હૈદરાબાદ આપણે સામાન્ય રીતે સામાન્ય કોફીના ફાયદા અને નુકસાન (Green coffee benefits and disadvantages) વિશે વાંચતા અને સાંભળતા રહીએ છીએ. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે કોફી માત્ર બ્રાઉન જ નથી હોતી. ગ્રીન કોફી એટલે કે કોફીના લીલા બીજમાંથી તૈયાર કરવામાં આવતી કોફી પણ આજકાલ દેશ વિદેશમાં લોકો દ્વારા ખૂબ જ પસંદ (new trend in world) કરવામાં આવી રહી છે. નિષ્ણાતો માને છે અને કેટલાક સંશોધનમાં એ વાતની પુષ્ટિ પણ થઈ છે કે ગ્રીન કોફીમાં આવા કેટલાક સ્વાસ્થ્ય લાભો જોવા મળે છે જે માત્ર સ્થૂળતા ઘટાડવામાં જ મદદરૂપ નથી પણ ડાયાબિટીસ, હાઈ બ્લડ પ્રેશર, અલ્ઝાઈમર અને નર્વસ સિસ્ટમ સંબંધિત સ્થિતિઓને રોકવા અને નિદાન (Green coffee properties) કરવામાં અને અન્ય સમસ્યાઓમાં મદદ કરી શકે છે.
ગ્રીન કોફી શું છે ગ્રીન કોફીના ફાયદાઓ વિશે જાણતા પહેલા એ જાણવું જરૂરી છે કે ગ્રીન કોફી શું છે. હકીકતમાં, બજારમાં મળતી બ્રાઉન કોફી તૈયાર કરવા માટે કોફીના બીજને ખૂબ શેકવામાં આવે છે. જે પછી તેમનો રંગ બ્રાઉન થઈ જાય છે. પરંતુ કોફીના બીજનો મૂળ રંગ લીલો છે. ગ્રીન કોફી વાસ્તવમાં અનરોસ્ટેડ કોફી બીન્સમાંથી બનાવવામાં આવે છે. જો કે ડોકટરો પણ માને છે કે, ભલે તે ઓછી માત્રામાં સાચું હોય, પરંતુ તેમાં કેફીનની હાજરીને કારણે, વધુ પડતા સેવનથી કેટલીક સમસ્યાઓ પણ થઈ શકે છે.
સંશોધન શું કહેવાય છે ગ્રીન કોફીના ફાયદા અંગે દેશ વિદેશમાં કેટલાક અભ્યાસ અને પ્રયોગો પણ કરવામાં આવ્યા છે. જેમાં મોટા ભાગનામાં એવું કહેવામાં આવ્યું છે કે, તેમાં સ્વાસ્થ્ય માટે ફાયદાકારક ગુણધર્મો છે. એ જ શ્રેણીમાં રિસર્ચગેટ નેટ પર ડાયેટોલોજી અને ન્યુટ્રિશન સંબંધિત એક સંશોધન જણાવે છે કે, ગ્રીન કોફીમાં સૂક્ષ્મ પોષકતત્ત્વો, કાર્બોહાઇડ્રેટ્સ, પ્રોટીન અને હેલ્ધી ફેટ્સ મળી આવે છે. આ સિવાય તેમાં પ્રાકૃતિક એન્ટીઓક્સીડેન્ટ ગુણ પણ જોવા મળે છે. તે જ સમયે, ઇન્ટરનેશનલ એજન્સી ફોર રિસર્ચ ઓન કેન્સર દ્વારા બહાર પાડવામાં આવેલી માહિતીમાં, ગ્રીન કોફીને નોન કાર્સિનોજેનિક એટલે કે નોન કાર્સિનોજેનિક ગુણધર્મો હોવાનું પણ જણાવવામાં આવ્યું છે.
ગ્રીન કોફીના ગુણધર્મો આ સિવાય નેશનલ સેન્ટર ફોર બાયોટેક્નોલોજી ઈન્ફોર્મેશનની વેબસાઈટ પર પ્રકાશિત એક સંશોધનમાં ગ્રીન કોફીના ગુણધર્મોને વિસ્તૃત રીતે સમજાવવામાં આવ્યા છે. આ સંશોધન મુજબ ગ્રીન કોફીમાં સ્થૂળતા વિરોધી ગુણો જોવા મળે છે. આ સંશોધનમાં ઉંદરો પર કરવામાં આવેલા એક સંશોધનનો પણ ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે. જેના તારણોમાં એવું માનવામાં આવે છે કે, ગ્રીન કોફી વજન ઘટાડવાની સાથે સાથે ચરબીના કોષો અને લિપિડ મેટાબોલિઝમને નિયંત્રિત કરવાનું કામ કરે છે. સંશોધનમાં એવું પણ જાણવા મળ્યું છે કે, ગ્રીન કોફીમાં ક્લોરોજેનિક એસિડ જોવા મળે છે, જે હાઈપોગ્લાયકેમિક અને એન્ટિ ડાયાબિટીક અસરો ધરાવે છે. આ સંશોધનમાં એ વાતનો પણ ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે કે, તેમાં ન્યુરોપ્રોટેક્ટીવ ગુણધર્મો છે જે અલ્ઝાઈમર અને પાર્કિન્સન જેવા રોગોમાં મદદ કરી શકે છે, તેમજ એકાગ્રતામાં સુધારો કરે છે.
ડોકટરો શું કહે છે દિલ્હી સ્થિત ડાયેટિશિયન અને ન્યુટ્રિશનિસ્ટ ડૉ. દિવ્યા શર્મા કહે છે કે, ગ્રીન કૉફી કૉફીનું મૂળ અને કુદરતી સ્વરૂપ છે, તેથી તેમાં પ્રમાણમાં વધારે એન્ટીઑકિસડન્ટ ગુણધર્મો છે. તેણી કહે છે કે, બજારમાં મળતી સામાન્ય કોફી તૈયાર કરવા માટે પહેલા કોફીના દાણાને સારી રીતે શેકવામાં આવે છે. આ સિવાય કોફી તૈયાર કરવા માટે અન્ય કેટલીક પ્રક્રિયાઓ અપનાવવામાં આવે છે. જેના કારણે કોફીના બીજમાં જોવા મળતા પ્રાકૃતિક તત્વોનું પ્રમાણ પ્રમાણમાં ઓછું અથવા સંપૂર્ણ રીતે ખતમ થઈ જાય છે. કોફીના લીલા બીજમાં ક્લોરોજેનિક એસિડ જોવા મળે છે, જેમાં એન્ટીઓક્સીડેન્ટ ગુણો પુષ્કળ પ્રમાણમાં હોય છે. એન્ટી ઓક્સીડેન્ટ ગુણો આપણી ત્વચા અને વાળને સ્વસ્થ અને સ્વસ્થ રાખવામાં મદદ કરે છે. સુંદરતા વધારવાથી લઈને સ્વાસ્થ્યને સ્વસ્થ રાખવા અને તેને અનેક પ્રકારની બીમારીઓ અને પરિસ્થિતિઓથી બચાવવામાં મદદ કરે છે. આ સિવાય તેમાં એવા ગુણ અને તત્વો પણ જોવા મળે છે જે ડાયાબિટીસ માટે ફાયદાકારક છે. હાઈ કોલેસ્ટ્રોલ અને હાઈ બ્લડ પ્રેશર જેવી સમસ્યાઓ સામે રક્ષણ આપવામાં મદદ કરે છે. આ ઉપરાંત, ક્લોરોજેનિક એસિડ આપણા મેટાબોલિક સ્વાસ્થ્યને જાળવવામાં પણ ફાયદાકારક છે.
ગેરફાયદા તેઓ કહે છે કે જો કે, તેમાં સામાન્ય કોફી કરતાં ઘણી ઓછી માત્રામાં કેફીન હોય છે, પરંતુ તેમ છતાં તે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે કે, તેનું સેવન ખૂબ જ નિયંત્રિત અને સંતુલિત માત્રામાં કરવું જોઈએ. વધુ માત્રામાં તેનું સેવન કરવાથી ક્યારેક શરીર પર પ્રતિકૂળ અસરો થઈ શકે છે. જેમ કે પેટમાં ગરબડ, બાવલ સિંડ્રોમ અથવા કેફીનની અસરોથી થતી અન્ય સમસ્યાઓ. આ ઉપરાંત, ઓછી માત્રામાં કેફીનની હાજરીને કારણે પરંતુ સ્તનપાન કરાવતી સ્ત્રીઓએ તેનું સેવન ટાળવું જોઈએ.
