- નિયમિત કસરતનું માનસિક અને શારીરિક સ્વાસ્થ્યમાં મહત્ત્વ
- Fitness Plan According to Your Age સાથે કરતા રહો કસરત
- ETV Bharat નિષ્ણાત પાસેથી જાણો ઉંમર પ્રમાણે fitness Plan
ફિટનેસ એક્સપર્ટનું માનવું છે કે ઉંમર પ્રમાણે ફિટનેસ પ્લાન (fitness Plan) બનાવવાથી એક્સરસાઇઝનો બમણો ફાયદો થાય છે. ઈન્દોરના સ્પોર્ટ્સ કોચ (સ્વિમિંગ અને બાસ્કેટબોલ) અને ફિટનેસ એક્સપર્ટ રાખી સિંહ જણાવે છે કે બાળપણથી લઈને વૃદ્ધાવસ્થા સુધી શરીરને અનેક પ્રકારની પરિસ્થિતિઓનો સામનો કરવો પડે છે. શરીરની મર્યાદા અને જરૂરિયાતો દરેક સમયમાં અલગ અલગ હોઈ શકે છે. આમાં જો ઉંમર અને જરૂરિયાત અને શરીરની સ્થિતિને ધ્યાનમાં રાખીને ફિટનેસ પ્લાન બનાવવામાં આવે ( Fitness Plan According to Your Age ) તો તે વધુ ફાયદાકારક નીવડે છે. ETV Bharat સુખીભવ સાથે વાત કરતાં તેમણે વિવિધ ઉંમરના લોકોના સામાન્ય ફિટનેસ પ્લાન અંગે કેટલીક ટિપ્સ પણ આપી હતી જે નીચે મુજબ છે.
બાળપણથી તરુણાવસ્થા (8 થી 19 વર્ષ)
રાખી સિંહ કહે છે કે, શાળાઓમાં પીટી અને ગેમ્સ દ્વારા બાળકોને શારીરિક કસરત એટલે કે બાળપણથી કસરત કરવાની આદત કેળવવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવે છે, જે એક સારી આદત છે. આ ઉંમરે શરીરમાં વિકાસની ગતિ ચરમસીમાએ હોવાથી એવી કસરતો વધુ ફાયદાકારક છે, જે સ્નાયુઓના વિકાસની સાથે તેમને મજબૂત બનાવવાનું કામ કરે છે અને સાથે જ શરીરની લવચીકતામાં પણ વધારો કરે છે. છોકરાઓ અને છોકરીઓ, ખાસ કરીને 8 થી 18 વર્ષની વય જૂથમાં, આ ઉંમરે ( Fitness Plan According to Your Age ) મધ્યમ કસરત તેમજ ફૂટબોલ, બાસ્કેટબોલ, ટેનિસ, એથ્લેટિક્સ (દોડવું, લાંબી કૂદ વગેરે), સ્વિમિંગ, ખો-ખો જેવી આઉટડોર રમતો કરવી જોઈએ. , બેડમિન્ટન, ક્રિકેટ અને કબડ્ડી જેવી રમતો રમવી જોઈએ, કારણ કે તે (fitness Plan) શરીરની ગતિ, તેની શક્તિ અને ક્ષમતામાં વધારો કરે છે. આ ઉંમરે જીમને બદલે કુદરતી રીતે કસરત કરવી વધુ ફાયદાકારક છે એટલે કે રમતગમત ઉપરાંત યોગ, એરોબિક્સ, સ્ટ્રેચિંગ અને ડાન્સિંગ વધુ ફાયદાકારક છે.
નાની ઉમરે કસરતની આદતથી મળે લાભ
જો બાળકોને નાની ઉંમરે નિયમિત કસરત (fitness Plan) કરવાની આદત પડી જાય અને તેઓ કસરતની જરૂરિયાત અને ફાયદાઓને સમજે તો તે જીવનભર તેમનું સ્વાસ્થ્ય જાળવવામાં મદદ કરે છે. સાથે જ એ પણ જરૂરી છે કે એ ઉંમરે ખોરાકનું ખાસ ધ્યાન રાખવું ( Fitness Plan According to Your Age )જોઈએ. ખાસ કરીને આ ઉંમરે પ્રોટીન શેક, ટોનિક કે સપ્લીમેન્ટસને બદલે કુદરતી ખોરાકનું સેવન કરવાનો પ્રયાસ કરવો જોઈએ. ઉદાહરણ તરીકે, લીલા શાકભાજી, ફળો, આખા અનાજ, દૂધ, ચીઝ અને અન્ય ડેરી ઉત્પાદનોનું વધુ માત્રામાં સેવન કરવું જોઈએ. જેઓ માંસાહારી છે તેઓ સંતુલિત માત્રામાં માંસ લઈ શકે છે.
યુવાવસ્થા (20 થી 35 વર્ષ)
20 થી 35 વર્ષની વચ્ચેની સ્ત્રી હોય કે પુરૂષ, દરેકનું શરીર વિવિધ પ્રકારના ફેરફારોનું સાક્ષી બને છે. 20 વર્ષની ઉંમરમાંં શરીરમાં વિકાસની પ્રક્રિયા વધુ સક્રિય હોય છે, 30 પછી ધીમે ધીમે તે પ્રમાણમાં ધીમી થવા લાગે છે. આ સમયગાળાની બેદરકારી શરીર પર ખાસ કરીને 30-35 વર્ષની ઉંમર પછી હાડકાના સ્વાસ્થ્ય પર અસર દેખાવા લાગે છે. તેથી, તે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે કે આ ઉમરમાં ( Fitness Plan According to Your Age ) એવી કસરતો અથવા ફિટનેસ દિનચર્યાઓ અપનાવવામાં આવે જે હાડકાં તેમજ સ્નાયુઓના સ્વાસ્થ્યને સુધારવામાં મદદ કરે છે.
આ ઉંમરે પહેલા કોલેજ અને પછી વર્કિંગ લાઈફ શરૂ થાય છે. જે શારીરિક અને માનસિક તણાવ અથવા બોજનું કારણ પણ બની શકે છે. એમાં કાર્ડિયો વર્કઆઉટ નિયમિતપણે અથવા અઠવાડિયામાં ઓછામાં ઓછા ત્રણ દિવસ જીમમાં અથવા ઘરે અને વજન અને યોગ અને ધ્યાન સાથે અન્ય કસરતો કરવી (fitness Plan) ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. આ ઉંમરે વજન ઉંચકવું અને ઝડપી કસરતો પણ સરળતાથી કરી શકાય છે. વ્યાયામને લગતી તંદુરસ્ત ટેવો અપનાવો જેમ કે સીડીને પ્રાધાન્ય આપવું, જો તમે લાંબા સમય સુધી બેસીને કામ કરો છો, તો વચ્ચે થોડા અંતરાલ સાથે સ્ટ્રેચિંગ રાખો અને નિયમિત અંતરે સ્વસ્થ અને સંતુલિત આહાર લો.
પ્રૌઢાવસ્થાથી વૃદ્ધાવસ્થા (36 થી 50 વર્ષ)
ઉંમરના આ સમયગાળામાં મહિલાઓ અને પુરૂષોના શરીરની વિવિધ પ્રણાલીઓની કામકાજની ગતિ વધતી જતી ઉંમરને ( Fitness Plan According to Your Age ) કારણે ધીમી પડી જાય છે અને તેમનામાં હોર્મોનલ, પાચન, હાડકાને લગતી, યાદશક્તિ અને જાતીય સ્વાસ્થ્ય સંબંધિત સમસ્યાઓ દેખાવા લાગે છે. આ ઉંમરે વર્કઆઉટ પ્લાનમાં ટ્રેનરના માર્ગદર્શન હેઠળ (fitness Plan) યોગ સાથે સ્ટ્રેચિંગ, કાર્ડિયો વર્કઆઉટ, ઝડપી વૉકિંગનો સમાવેશ થવો જોઈએ. પરંતુ ધ્યાનમાં રાખો કે લાંબા સમય સુધી સતત વર્કઆઉટ કરવાને બદલે દરેક કસરત અને કસરતની ગતિ વચ્ચેના અંતરાલનું ધ્યાન રાખવું જોઈએ.
નિયમિત વ્યાયામ કરવાથી સ્ત્રીઓ અને પુરુષોને પેટની ચરબી અને શરીરના અન્ય ભાગો, સ્થૂળતા, ડાયાબિટીસ, બ્લડપ્રેશર જેવી સમસ્યાઓથી રાહત મળે છે, હાડકાં મજબૂત થાય છે, ખાસ કરીને માનસિક સ્વાસ્થ્ય ( Physical And Mental Health ) જાળવવા સાથે ઑસ્ટિયોપોરોસિસ અને ફેફસાં અને હૃદયના રોગોને દૂર રાખવામાં પણ તે મદદ કરી શકે છે.
વૃદ્ધાવસ્થા (50 પછી)
સામાન્ય રીતે આ ઉંમર સુધીમાં શરીરની પ્રણાલીઓની કામગીરીની ગતિ, તેમને સંચાલિત કરતી પ્રવૃત્તિઓની ગતિ, જેમ કે ફેફસાં અને હૃદયમાં લોહી પમ્પ કરવું અને સ્નાયુઓમાં પોષક તત્ત્વો મોકલવા ધીમા પડી જાય છે. આવી સ્થિતિમાં શરીરની ગતિશીલતા જળવાઈ રહે તે માટે નિયમિત કસરત કરવી ખૂબ જ જરૂરી બની જાય છે. આ ઉંમરે ( Fitness Plan According to Your Age ) ખૂબ જ ઝડપથી કરવામાં આવતી કસરતો ટાળવી જોઈએ. તેના બદલે, આ ઉંમરે (fitness Plan) મધ્યમ ગતિએ ચાલવું, તરવું અને સાયકલ ચલાવવી ફાયદાકારક છે. જો કે વ્યક્તિને સંધિવા જેવી સમસ્યા ન હોય કે સંધિવા થયા પછી પણ, ડૉક્ટરની સલાહ લીધા પછી, વ્યક્તિ પ્રશિક્ષકની સૂચનાઓ અનુસાર સરળતાથી નિયમિત કસરત કરી શકે છે.
આ ઉપરાંત શરીરના નીચેના ભાગોની હાડકાની ઘનતા વધારવા માટે સ્ક્વોટ્સ અને લંગ્સ કરવું અને ઉપરના ભાગ માટે શોલ્ડર પ્રેસ કરવું પણ આ ઉંમરે ( Fitness Plan According to Your Age ) ફાયદાકારક હોઈ શકે છે. નિયમિત કસરત કરવાથી આ ઉંમરે (fitness Plan) કમરના ઉપરના અને નીચેના ભાગમાં થતા દુખાવા અને ગરદન અને ઘૂંટણના દુખાવાથી પણ બચી શકાય છે. આ સિવાય નિયમિત યોગ અને ધ્યાનની પ્રેક્ટિસને પણ ફિટનેસ રૂટિનમાં સામેલ કરી શકાય છે.
આ પણ વાંચોઃ પીઠના ઉપરના ભાગના દુખાવામાં રાહત આપે છે યોગ્ય પોશ્ચર અને વ્યાયામ
આ પણ વાંચોઃ ફળો અને શાકભાજીને છાલ સાથે ખાવાથી થાય છે મોટો ફાયદો, જાણો કારણ...
