હૈદરાબાદ: પેનક્રિએટિક કેન્સરએ જીવલેણ કેન્સર (World Pancreatic Cancer Day 2022) છે. આ જીવલેણ રોગ દર વર્ષે લાખો લોકોનો ભોગ લે છે. તેથી તારીખ 17 નવેમ્બરના રોજ વિશ્વભરમાં વિશ્વ પેનક્રિએટીક કેન્સર દિવસ ઉજવવામાં (Public awareness on World Pancreatic Cancer Day) આવે છે આ દિવસનો હેતુ આ રોગ વિશે જાગૃતિ લાવવાનો અને માનવ સમાજને આ જીવલેણ રોગ વિશે જાગૃત કરવાનો છે.
પેનક્રિએટિવ કેન્સરથી મૃત્યુ: ઉલ્લેખનીય છે કે, દર વર્ષે તેનાથી માનવ સમાજને ભારે નુકસાન થાય છે. આંકડા મુજબ એકલા યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં દર વર્ષે લગભગ 55,000 લોકો પેનક્રિએટિક કેન્સરથી મૃત્યુ પામે છે. સૌથી ખરાબ વાત એ છે કે, આ 45,000 લોકોમાંથી લાખો લોકોને ઘણા પ્રયત્નો પછી પણ ડોક્ટરો બચાવી શક્યા નથી.
શસ્ત્રક્રિયા દ્વારા રોગની સારવાર: આંકડા દર્શાવે છે કે, પેનક્રિએટીક કેન્સરનું નિદાન કરાયેલા માત્ર 8 ટકા લોકો જ 5 વર્ષ સુધી જીવે છે. બીજી તરફ જે લોકોના પેનક્રિએટિકના કેન્સરનું પ્રારંભિક તબક્કે નિદાન થાય છે તેઓને શસ્ત્રક્રિયા દ્વારા ઠીક કરી શકાય છે. આ રોગની એકમાત્ર સારવાર શસ્ત્રક્રિયા છે. જો કે જીવિત રહેવાની શક્યતાઓ ઘણી ઓછી છે. નિષ્ણાતો સુધારાની આશામાં તમામ પ્રયાસો કરે છે.
પેનક્રિએટિક કેન્સર વિશે જાગૃતિ: વર્ષ 1761 માં જીઓવાન્ની બૌટિસ્ટા માર્ગિનીએ સૌપ્રથમ સ્વાદુપિંડનું કેન્સર શોધી કાઢ્યું હતું. વર્ષ 1858માં જેકબ જે. મેન્ડેસ ડી કોસ્ટાએ પેનક્રિએટીક કેન્સર શોધ્યું હતુ. વર્ષ 1960 ના દાયકામાં સ્વાદુપિંડનું કેન્સર મૃત્યુનું ચોથું મુખ્ય કારણ હતું. સ્વાદુપિંડના કેન્સર વિશે જાગૃતિ લાવવા અને તેનાથી અસરગ્રસ્ત લોકોને મદદ કરવા 2000થી વિશ્વ સ્વાદુપિંડનું કેન્સર દિવસ ઉજવવામાં આવે છે.
પેનક્રિએટિક કેન્સરનું જોખમ: વિશ્વ પેનક્રિએટીક કેન્સર દિવસ દર વર્ષે નવેમ્બરના ત્રીજા ગુરુવારે ઉજવવામાં આવે છે. પેનક્રિએટીક કેન્સર દર વર્ષે 45,000 લોકોને મારી નાખે છે. ભારતમાં સ્વાદુપિંડના કેન્સરની ઘટનાઓ ઓછી છે. પરંતુ મોટાભાગના સ્વાદુપિંડના કેન્સરનું નિદાન સ્ટેજ 4 પર થાય છે. જ્યારે કેન્સર આખા શરીરમાં અને અન્ય અવયવોમાં અથવા ફેફસામાં ફેલાયેલું હોય છે.
પેનક્રિએટીક કેન્સર વિશે: પેનક્રિએટીક કેન્સર એ ખૂબ જ ગંભીર રોગ છે. તે વધુ વયના લોકોમાં વધુ સામાન્ય છે. જેમ જેમ આપણી ઉંમર થાય છે તેમ તેમ આપણા DNAમાં કેન્સર પેદા કરતા ફેરફારો થાય છે. આ કારણે 60 વર્ષ કે, તેથી વધુ ઉંમરના લોકોમાં પેનક્રિએટિક કેન્સર થવાનું જોખમ વધી જાય છે. આ કેન્સરની શરૂઆતની સરેરાશ ઉંમર 72 વર્ષ છે. સ્ત્રીઓ કરતાં પુરુષોમાં પેનક્રિએટિક કેન્સર વધુ જોવા મળે છે. ધૂમ્રપાન કરનારા પુરુષોને આ કેન્સર થવાનું સૌથી વધુ જોખમ હોય છે. જે લોકો ચરબીયુક્ત ખોરાક ખાય છે, તેમને સ્વાદુપિંડનું કેન્સર થવાની સંભાવના પણ વધુ હોય છે.
પેનક્રિએટિક કેન્સર જોખમ પરિબળો: વારસાગત પરિબળો, ધૂમ્રપાન, સ્થૂળતા, ચોક્કસ જંતુનાશકો અને રસાયણો જેમ કે ડીડીટી, ડીડીડી અને ઇથિલિનનો દૈનિક સંપર્ક વગેરે છે.
પેનક્રિએટિક કેન્સરના લક્ષણો: વજનમાં ઘટાડો, પેટ કે પીઠનો દુખાવો, અસામાન્ય નબળાઈ, આછા બદામી રંગનો પેશાબ, પગ અને પગમાં સોજો, મૂર્છામૂંઝવણ અથવા ઝડપી ધબકારાનાં લક્ષણો, પાચન સમસ્યાઓ અથવા ક્રોનિક ઝાડા અથવા કબજિયાત, કંઈપણ ગળવામાં મુશ્કેલી, બેચેની અથવા ઉબકા અનુભવવી, ઠંડી સાથે તાવ, લોહીની ઉલટી, ભૂખ ન લાગવી, યકૃતની બળતરા વગેરે પેનક્રએટિકના લક્ષણો છે.
પેનક્રિએટિક કેન્સર પ્રકાર: પેનક્રિએટિકમાં એવી ગ્રંથીઓ હોય છે જે શરીર માટે પેનક્રિએટિકનો રસ ઇન્સ્યુલિન બનાવે છે. કેન્સરગ્રસ્ત સ્વાદુપિંડના બાહ્ય અને અંતઃસ્ત્રાવી ભાગો એક્સોક્રાઇન કેન્સરમાં વૃદ્ધિ થાય છે, સ્વાદુપિંડ અથવા ટિક ગ્રંથિની અંદર થાય છે. જ્યારે અંતઃસ્ત્રાવી કેન્સર શરીરના તે ભાગમાં થાય છે જે હોર્મોન્સ ઉત્પન્ન કરે છે. શરૂઆતમાં, આ કેન્સરનું નિદાન કરવું મુશ્કેલ છે કારણ કે, તેના પ્રારંભિક લક્ષણો અન્ય સામાન્ય રોગો જેવા જ છે.
પેનક્રિએટિક કેન્સરનું નિદાન: દર્દી અને ડૉક્ટર બંનેએ આ અંગે જાગૃત રહેવાની જરૂર છે. પેનક્રિએટિકનું કેન્સર એ ખૂબ જ ગંભીર રોગ છે પરંતુ, ડૉક્ટરની ભલામણ મુજબની વહેલી સારવાર દર્દીનો જીવ બચાવી શકે છે. બાયોપ્સી, સીટી સ્કેનિંગ, રક્ત પરીક્ષણો, અલ્ટ્રાસાઉન્ડ અથવા MRI દ્વારા આ કેન્સરનું નિદાન કરી શકો છો. વધુ પડતી સિગારેટ પીવાથી પેનક્રિએટિક કેન્સર થવાનું જોખમ વધી જાય છે. વધુમાં જે લોકો ભારે ધૂમ્રપાન કરે છે તેમને સ્વાદુપિંડના કેન્સરનું જોખમ વધી જાય છે. આ રોગ વારસાગત પણ છે. સ્થૂળતાનું જોખમ પણ છે.
પેનક્રિએટિક કેન્સર એક ગંભિર રોગ: તમારે લાલ માંસ ન ખાવું જોઈએ તેના ઘણા કારણો છે. લાલ માંસ ન ખાવાના ઘણા કારણો છે. પેનક્રિએટિકનું કેન્સર લાલ માંસ અને ચરબીયુક્ત ખોરાકના વધુ પડતા સેવનથી થાય છે. જો તમે આ રોગથી બચવા માંગતા હોય તો તમારે તમારા આહારમાં લાલ માંસ ઓછું ખાવું જોઈએ. લાલ માંસ અને ચરબીયુક્ત ખોરાક મધ્યસ્થતામાં ખાઓ. આ પ્રકારના ખોરાકને બદલે તમારા આહારમાં વધુ ફળો અને શાકભાજી લો.માત્ર સામાન્ય લોકો જ નહીં પરંતુ દેશની મોટી હસ્તીઓ અને રાજનેતાઓ પણ આ બીમારીનો શિકાર છે. બોલિવૂડ ડાયરેક્ટર રાકેશ રોશનથી લઈને એક્ટર ઈરફાન ખાન પણ આ બીમારીનો ભોગ બન્યા છે. ભૂતપૂર્વ સંરક્ષણ પ્રધાન અને ગોવાના મુખ્ય પ્રધાન મનોહર પર્રિકરનું પણ કેન્સરથી નિધન થયું હતું.
