಿವೆ. ಪರಿಸರ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ವೈವಿಧ್ಯತೆ ಮತ್ತು ಅಂತರ್ಜಲ ಮತ್ತು ಮೇಲ್ಮೈ ನೀರಿನ ಬಳಕೆಯ ನಡುವಿನ ಪರಸ್ಪರ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಸಮಗ್ರ ಕಾನೂನುಗಳಿಗೆ ಪರ್ಯಾಯಗಳನ್ನು ವ್ಯವಸ್ಥಿತವಾಗಿ ಅನ್ವೇಷಿಸುವ ತುರ್ತು ಅವಶ್ಯಕತೆಯಿದೆ.
ಇದಲ್ಲದೆ, ಅಂತರ್ಜಲದ ಲಭ್ಯತೆಯು ಹೆಚ್ಚು ಅಸಮಾನವಾಗಿದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಇದು ಭೂ ಮಾಲೀಕತ್ವ ಮತ್ತು ನೀರನ್ನು ಹೊರತೆಗೆಯುವ ಆರ್ಥಿಕ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿರುತ್ತದೆ. ನೀರಿನ ಸರಿಯಾದ ಮತ್ತು ಸಮಾನ ವಿತರಣೆಯನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ನೀರಿನ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಭೂ ಹಕ್ಕುಗಳಿಂದ ಬೇರ್ಪಡಿಸಬೇಕು ಎಂದು ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.
ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಯಾವುದೇ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದ ಪ್ರಯತ್ನ ಮಾಡಲಾಗಿಲ್ಲ. ಈ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಸಾಗಿದ ಏಕೈಕ ರಾಜ್ಯವೆಂದರೆ ಅದು ಗುಜರಾತ್ ರಾಜ್ಯ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ನೀರಿನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ನಿರ್ವಹಣೆಗೆ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಕಾನೂನು ಅಂಶಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಆದ್ದರಿಂದ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಜಲ ಸಂಪನ್ಮೂಲ ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಮೂಲ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಜ್ಞಾನದಷ್ಟೇ ಗಂಭೀರವಾಗಿ ಬಳಸುವ ಮತ್ತು ಜಲ ಸಂಪನ್ಮೂಲ ನಿರ್ವಹಣೆಗಾಗಿ ಜನರ ಹೋರಾಟಗಳನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸುವ ಪರ್ಯಾಯ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಕಾನೂನು ಸಂವಾದ ರೂಪಿಸುವ ಜಲ ಕಾನೂನು ರಚಿಸುವ ಅವಶ್ಯಕತೆಯಿದೆ.
ಲೇಖನ: ಪಿವಿಎಸ್ ಶೈಲಜಾ, ಸಹಾಯಕ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರು
ಇದನ್ನೂ ಓದಿ : ಸರ್ಕಾರಗಳ ಮೇಲೆ ಸಾಲದ ಹೊರೆ ಮತ್ತು ಚುನಾವಣಾ ಭರವಸೆಗಳು: ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ - Public Debt Burden
