ન્યુઝ ડેસ્ક: તાજેતરના અભ્યાસો સૂચવે છે કે, જે દિવસોમાં તાપમાન આપેલ સ્થાન કરતા સામાન્ય તાપમાન શ્રેણીના ટોચના 5 ટકા સુધી પહોંચે છે અથવા તેનાથી વધી જાય છે ત્યારે હોસ્પિટલના ઇમરજન્સી રૂમની મુલાકાતમાં ઓછામાં ઓછો 10 ટકાનો વધારો થાય છે. માનસિક સ્વાસ્થ્યની સ્થિતિ ધરાવતા લોકોમાં તાપમાનમાં વધારો થવાથી લક્ષણો વધુ ખરાબ થઈ શકે છે. હીટવેવ્સ તેમજ અન્ય હવામાનની ઘટનાઓ જેમ કે, પૂર અને આગ ડિપ્રેસન ધરાવતા લોકોમાં ડિપ્રેસિવ લક્ષણોમાં વધારો અને સામાન્યીકૃત ચિંતા ડિસઓર્ડર ધરાવતા લોકોમાં ચિંતાના લક્ષણોમાં વધારો સાથે સંકળાયેલી છે, એક ડિસઓર્ડર જ્યાં લોકો મોટાભાગે બેચેની (anxiety symptoms) અનુભવે છે.
આ પણ વાંચો: શું તમે પણ તમારી વઘતી ચરબીથી છો પરેશાન, તો જાણો શું છે તેની પાછળનું કારણ...
બાયપોલર ડિસઓર્ડર ધરાવતા લોકો: દૈનિક ઊંચા તાપમાન અને આત્મહત્યા અને આત્મહત્યાના પ્રયાસો વચ્ચે પણ એક કડી છે. આશરે કહીએ તો, માસિક સરેરાશ તાપમાનમાં દર 1 ડિગ્રી સેલ્સિયસના વધારા માટે, માનસિક સ્વાસ્થ્ય સંબંધિત મૃત્યુ 2.2 ટકા વધે છે. સાપેક્ષ ભેજમાં સ્પાઇક્સ પણ આત્મહત્યાની વધુ ઘટનામાં પરિણમે છે. માનવ પ્રેરિત આબોહવા પરિવર્તનના પરિણામે ભેજ અને તાપમાન બંને બદલાઈ રહ્યા છે. તે બાયપોલર ડિસઓર્ડર ધરાવતા લોકોમાં મેનિક એપિસોડ્સમાં વધારો સાથે કારણભૂત રીતે સંકળાયેલા છે. બીમારીની આ સ્થિતિ નોંધપાત્ર નુકસાનનું કારણ બને છે અને મનોવિકૃતિ અને આત્મહત્યાના વિચારો માટે હોસ્પિટલમાં દાખલ થઈ શકે છે.
દવાઓ ગરમી સંબંધિત મૃત્યુનું જોખમ વધારે છે: વધુ સમસ્યાઓ એ હકીકત દ્વારા ઊભી થાય છે, કે માનસિક બીમારીની સારવાર માટે વપરાતી મહત્વની દવાઓની અસરકારકતા ગરમીની અસરથી ઘટાડી શકાય છે. આપણે જાણીએ છીએ કે, ઘણી દવાઓ ગરમી સંબંધિત મૃત્યુનું જોખમ વધારે છે, ઉદાહરણ તરીકે, એન્ટિસાઈકોટિક્સ, જે તરસને દબાવી શકે છે, પરિણામે લોકો નિર્જલીકૃત થઈ જાય છે. કેટલીક દવાઓ શરીરના તાપમાન અને વ્યક્તિ કેટલી નિર્જલીકૃત છે તેના આધારે અલગ રીતે કાર્ય કરશે. જેમ કે, લિથિયમ, ખૂબ જ શક્તિશાળી અને વ્યાપકપણે ઉપયોગમાં લેવાતું મૂડ-સ્ટેબિલાઈઝર, જે બાયપોલર ડિસઓર્ડર (bipolar disorder) ધરાવતા લોકો માટે વારંવાર સૂચવવામાં આવે છે.
અસ્પષ્ટ વિચારસરણી, આક્રમક વર્તન: ગરમી માનસિક સ્વાસ્થ્યને (Mental health) પણ અસર કરી શકે છે અને માનસિક સ્વાસ્થ્ય વિકૃતિ વગરના લોકો વિશે વિચારવાની અને કારણ આપવાની ક્ષમતાને પણ અસર કરી શકે છે. સંશોધન દર્શાવે છે કે, મગજના જટિલ જ્ઞાનાત્મક કાર્યોની રચના અને નિરાકરણ માટે જવાબદાર વિસ્તારો ગરમીના તાણથી ક્ષતિગ્રસ્ત છે. બોસ્ટનમાં વિદ્યાર્થીઓના અભ્યાસમાં જાણવા મળ્યું છે કે, હીટવેવ દરમિયાન એર કન્ડીશનીંગ વગરના રૂમમાં રહેલા લોકોએ જ્ઞાનાત્મક પરીક્ષણોમાં તેમના સાથીદારો કરતાં 13 ટકા ખરાબ પ્રદર્શન કર્યું હતું અને તેમનો પ્રતિક્રિયા સમય 13 ટકા ઓછો હતો.
આ પણ વાંચો: શું તમે પણ ડાર્ક સર્કલથી છો પરેશાન તો જાણો, શું છે આ સમસ્યાનું નિવારણ...
આક્રમકતા તરફ દોરી જવું: જ્યારે લોકો ગરમીને કારણે સ્પષ્ટ રીતે વિચારી શકતા નથી, ત્યારે તેઓમાં નિરાશ થવાની શક્યતા વધુ છે અને આ બદલામાં આક્રમકતા તરફ દોરી શકે છે. ભારે ગરમીને હિંસક ગુનામાં વધારો સાથે જોડતા મજબૂત પુરાવા છે. આસપાસના તાપમાનમાં માત્ર એક કે બે ડિગ્રી સેલ્સિયસનો વધારો પણ હુમલામાં 3-5 ટકાનો વધારો કરી શકે છે. 2090 સુધીમાં, એવો અંદાજ છે કે, વૈશ્વિક સ્તરે તમામ ગુનાની શ્રેણીઓમાં 5 ટકા સુધીના વધારા માટે આબોહવા પરિવર્તન જવાબદાર હોઈ શકે છે. આ વધારાના કારણોમાં મનોવૈજ્ઞાનિક, સામાજિક અને જૈવિક પરિબળોની જટિલ ક્રિયાપ્રતિક્રિયા સામેલ છે. દાખલા તરીકે, સેરોટોનિન નામનું મગજનું રસાયણ, જે અન્ય વસ્તુઓની સાથે આક્રમકતાના સ્તરને નિયંત્રણમાં રાખે છે, તે ઊંચા તાપમાનથી પ્રભાવિત થાય છે.
આબોહવા પરિવર્તનને લઈને ખૂબ જ ચિંતિત: ગરમ દિવસો પણ પર્યાવરણીય ચિંતા વધારી શકે છે. યુકેમાં, સર્વેક્ષણમાં સામેલ 60 ટકા યુવાનોએ કહ્યું કે, તેઓ આબોહવા પરિવર્તનને લઈને ખૂબ જ ચિંતિત છે. પ્રશ્ન કરાયેલા 45 ટકાથી વધુ લોકોએ કહ્યું કે, આબોહવા વિશેની લાગણીઓ તેમના રોજિંદા જીવનને અસર કરે છે. આબોહવા પરિવર્તન અને માનસિક સ્વાસ્થ્ય ખાસ કરીને હીટવેવ્સની અસરો વચ્ચેના જટિલ ઇન્ટરપ્લે અને પ્રતિસાદ લૂપ્સ વિશે આપણે હજી ઘણું સમજી શકતા નથી. પરંતુ આપણે શું જાણીએ છીએ કે, આપણે આપણી જાત સાથે અને પૃથ્વી સાથે ખતરનાક રમત રમી રહ્યા છીએ. હીટવેવ્સ અને આપણા માનસિક સ્વાસ્થ્ય પર પડતી અસરો મહત્વપૂર્ણ રીમાઇન્ડર છે કે, આપણે આપણી જાતને અને ભાવિ પેઢીઓને મદદ કરવા માટે શ્રેષ્ઠ વસ્તુ કરી શકીએ છીએ તે છે આબોહવા પરિવર્તન પર કાર્ય કરવું.
