હૈદરાબાદ: જીવનના પાંચમા દાયકામાં, આપણું મગજ આમૂલ રીવાયરિંગ (brain undergoes a great rewiring after age 40) માંથી પસાર થવાનું શરૂ કરે છે, જેના પરિણામે વિવિધ નેટવર્ક્સ વધુ સંકલિત અને અનુભૂતિ પર અસર (Observation of parts of the brain) સાથે આગામી દાયકાઓમાં વધુ એકીકૃત અને જોડાયેલા બને છે.
નેટવર્કિંગ ફેરફારો સંભવતઃ યોગ્ય આહાર, નિયમિત વ્યાયામ અને તંદુરસ્ત જીવનશૈલી મનને સારી રીતે કાર્યકારી ક્રમમાં રાખી શકે છે અને કેટલીકવાર વૃદ્ધાવસ્થામાં પણ નેટવર્કિંગ ફેરફારોને અટકાવી શકે છે.
સમીક્ષા: સાયકોફિઝિયોલોજી જર્નલમાં તાજેતરમાં પ્રકાશિત થયેલ એક પદ્ધતિસરની સમીક્ષામાં ઑસ્ટ્રેલિયાની મોનાશ યુનિવર્સિટીના સંશોધકોએ વૈજ્ઞાનિક સાહિત્યમાં પ્રવેશ કર્યો અને સારાંશ આપવાનો પ્રયાસ કર્યો કે, માનવ મગજની કનેક્ટિવિટી આપણા જીવનકાળ દરમિયાન કેવી રીતે બદલાય છે. એકત્ર કરાયેલા પુરાવા સૂચવે છે કે, જીવનના પાંચમા દાયકામાં (એટલે કે વ્યક્તિ 40 વર્ષની થઈ જાય પછી), મગજ એક આમૂલ રિવાયરિંગ માંથી પસાર થવાનું શરૂ કરે છે, જેના પરિણામે વિવિધ નેટવર્ક્સ આગામી દાયકાઓમાં વધુ સંકલિત અને જોડાયેલા બને છે, સમજશક્તિ પર તેની સાથેની અસરો પણ થાય છે.
મગજના ભાગોનું અવલોકન: સદીની શરૂઆતથી, ન્યુરોસાયન્ટિસ્ટોએ મગજને વધુને વધુ જટિલ નેટવર્ક તરીકે જોયું છે, જેમાં મગજના ભાગો, પેટા ભાગો અને વ્યક્તિગત ચેતાકોષોમાં વિભાજિત એકમોનો સમાવેશ થાય છે. આ એકમો માળખાકીય, કાર્યાત્મક રીતે અથવા બંને રીતે જોડાયેલા છે. વધુને વધુ અદ્યતન સ્કેનીંગ તકનીકો સાથે, ન્યુરોસાયન્ટિસ્ટો વિષયોના મગજના ભાગોનું અવલોકન કરી શકે છે, જે ઉત્તેજનાના પ્રતિભાવમાં પ્રકાશિત થાય છે અથવા જ્યારે આરામમાં હોય ત્યારે, આપણું મગજ કેવી રીતે સમન્વયિત થાય છે, તેના પર સુપરફિસિયલ દેખાવ પ્રદાન કરે છે.
મગજની તપાસ: મોનાશ યુનિવર્સિટીની ટીમે 144 થી વધુ અભ્યાસો કર્યા હતા. જેમાં હજારો વિષયોના મગજની તપાસ કરવા માટે આ ઇમેજિંગ તકનીકોનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો. આ વિશ્લેષણમાંથી, સંશોધકોએ આપણા જીવનકાળ દરમિયાન નેટવર્કવાળા મગજમાં કેવી રીતે ફેરફાર થાય છે, તે અંગે સામાન્ય વલણ મેળવ્યું.
વૈશ્વિક સ્તરે વધુ કનેક્ટ: શરૂઆતમાં, અમારા કિશોરવયના અને યુવાન પુખ્ત વયના વર્ષોમાં, મગજમાં ઉચ્ચ સ્તરની આંતરિક કનેક્ટિવિટી સાથે અસંખ્ય, વિભાજિત નેટવર્ક હોય તેવું લાગે છે, જે વિશિષ્ટ પ્રક્રિયા કરવાની ક્ષમતાને પ્રતિબિંબિત કરે છે. તે અર્થપૂર્ણ છે, કારણ કે આ તે સમય છે જ્યારે આપણે રમતગમત કેવી રીતે રમવી, ભાષાઓ બોલવી અને પ્રતિભા કેવી રીતે વિકસાવવી તે શીખી રહ્યા છીએ. અમારા 40 ના દાયકાની આસપાસ, જોકે તે બદલાવાનું શરૂ કરે છે. તેના બદલે, મગજ તે અલગ નેટવર્ક્સમાં ઓછું કનેક્ટ થવાનું શરૂ કરે છે અને સમગ્ર નેટવર્ક્સમાં વૈશ્વિક સ્તરે વધુ કનેક્ટ થાય છે. જ્યારે આપણે આપણા 80 ના દાયકામાં પહોંચીએ છીએ, ત્યારે મગજ ઓછું પ્રાદેશિક વિશિષ્ટ અને તેના બદલે વ્યાપક રીતે જોડાયેલ અને સંકલિત થવાનું વલણ ધરાવે છે.
