ETV Bharat / state

ಚಂದ್ರಯಾನ-3, ಆದಿತ್ಯ-ಎಲ್1 ಯಶಸ್ಸಿನ ಬಳಿಕ ಇಸ್ರೋದ ಮುಂದಿನ ಯೋಜನೆ ಏನು?: ಇಲ್ಲಿದೆ ಮಾಹಿತಿ

ಚಂದ್ರಯಾನ-3 ಮತ್ತು ಆದಿತ್ಯ-ಎಲ್ 1 ಯೋಜನೆಗಳು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿದ್ದು ಭಾರತೀಯ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆಯು (ಇಸ್ರೋ) ಖಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರದ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ತಿಳುವಳಿಕೆಯ ಮಟ್ಟ ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ಕುರಿತಾದ ಮಹತ್ವದ ಯೋಜನೆಗೆ ಅಣಿಯಾಗುತ್ತಿದೆ.

ISRO
ಇಸ್ರೋ
author img

By ETV Bharat Karnataka Team

Published : Sep 3, 2023, 8:50 AM IST

ಬೆಂಗಳೂರು : ಭಾರತೀಯ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆ (ಇಸ್ರೋ) ತನ್ನ ಮೊದಲ ಸೌರ ಯೋಜನೆ ಆದಿತ್ಯ-L1 ಅನ್ನು ನಿನ್ನೆ (ಶನಿವಾರ) ಬೆಳಗ್ಗೆ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಉಡಾವಣೆ ಮಾಡಿದೆ. ಇದಕ್ಕೂ ಮೊದಲು ಆಗಸ್ಟ್ 23ರಂದು ಚಂದ್ರಯಾನ-3 ಅನ್ನು ಚಂದ್ರನ ದಕ್ಷಿಣ ಧ್ರುವದಲ್ಲಿ ಸಾಫ್ಟ್ ಲ್ಯಾಂಡಿಂಗ್ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ ಇತಿಹಾಸ ಸೃಷ್ಟಿಸಿತ್ತು. ಚಂದ್ರ ಮತ್ತು ಸೂರ್ಯನ ನಂತರ ಇಸ್ರೋ ಹೊಸ ಮಿಷನ್ ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಿದೆ. ಈ ಮಿಷನ್ ಏನು? ಉದ್ದೇಶವೇನು? ನೋಡೋಣ.

ಇಸ್ರೋ ಸಂಸ್ಥೆಯು ಖಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರದ ಬಗ್ಗೆ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ತಿಳುವಳಿಕೆ ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಹೊಸ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿದೆ. XPoSat (ಎಕ್ಸ್-ರೇ ಪೋಲಾರಿಮೀಟರ್ ಸ್ಯಾಟಲೈಟ್) ಎಂಬ ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಪೋಲಾರಿಮೆಟ್ರಿ ಯೋಜನೆ ಅನುಷ್ಠಾನಕ್ಕೆ ತಯಾರಿ ಭರದಿಂದ ಸಾಗಿದೆ. ಇದು ತೀವ್ರ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾದ ಖಗೋಳ ಎಕ್ಸ್-ರೇ ಮೂಲಗಳ ವಿವಿಧ ಡೈನಾಮಿಕ್ಸ್ ಅನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುತ್ತದೆ.

ಮಾಹಿತಿ ಪ್ರಕಾರ, ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನೌಕೆಯು ಎರಡು ಪೇಲೋಡ್‌ಗಳನ್ನು (ಉಪಕರಣಗಳು) ಹೊತ್ತೊಯ್ಯುತ್ತದೆ. ಮೊದಲ ಪೇಲೋಡ್ POLIX (ಎಕ್ಸ್-ಕಿರಣಗಳಲ್ಲಿನ ಪೋಲಾರಿಮೀಟರ್ ಉಪಕರಣ). ಇದು 8-30 ಕೆವಿ ಪ್ರೋಟಾನ್‌ಗಳ ಮಧ್ಯಮ ಎಕ್ಸ್-ರೇ ಶಕ್ತಿಯ ಶ್ರೇಣಿಯಲ್ಲಿ ಧ್ರುವೀಯತೆಯ ನಿಯತಾಂಕಗಳನ್ನು ಅಂದರೆ ಡಿಗ್ರಿ ಮತ್ತು ಧ್ರುವೀಕರಣದ ಕೋನವನ್ನು ಅಳೆಯುತ್ತದೆ.

ಎರಡನೇ ಪೇಲೋಡ್, XSPECT (ಎಕ್ಸ್-ರೇ ಸ್ಪೆಕ್ಟ್ರೋಸ್ಕೋಪಿ ಮತ್ತು ಟೈಮಿಂಗ್). ಇದು 0.8–1.5 ಕೆವಿ ಶಕ್ತಿಯ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿ ರೋಹಿತ ದರ್ಶಕದ ಮಾಹಿತಿ ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ವಿವಿಧ ಮೂಲಗಳನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಎಕ್ಸ್-ರೇ ಪಲ್ಸರ್‌ಗಳು, ಕಪ್ಪು ಕುಳಿಗಳು, ಬೈನರಿಗಳು, LMXB ಗಳು, AGN ಗಳು ಮತ್ತು ಮ್ಯಾಗ್ನೆಟಾರ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆ ಕಾಂತೀಯ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳು, ನ್ಯೂಟ್ರಾನ್ ನಕ್ಷತ್ರಗಳು.

ಇದನ್ನೂ ಓದಿ : ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಸೌರ ಮಿಷನ್ ಆದಿತ್ಯ L1 ಗೆ ಯಂತ್ರೋಪಕರಣ ಪೂರೈಸಿದ ECIL, ಮಿಧಾನಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು

XPoSat ಉಡಾವಣೆ ಯಾವಾಗ?: XPoSat ಉಡಾವಣೆಗೆ ಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಇಸ್ರೋ ಅಧಿಕಾರಿಯೊಬ್ಬರು ಶನಿವಾರ ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಕಪ್ಪು ಕುಳಿಗಳು, ನ್ಯೂಟ್ರಾನ್ ನಕ್ಷತ್ರಗಳು, ಸಕ್ರಿಯ ಗ್ಯಾಲಕ್ಸಿಯ ನ್ಯೂಕ್ಲಿಯರ್​ಗಳು, ಪಲ್ಸರ್ ವಿಂಡ್ ನಿಹಾರಿಕೆಗಳಂತಹ ವಿವಿಧ ಖಗೋಳ ಮೂಲಗಳಿಂದ ಹೊರಸೂಸುವ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನವು ಸಂಕೀರ್ಣ ಭೌತಿಕ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳಿಂದ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿದೆ. ಇದನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಸವಾಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.

POLIX ಎಂಬುದು 8-30 keVಯ ಖಗೋಳ ವೀಕ್ಷಣೆಗಾಗಿ ಮಾಡಿದ ಎಕ್ಸ್-ರೇ ಪೋಲಾರಿಮೀಟರ್ ಆಗಿದೆ. ಈ ಉಪಕರಣವು ಕೊಲಿಮೇಟರ್, ಸ್ಕ್ಯಾಟರರ್ ಮತ್ತು ನಾಲ್ಕು ಎಕ್ಸ್-ರೇ ಅನುಪಾತದ ಕೌಂಟರ್ ಡಿಟೆಕ್ಟರ್‌ಗಳಿಂದ ಹಾಗೂ ಕಡಿಮೆ ಪರಮಾಣು ದ್ರವ್ಯರಾಶಿಯಿಂದ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಸುಮಾರು ಐದು ವರ್ಷಗಳ XPoSat ಮಿಷನ್‌ನ ಯೋಜಿತ ಜೀವಿತಾವಧಿಯಲ್ಲಿ POLIX ವಿವಿಧ ವರ್ಗಗಳ ಸುಮಾರು 40 ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾದ ಖಗೋಳ ಮೂಲಗಳನ್ನು ವೀಕ್ಷಿಸುವ ನಿರೀಕ್ಷೆ ಇದೆ. (ಎಎನ್​ಐ)

ಇದನ್ನೂ ಓದಿ : Chandrayaan 3: ಲ್ಯಾಂಡರ್​ನಿಂದ 100 ಮೀಟರ್ ದೂರ ಚಲಿಸಿದ ರೋವರ್: ಶೀಘ್ರವೇ ಇಬ್ಬರೂ ನಿದ್ರೆಗೆ!

ಬೆಂಗಳೂರು : ಭಾರತೀಯ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆ (ಇಸ್ರೋ) ತನ್ನ ಮೊದಲ ಸೌರ ಯೋಜನೆ ಆದಿತ್ಯ-L1 ಅನ್ನು ನಿನ್ನೆ (ಶನಿವಾರ) ಬೆಳಗ್ಗೆ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಉಡಾವಣೆ ಮಾಡಿದೆ. ಇದಕ್ಕೂ ಮೊದಲು ಆಗಸ್ಟ್ 23ರಂದು ಚಂದ್ರಯಾನ-3 ಅನ್ನು ಚಂದ್ರನ ದಕ್ಷಿಣ ಧ್ರುವದಲ್ಲಿ ಸಾಫ್ಟ್ ಲ್ಯಾಂಡಿಂಗ್ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ ಇತಿಹಾಸ ಸೃಷ್ಟಿಸಿತ್ತು. ಚಂದ್ರ ಮತ್ತು ಸೂರ್ಯನ ನಂತರ ಇಸ್ರೋ ಹೊಸ ಮಿಷನ್ ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಿದೆ. ಈ ಮಿಷನ್ ಏನು? ಉದ್ದೇಶವೇನು? ನೋಡೋಣ.

ಇಸ್ರೋ ಸಂಸ್ಥೆಯು ಖಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರದ ಬಗ್ಗೆ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ತಿಳುವಳಿಕೆ ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಹೊಸ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿದೆ. XPoSat (ಎಕ್ಸ್-ರೇ ಪೋಲಾರಿಮೀಟರ್ ಸ್ಯಾಟಲೈಟ್) ಎಂಬ ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಪೋಲಾರಿಮೆಟ್ರಿ ಯೋಜನೆ ಅನುಷ್ಠಾನಕ್ಕೆ ತಯಾರಿ ಭರದಿಂದ ಸಾಗಿದೆ. ಇದು ತೀವ್ರ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾದ ಖಗೋಳ ಎಕ್ಸ್-ರೇ ಮೂಲಗಳ ವಿವಿಧ ಡೈನಾಮಿಕ್ಸ್ ಅನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುತ್ತದೆ.

ಮಾಹಿತಿ ಪ್ರಕಾರ, ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನೌಕೆಯು ಎರಡು ಪೇಲೋಡ್‌ಗಳನ್ನು (ಉಪಕರಣಗಳು) ಹೊತ್ತೊಯ್ಯುತ್ತದೆ. ಮೊದಲ ಪೇಲೋಡ್ POLIX (ಎಕ್ಸ್-ಕಿರಣಗಳಲ್ಲಿನ ಪೋಲಾರಿಮೀಟರ್ ಉಪಕರಣ). ಇದು 8-30 ಕೆವಿ ಪ್ರೋಟಾನ್‌ಗಳ ಮಧ್ಯಮ ಎಕ್ಸ್-ರೇ ಶಕ್ತಿಯ ಶ್ರೇಣಿಯಲ್ಲಿ ಧ್ರುವೀಯತೆಯ ನಿಯತಾಂಕಗಳನ್ನು ಅಂದರೆ ಡಿಗ್ರಿ ಮತ್ತು ಧ್ರುವೀಕರಣದ ಕೋನವನ್ನು ಅಳೆಯುತ್ತದೆ.

ಎರಡನೇ ಪೇಲೋಡ್, XSPECT (ಎಕ್ಸ್-ರೇ ಸ್ಪೆಕ್ಟ್ರೋಸ್ಕೋಪಿ ಮತ್ತು ಟೈಮಿಂಗ್). ಇದು 0.8–1.5 ಕೆವಿ ಶಕ್ತಿಯ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿ ರೋಹಿತ ದರ್ಶಕದ ಮಾಹಿತಿ ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ವಿವಿಧ ಮೂಲಗಳನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಎಕ್ಸ್-ರೇ ಪಲ್ಸರ್‌ಗಳು, ಕಪ್ಪು ಕುಳಿಗಳು, ಬೈನರಿಗಳು, LMXB ಗಳು, AGN ಗಳು ಮತ್ತು ಮ್ಯಾಗ್ನೆಟಾರ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆ ಕಾಂತೀಯ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳು, ನ್ಯೂಟ್ರಾನ್ ನಕ್ಷತ್ರಗಳು.

ಇದನ್ನೂ ಓದಿ : ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಸೌರ ಮಿಷನ್ ಆದಿತ್ಯ L1 ಗೆ ಯಂತ್ರೋಪಕರಣ ಪೂರೈಸಿದ ECIL, ಮಿಧಾನಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು

XPoSat ಉಡಾವಣೆ ಯಾವಾಗ?: XPoSat ಉಡಾವಣೆಗೆ ಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಇಸ್ರೋ ಅಧಿಕಾರಿಯೊಬ್ಬರು ಶನಿವಾರ ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಕಪ್ಪು ಕುಳಿಗಳು, ನ್ಯೂಟ್ರಾನ್ ನಕ್ಷತ್ರಗಳು, ಸಕ್ರಿಯ ಗ್ಯಾಲಕ್ಸಿಯ ನ್ಯೂಕ್ಲಿಯರ್​ಗಳು, ಪಲ್ಸರ್ ವಿಂಡ್ ನಿಹಾರಿಕೆಗಳಂತಹ ವಿವಿಧ ಖಗೋಳ ಮೂಲಗಳಿಂದ ಹೊರಸೂಸುವ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನವು ಸಂಕೀರ್ಣ ಭೌತಿಕ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳಿಂದ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿದೆ. ಇದನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಸವಾಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.

POLIX ಎಂಬುದು 8-30 keVಯ ಖಗೋಳ ವೀಕ್ಷಣೆಗಾಗಿ ಮಾಡಿದ ಎಕ್ಸ್-ರೇ ಪೋಲಾರಿಮೀಟರ್ ಆಗಿದೆ. ಈ ಉಪಕರಣವು ಕೊಲಿಮೇಟರ್, ಸ್ಕ್ಯಾಟರರ್ ಮತ್ತು ನಾಲ್ಕು ಎಕ್ಸ್-ರೇ ಅನುಪಾತದ ಕೌಂಟರ್ ಡಿಟೆಕ್ಟರ್‌ಗಳಿಂದ ಹಾಗೂ ಕಡಿಮೆ ಪರಮಾಣು ದ್ರವ್ಯರಾಶಿಯಿಂದ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಸುಮಾರು ಐದು ವರ್ಷಗಳ XPoSat ಮಿಷನ್‌ನ ಯೋಜಿತ ಜೀವಿತಾವಧಿಯಲ್ಲಿ POLIX ವಿವಿಧ ವರ್ಗಗಳ ಸುಮಾರು 40 ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾದ ಖಗೋಳ ಮೂಲಗಳನ್ನು ವೀಕ್ಷಿಸುವ ನಿರೀಕ್ಷೆ ಇದೆ. (ಎಎನ್​ಐ)

ಇದನ್ನೂ ಓದಿ : Chandrayaan 3: ಲ್ಯಾಂಡರ್​ನಿಂದ 100 ಮೀಟರ್ ದೂರ ಚಲಿಸಿದ ರೋವರ್: ಶೀಘ್ರವೇ ಇಬ್ಬರೂ ನಿದ್ರೆಗೆ!

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.