ન્યુઝ ડેસ્ક: એવું માનવામાં આવે છે કે થાઇરોઇડની સમસ્યા પુરૂષો કરતાં મહિલા (Thyroid in Women)ઓને વધુ હોય છે. સ્ત્રીઓમાં, થાઇરોઇડ ગ્રંથિમાં ઉત્પન્ન થતા હોર્મોન્સના સ્તરમાં ખલેલ પહોચાડી તેમનામાં ઘણા પ્રકારની શારીરિક, માનસિક અને પ્રજનન સમસ્યાઓનું કારણ બની શકે છે. એટલું જ નહીં, આ સમસ્યા તેમનામાં ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન જોખમની આશંકાઓ પણ વધારી શકે છે.
લક્ષણો અને અસરો વિશે વધુ માહિતી
ગાયનેકોલોજિસ્ટ ડૉ. વિજયલક્ષ્મી કહે છે કે સામાન્ય સમસ્યા હોવા છતાં, મોટાભાગની મહિલાઓને થાઇરોઇડ અને તેના લક્ષણો અને અસરો (symptoms and effect of thyroid) વિશે વધુ માહિતી હોતી નથી. જેનું પરિણામ એ છે કે જ્યાં સુધી મોટાભાગની મહિલાઓને આ સમસ્યાની જાણ થાય ત્યાં સુધીમાં તેમની સમસ્યા વધી ગઈ હોય છે.
થાઈરોઈડ શું છે?
ડો.વિજયલક્ષ્મી જણાવે છે કે થાઈરોઈડ (what is thyroid) એ સ્ત્રીઓ અને પુરુષોના શરીરમાં જોવા મળતી મહત્વની ગ્રંથિ છે, જે તેની શ્વસન માર્ગ નજીક સ્થિત હોય છે. થાઇરોઇડનું મુખ્ય કાર્ય શરીરમાં વિવિધ પ્રક્રિયાઓ અને કાર્યો કરવા માટે "T4 (થાઇરોક્સિન)" અને "T-3 (ટ્રાયોડોથાયરોનિન)" હોર્મોન્સનું ઉત્પાદન અને નિયંત્રણ કરવાનું છે. જે શરીરના ચયાપચય અને પ્રજનન સહિત લગભગ તમામ પ્રણાલીઓના સ્વાસ્થ્યના વિકાસ અને જાળવણીમાં મદદરૂપ થાય છે. મહિલાઓમાં ખાસ કરીને ગર્ભધારણથી લઈને વૃદ્ધાવસ્થા સુધી થાઈરોઈડ હોર્મોનનું સ્તર સંતુલિત રાખવું ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે.
થાઇરોઇડ ગ્રંથિ આપણા શરીરની મુખ્ય ગ્રંથિ
સામાન્ય રીતે, થાઇરોઇડ ગ્રંથિ આપણા શરીરની મુખ્ય ગ્રંથિ તરીકે ઓળખાતી કફોત્પાદક ગ્રંથિ પર આધારિત છે. જો શરીરમાં થાઇરોઇડ ગ્રંથિમાં ઉત્પન્ન થતા હોર્મોન્સનું ઉત્પાદન (hormones production in thyroid) ઓછું થવા લાગે, તો પિટ્યુટરી ગ્રંથિ તે સમસ્યાને દૂર કરવાનો પ્રયાસ કરે છે. પરંતુ જો સમસ્યા વધી જાય તો આ થાઈરોઈડ હોર્મોનનું ઉત્પાદન બંધ થઈ જાય છે જેના કારણે સમસ્યા થાય છે. આ સિવાય પિચ્યુટરી ગ્રંથિમાં કોઈ સમસ્યા હોય તો પણ થાઈરોઈડ ગ્રંથિમાં હોર્મોન્સના ઉત્પાદન અથવા સ્તર પર અસર પડે છે. તેણી સમજાવે છે કે ઘણી વખત આનુવંશિક પરિબળોને પણ થાઈરોઈડ માટે જવાબદાર ગણવામાં આવે છે.
સ્ત્રીઓ પર અસર
ડો. વિજયાલક્ષ્મી સમજાવે છે કે, સ્ત્રીઓમાં થાઈરોઈડના સ્તરમાં ઘટાડો અથવા વધારો પણ સ્વાસ્થ્ય પર ગંભીર અસરો કરી શકે છે. ખાસ કરીને જ્યારે ગર્ભાવસ્થાની વાત આવે છે, ત્યારે તે સમયે શરીરમાં થાઇરોઇડ હોર્મોન્સનું સ્તર સામાન્ય હોવું ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. કારણ કે થાઈરોઈડ ગર્ભાશયમાં રહેલા ગર્ભના વિકાસમાં મહત્વનો ભાગ ભજવે છે. જો આવી સ્થિતિમાં મહિલાઓના થાઈરોઈડના સ્તરમાં અસમાનતા હોય તો ગર્ભપાત કે અન્ય પ્રકારની સમસ્યાઓનું જોખમ પણ વધી શકે છે. તેથી જ ગર્ભધારણ પછીના પ્રારંભિક પરીક્ષણોમાં થાઇરોઇડ ટેસ્ટ કરાવવાનું સૌથી મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે. આ સિવાય, થાઇરોઇડ હોર્મોનના સ્તરમાં અસમાનતા સ્ત્રીઓના માસિક ચક્રને અસર કરી શકે છે અને માસિક સ્રાવને લગતી અનેક પ્રકારની સમસ્યાઓનું કારણ બની શકે છે. આ સિવાય મહિલાઓને આ તબક્કે પ્રજનન ક્ષમતા સંબંધિત ઘણી સમસ્યાઓનો પણ સામનો કરવો પડી શકે છે.
આ પણ વાંચો: Winter Blues Routine : જો તમે શિયાળાના બ્લૂઝથી બચવા માંગતા હોવ તો સક્રિય દિનચર્યા અનુસરો
વૃદ્ધાવસ્થા સુધી સ્ત્રીઓમાં જોવા મળે
ડૉક્ટર વિજય લક્ષ્મી જણાવે છે કે, જો થાઈરોઈડમાં કોઈ સમસ્યા હોય તો ઘણી સામાન્ય શારીરિક અને માનસિક સમસ્યાઓ પણ જોવા મળે છે. આમાં થાક લાગવો, ઉર્જા ઓછી થવી, પાચન સંબંધી સમસ્યાઓ, વજન ઘટવું અથવા વધવું, ઊંઘમાં તકલીફ, મૂડ સ્વિંગ, ગુસ્સો, ચિંતા, ગભરાટ, ચીડિયાપણું અને મગજની ધુમ્મસ જેવી માનસિક સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓનો સમાવેશ થાય છે. તેણી સમજાવે છે કે થાઇરોઇડનું સ્તર આપણા શરીરમાં એકંદર ચયાપચયને અસર કરે છે, તેથી તેના સ્તરમાં અસમાનતાની અસર શરીર પર વિવિધ ગંભીર સ્વરૂપોમાં પણ જોવા મળે છે. વૃદ્ધાવસ્થા સુધી સ્ત્રીઓમાં જોવા મળે તેવી સમસ્યા છે. એકવાર થાઇરોઇડની સમસ્યાની પુષ્ટિ થઈ જાય, પછી પીડિતને લાંબા સમય સુધી દવાઓ લેવી પડી શકે છે. પરંતુ યોગ્ય માર્ગદર્શન અને સારવારથી થાઈરોઈડના હોર્મોનના સ્તરમાં થતી ગરબડની અસરોને ઘણી હદ સુધી ટાળી શકાય છે. દવાઓની સાથે યોગ્ય આહાર અને સક્રિય જીવનશૈલી જેમાં કસરતનો સમાવેશ થાય છે, તે થાઈરોઈડને નિયંત્રિત કરવામાં ખૂબ મદદરૂપ છે. તેણી કહે છે કે, તે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે કે, જો સ્ત્રીઓને માસિક ચક્રમાં વધુ સમસ્યાઓ થતી હોય અથવા અચાનક કોઈ સમસ્યા અથવા શરીરમાં ફેરફાર થાય, તો તબીબી સલાહ લેવી જરૂરી છે અને નિયમિતપણે થાઇરોઇડ સંબંધિત ચેક-અપ કરાવવું પણ જરૂરી છે.
આ પણ વાંચો: Omicron અંતિમ વેરિયન્ટ ન હોઈ શકે, પરંતુ તે ચિંતાનો અંતિમ વેરિયન્ટ હોઈ શકે!
