ન્યુઝ ડેસ્ક: એક નાનકડા અભ્યાસમાં, US નેશનલ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ હેલ્થના (National Institute of Health) એક ભાગ નેશનલ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ ન્યુરોલોજીકલ ડિસઓર્ડર્સ એન્ડ સ્ટ્રોક (National Institute of Neurological Disorders and Stroke) ના સંશોધકોએ નવ લોકોમાં મગજના ફેરફારોની તપાસ કરી, જેઓ વાયરસના સંક્રમણ પછી અચાનક મૃત્યુ પામ્યા હતા. તેમને પુરાવા મળ્યા છે કે એન્ટિબોડીઝ, વાયરસ અને અન્ય આક્રમણકારોના પ્રતિભાવમાં રોગપ્રતિકારક તંત્ર દ્વારા ઉત્પાદિત પ્રોટીન મગજની રક્તવાહિનીઓ પરના કોષો પરના હુમલામાં સામેલ છે, જે બળતરા અને નુકસાન તરફ દોરી જાય છે.
આ પણ વાંચો: જો તમને તમારા પાલતુના સ્વાસ્થ્યની છે ચિંતા, તો તમારી જીવનશૈલી પર રાખો નજર...
સ્ટ્રોકનું જોખમ વધી શકે છે: ટીમે બ્રેઈનમાં પ્રકાશિત પેપરમાં લખ્યું હતું કે, એ જ ટીમના અગાઉના અભ્યાસ સાથે સુસંગત, દર્દીઓના મગજમાં SARS-CoV-2 મળી આવ્યો ન હતો, જે સૂચવે છે કે, વાયરસ મગજને સીધો ચેપ લગાડી રહ્યો નથી. SARS-CoV-2 મગજના નુકસાનને કેવી રીતે ઉત્તેજિત કરી શકે છે તે સમજવાથી કોવિડ દર્દીઓ માટે ઉપચારના વિકાસની જાણ કરવામાં મદદ મળી શકે છે, જેમને ન્યુરોલોજીકલ લક્ષણો (neurological symptoms) વિલંબિત હોય છે. સંશોધકોના મતે, કોવિડના પ્રતિભાવમાં ઉત્પાદિત એન્ટિબોડીઝ ભૂલથી રક્ત-મગજના અવરોધ માટે નિર્ણાયક કોષોને નિશાન બનાવી શકે છે. ચુસ્તપણે ભરેલા એન્ડોથેલિયલ કોષો રક્ત-મગજ અવરોધ બનાવવામાં મદદ કરે છે, જે જરૂરી પદાર્થોને પસાર થવા દેતી વખતે હાનિકારક પદાર્થોને મગજ સુધી પહોંચતા અટકાવે છે. મગજમાં રક્ત વાહિનીઓમાં એન્ડોથેલિયલ કોશિકાઓને નુકસાન રક્તમાંથી પ્રોટીનના લીકેજ તરફ દોરી શકે છે. આનાથી કેટલાક COVID દર્દીઓમાં રક્તસ્ત્રાવ અને ગંઠાવાનું કારણ બને છે અને સ્ટ્રોકનું જોખમ વધી શકે છે.
ચેતાકોષોને નુકસાન પહોંચાડે: NINDS ના ક્લિનિકલ ડિરેક્ટર ,અવિન્દ્ર નાથે જણાવ્યું હતું કે, એન્ડોથેલિયલ કોશિકાઓનું સક્રિયકરણ પ્લેટલેટ્સ લાવે છે ,જે રક્ત વાહિનીઓની દિવાલો પર ચોંટી જાય છે, જેના કારણે ગંઠાઈ જાય છે અને લિકેજ થાય છે. તે જ સમયે એન્ડોથેલિયલ કોશિકાઓ વચ્ચેના ચુસ્ત જંકશનમાં વિક્ષેપ પડે છે જેના કારણે તે લીક થાય છે. એકવાર લિકેજ થાય, ત્યારે રોગપ્રતિકારક કોષો જેમ કે, મેક્રોફેજ નુકસાનને સુધારવા માટે આવે છે, બળતરા ઓછી થાય છે. આ બદલામાં ચેતાકોષોને નુકસાન પહોંચાડે છે.
આ પણ વાંચો: ત્વચાની સમસ્યાઓ દૂર કરવા આ ટ્રિક્સ આવશે જોરદાર કામ
વધુ સંશોધનની છે જરૂર: સંશોધકોએ શોધી કાઢ્યું હતું કે, એન્ડોથેલિયલ કોશિકાઓને (Endothelial cells) નુકસાનવાળા વિસ્તારોમાં 300 થી વધુ જનીનોએ અભિવ્યક્તિમાં ઘટાડો દર્શાવ્યો હતો, જ્યારે છ જનીનોમાં વધારો થયો હતો. આ જનીનો ઓક્સિડેટીવ તણાવ, ડીએનએ નુકસાન અને મેટાબોલિક ડિસરેગ્યુલેશન સાથે સંકળાયેલા હતા. આ COVID-19 સંબંધિત ન્યુરોલોજીકલ લક્ષણોના પરમાણુ આધાર માટે સંકેતો પ્રદાન કરી શકે છે અને સંભવિત ઉપચારાત્મક લક્ષ્યો પ્રદાન કરી શકે છે. જો કે, તે અસ્પષ્ટ રહે છે કે, રોગપ્રતિકારક પ્રતિભાવ કયા એન્ટિજેનને લક્ષ્યાંકિત કરે છે, કારણ કે મગજમાં વાયરસની શોધ થઈ નથી. શક્ય છે કે, SARS-CoV-2 સ્પાઇક પ્રોટીન સામે એન્ટિબોડીઝ કોષોમાં પ્રવેશવા માટે વાયરસ દ્વારા ઉપયોગમાં લેવાતા ACE2 રીસેપ્ટર સાથે જોડાઈ શકે. આ પૂર્વધારણાને શોધવા માટે વધુ સંશોધનની જરૂર છે.
COVID-19 પછીના લક્ષણો: અભ્યાસમાં COVID-19 પછી લાંબા ગાળાના ન્યુરોલોજીકલ લક્ષણોને સમજવા અને સારવાર માટે પણ અસરો હોઈ શકે છે, જેમાં માથાનો દુખાવો, થાક, સ્વાદ અને ગંધની ખોટ, ઊંઘની સમસ્યાઓ અને મગજની ધુમ્મસનો સમાવેશ થાય છે. જો અભ્યાસમાંના દર્દીઓ બચી ગયા હોત, તો સંશોધકો માને છે કે, તેઓએ લાંબા સમય સુધી કોવિડ વિકસાવ્યું હોત.
