હૈદરાબાદ: ટીબી જેને ટ્યુબરક્યુલોસિસ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, તેણે ઘણી સદીઓથી વિશ્વભરમાં મોટી સંખ્યામાં લોકોના જીવ લીધા છે. આધુનિક દવામાં પ્રગતિ હોવા છતાં, આજે પણ મોટી સંખ્યામાં લોકો આ રોગથી ડરતા હોય છે, અને મોટાભાગના કિસ્સાઓમાં તે ચેપી હોવાથી, તેનાથી પીડિત લોકોને સામાન્ય રીતે સમાજથી અલગતાનો સામનો કરવો પડે છે.
શા માટે ઉજવવામાં આવે છે આ દિવસઃ વિશ્વના મોટાભાગના ભાગોમાં, ખાસ કરીને વિકાસશીલ દેશોમાં ટ્યુબરક્યુલોસિસ / ટીબીને ગંભીર રોગચાળો ગણવામાં આવે છે, અને તેના કારણે દર વર્ષે લગભગ દોઢ મિલિયન લોકો મૃત્યુ પામે છે. આ રોગ, તેના પ્રકારો અને તેની સારવાર વિશે સામાન્ય લોકોમાં જાગરૂકતા ફેલાવવા અને લોકો અને સંસ્થાઓને નવા સંશોધન અને કાર્ય કરવા માટે પ્રોત્સાહિત કરવા માટે, "વિશ્વ ક્ષય દિવસ" દર વર્ષે 24 માર્ચે વૈશ્વિક સ્તરે ઉજવવામાં આવે છે.
આ પણ વાંચોઃ Ramzan 2023 : આવતીકાલથી શરૂ થઈ રહ્યો છે રમઝાન, જાણો રોઝા રાખવાના ફાયદા અને સાવચેતીઓ
આ વર્ષની થીમઃ વર્ષ 2023 માં, આ ઇવેન્ટ "હા! આપણે ટીબીનો અંત લાવી શકીએ છીએ!”, ટીબી રોગચાળાનો સામનો કરવા અને લોકોમાં આશા જગાવવા માટે કે ટીબીથી મુક્તિ શક્ય છે. આ ઉપરાંત, ઉચ્ચ સ્તરીય નેતૃત્વ, રોકાણ વધારવું અને WHOની નવી ભલામણોને પ્રોત્સાહિત કરવા, નવીનતાઓ અપનાવવી અને લોકોને ચેપની સ્થિતિમાં ઝડપી પગલાં લેવા માટે પ્રોત્સાહિત કરવા પણ આ થીમની પસંદગીના ઉદ્દેશ્યમાં સામેલ છે.
ડોકટરો જીવલેણ ચેપી રોગ માને છેઃ માયકોબેક્ટેરિયમ ટ્યુબરક્યુલોસિસ બેક્ટેરિયાથી થતા ટીબી અથવા ટ્યુબરક્યુલોસિસને ડોકટરો જીવલેણ ચેપી રોગ માને છે. સામાન્ય રીતે ફેફસાને અસર કરતા ટીબીના કિસ્સાઓ વધુ જોવા મળે છે, પરંતુ આ બેક્ટેરિયમ ફેફસાં ઉપરાંત શરીરના અન્ય ભાગોને પણ અસર કરી શકે છે. જ્યારે આ ચેપથી પીડિત વ્યક્તિ ખાંસી, છીંક અથવા બોલે છે, ત્યારે તેની સાથે ચેપી ટીપું "ન્યુક્લી" ઉત્પન્ન થાય છે, જે હવા દ્વારા અન્ય વ્યક્તિને ચેપ લગાવી શકે છે. નોંધપાત્ર રીતે, ન્યુક્લીઝ વાતાવરણમાં કેટલાક કલાકો સુધી સક્રિય રહી શકે છે.
જીવ ગુમાવનારા લોકોની સંખ્યાને ઘટાડવાનો પ્રયાસઃ વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશન મુજબ, 2021 માં, 10.6 મિલિયન લોકો ટીબીથી બીમાર પડ્યા હતા, જેમાંથી 1.6 મિલિયન લોકોએ મૃત્યુનો સામનો કરવો પડ્યો હતો. વિશ્વ ટ્યુબરક્યુલોસિસ ડે લોકો અને વિશ્વભરના તબીબી, સામાજિક અને અન્ય સંસ્થાઓને આ રોગચાળાના ફેલાવાને અને તેના કારણે જીવ ગુમાવનારા લોકોની સંખ્યાને ઘટાડવાનો પ્રયાસ કરવાની તક પૂરી પાડે છે.
WHO દ્વારા ભલામણઃ આ વર્ષે ટીબીનો અંત લાવવા માટે WHO સાથે ભાગીદારી કરવા માટે સભ્ય રાજ્યો તરફથી ડ્રગ-પ્રતિરોધક ટીબી માટે WHO દ્વારા ભલામણ કરાયેલી ટૂંકી ઓરલ-ઓરલ ટ્રીટમેન્ટ રેજીમેન્સનો રોલઆઉટ. વિશ્વ ટ્યુબરક્યુલોસિસ ડે 2023 લાખો લોકોને તેના કારણે થતી વેદનાને ઉજાગર કરવા અને અસરગ્રસ્તો માટે વ્યાપક અને સાર્વત્રિક સંભાળ માટે કૉલ ટુ એક્શન જારી કરશે.
એક થઈને કામ કરવા આહ્વાનઃ વર્ષ 2023 માં સપ્ટેમ્બરમાં યોજાનારી યુએન જનરલ એસેમ્બલી અનુસાર, સંગઠન ટીબી સામેની પ્રગતિને વેગ આપવા માટે રાજકીય અને સામાજિક પ્રતિબદ્ધતા માટે એક થઈને કામ કરવા સભ્ય દેશોના રાષ્ટ્રાધ્યક્ષોને આહ્વાન કરશે. જેથી કરીને માત્ર આ રોગને જ નાબૂદ કરી શકાય, પરંતુ તેની સારવાર માટે સંશોધન પણ કરી શકાય અને ક્ષય રોગની સારવારની સાર્વત્રિક પહોંચ સુનિશ્ચિત કરવા માટે સંસાધનો, સમર્થન અને સંભાળ માટે પ્રયાસો કરી શકાય.
ટીબીને સમાપ્ત કરવા માટે નક્કર પગલાંઃ નોંધપાત્ર રીતે, ટીબીથી પીડિત લોકોને સૌથી ઉપેક્ષિત અને સંવેદનશીલ ગણવામાં આવે છે, અને ઘણા ટીબી પીડિતોને સારવાર અને સંભાળમાં પણ સમસ્યાઓનો સામનો કરવો પડે છે. આવી પરિસ્થિતિઓમાં, વિશ્વ ક્ષય દિવસ નિમિત્તે, વિશ્વ આરોગ્ય સંસ્થા ટીબી અને અન્ય રોગોથી પીડિત લોકો માટે આરોગ્યની અસમાનતાને દૂર કરવા વૈશ્વિક પગલાં લેવાનું આહ્વાન કરી રહી છે જેથી કરીને ટીબીને સમાપ્ત કરવા માટે નક્કર પગલાં લઈ શકાય.
વિશ્વ ક્ષય દિવસ નિમિત્તે જાગૃતિ અભિયાનઃ વિશ્વ ક્ષય દિવસનો હેતુ લોકોમાં ટીબી વિશે જાગૃતિ ફેલાવવાનો અને તેના નિવારણ માટે પ્રયત્નો કરવા તેમજ લોકો પર તેની આરોગ્ય, સામાજિક અને આર્થિક અસરો વિશે જનજાગૃતિ ફેલાવવાનો છે. આ કારણે વિશ્વ ક્ષય દિવસ નિમિત્તે જાગૃતિ અભિયાનની સાથે અન્ય અનેક પ્રકારના કાર્યક્રમોનું આયોજન કરવામાં આવે છે.
1905માં નોબેલ પુરસ્કારઃ 24 માર્ચ, 1882 ના રોજ, જર્મન ચિકિત્સક અને માઇક્રોબાયોલોજિસ્ટ રોબર્ટ કોચે ટીબી બેક્ટેરિયમ, માયકોબેક્ટેરિયમ ટ્યુબરક્યુલોસિસની શોધ કરી. હકીકતમાં, તે સમયે ટીબીએ સમગ્ર યુરોપ અને અમેરિકામાં હાહાકાર મચાવ્યો હતો અને તેના કારણે દર સાતમાંથી એક વ્યક્તિ મૃત્યુ પામી રહી હતી. કોચની આ શોધે ટીબીના નિદાન અને સારવારનો માર્ગ મોકળો કર્યો. આ કારણે તેમને વર્ષ 1905માં નોબેલ પુરસ્કાર પણ આપવામાં આવ્યો હતો.
ક્યારે વિશ્વ ક્ષય દિવસ તરીકે જાહેર કરવામાં આવ્યોઃ 1982માં ઈન્ટરનેશનલ યુનિયન અગેઈન્સ્ટ ટ્યુબરક્યુલોસિસ એન્ડ લંગ ડિસીઝ દ્વારા 24 માર્ચને વિશ્વ ક્ષય દિવસ તરીકે જાહેર કરવામાં આવ્યો હતો. પાછળથી વર્ષ 1996 માં, વિશ્વ આરોગ્ય સંસ્થાની સાથે અન્ય સંસ્થાઓ પણ આ અભિયાનમાં જોડાઈ, ત્યારબાદ 1998માં ઔપચારિક રીતે સ્ટોપ ટીબી ભાગીદારીની સ્થાપના કરવામાં આવી, જેનો ઉદ્દેશ્ય ટીબી સામે લડવાનો અને તેને ફેલાતો અટકાવવાનો હતો.
વિશ્વભરમાં કાર્યક્રમો અને અભિયાનોઃ વિશ્વ ક્ષય દિવસ નિમિત્તે વિશ્વભરમાં અનેક પ્રકારના જાગૃતિ કાર્યક્રમો અને અભિયાનો યોજવામાં આવે છે. આમાં ટીબીને રોકવા માટેની રીતો વિશેની સામુદાયિક ચર્ચાઓ, ફોટો પ્રદર્શનો, ચેરિટી ઇવેન્ટ્સ અને રોગને રોકવા અને લડવા માટે પોતાનું જીવન સમર્પિત કરનારા લોકોને સન્માનિત કરવા અને પુરસ્કાર આપવા માટેના વિશેષ કાર્યક્રમોનો સમાવેશ થાય છે.
