આસામ: વિશ્વ રસીકરણ દિવસ 2022 દર વર્ષે 10 નવેમ્બરે (World Immunization Day 2022) ઉજવવામાં આવે છે. રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારવા માટે સમયસર રસીકરણના મહત્વ વિશે લોકોમાં જાગૃતિ લાવવા (Anniversary Day to create awareness) માટે દર વર્ષે વિશ્વ રસીકરણ દિવસની ઉજવણી કરવામાં આવે છે. રસીકરણ એ વ્યક્તિને ચેપી રોગો સામે પ્રતિરક્ષા આપવાની પ્રક્રિયા છે. રસીકરણનો ઉપયોગ સામાન્ય રીતે રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારવા માટે થાય છે. રસીકરણ બાળકોને ગંભીર રોગો સામે લડવામાં મદદ કરે છે. તે અન્ય લોકોમાં રોગના સંક્રમણને ઘટાડવામાં પણ મદદ કરે છે. ચેપ પછી અથવા વ્યક્તિને રોગથી બચાવવા માટે રસીકરણ શરીરની રોગપ્રતિકારક શક્તિને વધારે છે. બાળકો કેટલીક કુદરતી રોગપ્રતિકારક શક્તિ સાથે જન્મે છે, જે તેઓ તેમની માતા પાસેથી સ્તનપાન દ્વારા મેળવે છે.
બાળકોમાં રસિકરણ: જેમ જેમ બાળકની પોતાની રોગપ્રતિકારક શક્તિ વિકસિત થવા લાગે છે તેમ તેમ આ રોગપ્રતિકારક શક્તિ ધીમે ધીમે ઘટતી જાય છે. રસીકરણ એ સ્વાસ્થ્ય રોકાણના સૌથી ઓછા ખર્ચાળ પગલાં પૈકીનું એક છે. રસીકરણ માટે જીવનશૈલીમાં મોટા ફેરફારની જરૂર નથી. વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશન મુજબ, રસીકરણ એ રોગ નિયંત્રણની સાબિત પદ્ધતિ છે. તે જીવલેણ ચેપી રોગોને રોકવા અને દર વર્ષે 2 થી 3 મિલિયન મૃત્યુને અટકાવવાનો અંદાજ છે, જો કે અન્ય અંદાજ સૂચવે છે કે, વિશ્વભરમાં 8.7 મિલિયન બાળકો હજુ પણ મૂળભૂત રસીકરણ મેળવતા નથી.
યુનિવર્સલ ઇમ્યુનાઇઝેશન પ્રોગ્રામ: વિશ્વભરમાં પ્રમોટ કરાયેલા રસીકરણ કાર્યક્રમોમાં ભારતમાં યુનિવર્સલ ઇમ્યુનાઇઝેશન પ્રોગ્રામ (UIP) છે. જે રસીની માત્રા અનુસાર લાભાર્થીઓની સંખ્યાને આવરી લે છે અને તેમાં ભૌગોલિક ચેપ અને માનવ સંસાધનોનો સમાવેશ થાય છે. ઓપરેશનના 30 વર્ષથી વધુ સમય છતાં, UIP તેમના જીવનના પ્રથમ વર્ષમાં માત્ર 65 ટકા બાળકોને રસી આપવામાં સક્ષમ છે.
રસીકરણ: રસી આપવાની પ્રક્રિયાને રસીકરણ કહેવામાં આવે છે. બીજી બાજુ, રસીકરણ એ શરીરની રોગપ્રતિકારક પ્રતિક્રિયા વિકસાવવા માટે રસીકરણની સમગ્ર પ્રક્રિયાની શરૂઆત છે. રસી એ જૈવિક તૈયારી છે જે ચોક્કસ રોગ સામે પ્રતિરક્ષા વધારે છે. સામાન્ય રીતે, રસી એ એજન્ટ છે જે સુક્ષ્મસજીવોને કારણે થતા રોગો જેવું લાગે છે અને ઘણીવાર નબળા અને મૃત સુક્ષ્મસજીવોમાંથી બનાવવામાં આવે છે.
રસીનું મહત્વપૂર્ણ: જો બાળકને માતા પાસેથી એન્ટિબોડીઝ મળે તો રસી લેવી શા માટે મહત્વપૂર્ણ છે ? માતા પાસેથી મેળવેલા એન્ટિબોડીઝ બાળકમાં લાંબા સમય સુધી રહેતા નથી. આનાથી બાળક આ રોગ તરફ આકર્ષાય છે. વધુમાં, રસીકરણ ગંભીર રોગો સામે વધારાનું રક્ષણ પૂરું પાડે છે.
બાળકોને રસી: બાળકને નજીકના સરકારી આરોગ્ય કેન્દ્રમાં રસી અપાવી શકાય છે. ખાનગી હોસ્પિટલ અને ખાનગી તબીબો દ્વારા પણ રસીકરણ આપવામાં આવે છે. યુનિવર્સલ ઇમ્યુનાઇઝેશન પ્રોગ્રામ હેઠળ, રોકી શકાય તેવા રોગો સામેની રસી સરકારી હોસ્પિટલોમાં વિનામૂલ્યે ઉપલબ્ધ છે.
રસીકરણમાં વિલંબનું કારણ: કેટલાક તબીબી કારણો હોઈ શકે છે, બાળકોને ઉંચો તાવ આવી શકે છે, રસીની પ્રતિકૂળ અસરનો પ્રતિભાવ, ઇંડા ખાધા પછી ગંભીર પ્રતિક્રિયાઓ, સાંધાનો દુખાવો પરેશાન કરી શકે છે, કેન્સર અથવા અન્ય કોઈપણ રોગ જે રોગપ્રતિકારક શક્તિને અસર કરી શકે છે જેમ કે HIV અથવા AIDS.
રસીની આડઅસર થઈ શકે: રસી સલામત છે. જો કે, માત્ર કેટલાક લોકો જ આડઅસર અનુભવી શકે છે જેમ કે સોજો, લાલાશ અથવા હળવો તાવ, પરંતુ આ આડઅસરો થોડા દિવસો સુધી રહે છે.
સુરક્ષિત રસીકરણ પદ્ધતિ: દર્દીઓ માટે જાગૃત રહેવું મહત્વપૂર્ણ છે, કારણ કે અસુરક્ષિત રસી અથવા ઇન્જેક્શન પદ્ધતિ તેમના સ્વાસ્થ્ય માટે ગંભીર જોખમો પેદા કરી શકે છે.
સાવધાની: સોય અથવા સિરીંજનો ઉપયોગ ફક્ત એક જ વાર કરવો જોઈએ. આની ખાતરી કરવી ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. ખાતરી કરો કે સોય અને સિરીંજ બંને ઉપયોગ કર્યા પછી નાશ પામે છે. સોય બદલવી અને સિરીંજનો ફરીથી ઉપયોગ કરવો ખૂબ જ અસુરક્ષિત છે. આ પ્રક્રિયા રોગોને સંક્રમિત કરી શકે છે. માર્ગદર્શિકા મુજબ રસીકરણના સમયપત્રકને અનુસરો. કોઈપણ રસીકરણ પહેલાં તમારા રોગપ્રતિકારક રેકોર્ડ વિશેની માહિતી રાખવાની ખાતરી કરો અને આ માહિતી તમારી સાથે રાખો. કોઈપણ રસીકરણ પહેલાં હંમેશા તમારા ડૉક્ટરની સલાહ લો
