ન્યુઝ ડેસ્ક: ભારતમાં 18 જુલાઈના રોજ કેરળના કન્નૂર જિલ્લામાં મંકીપોક્સનો બીજો કેસ (cases of Monkeypox) નોંધાયો હતો. એક 31 વર્ષીય વ્યક્તિને ચેપ લાગ્યો છે અને હાલમાં તેની હોસ્પિટલમાં સારવાર ચાલી રહી છે. UAE ના પ્રવાસી કેરળ પરત ફર્યા અને તિરુવનંતપુરમ મેડિકલ કોલેજમાં (Thiruvananthapuram medical college) દાખલ થયા પછી મંકીપોક્સ વાયરસનો પહેલો કેસ ભારતમાં પણ 14 જુલાઈએ થયો હતો.
આ પણ વાંચો: આવી ગયો છે નવો મારબર્ગ વાયરસ, જાણો શું છે તેના લક્ષણો...
જો કે, આ ઘટનાથી નાગરિકોમાં ભયનું મોજુ ફરી વળ્યું હોવા છતાં, જો જરૂરી સાવચેતી રાખવામાં આવે તો, ચેપને ફેલાતા અટકાવી શકાય છે. તેથી, અહીં કેટલીક મહત્વપૂર્ણ બાબતો છે જે તમારે મંકીપોક્સ વિશે જાણવાની જરૂર છે.
મંકીપોક્સ શું છે?
વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશન (WHO) મુજબ, મંકીપોક્સ એ એક વાયરલ ઝૂનોસિસ છે, પ્રાણીઓમાંથી મનુષ્યમાં ફેલાયેલ વાયરસ છે. શીતળાના દર્દીઓમાં ભૂતકાળમાં જોવા મળતા લક્ષણો જેવા લક્ષણો સાથે, જો કે તે તબીબી રીતે ઓછું ગંભીર છે. 1980 માં શીતળાના નાબૂદી અને ત્યારબાદ શીતળાની રસીકરણની સમાપ્તિ સાથે, મંકીપોક્સ જાહેર આરોગ્ય માટે સૌથી મહત્વપૂર્ણ ઓર્થોપોક્સ વાયરસ તરીકે ઉભરી આવ્યો છે.
લક્ષણો શું છે?
મંકીપોક્સના કેટલાક સૌથી સામાન્ય લક્ષણોમાં સ્નાયુઓમાં દુખાવો, માથાનો દુખાવો, તાવ, ઓછી શક્તિ અને લસિકા ગાંઠોમાં સોજો આવવો છે. AIIMSના મેડિસિન વિભાગના ડૉ. પિયુષ રંજન અનુસાર, મંકીપોક્સના લક્ષણો શીતળા અને અછબડા (smallpox and chickenpox) જેવા હોય છે. શરૂઆતમાં, દર્દીઓને તાવ અને લસિકા ગાંઠો વધે છે. 1-5 દિવસ પછી દર્દીને ચહેરા, હથેળી પર ફોલ્લીઓ જોવા મળે છે. તે કોર્નિયામાં ફોલ્લીઓ હોઈ શકે છે જે અંધત્વ તરફ દોરી જાય છે. આ જોખમ તરફ દોરી જતા ફોલ્લીઓની સંખ્યા એકથી લઈને ઘણા હજાર સુધીની હોઈ શકે છે.
કોને જોખમ છે?
જે લોકો મંકીપોક્સથી પીડિત વ્યક્તિના નજીકના સંપર્કમાં છે, જેમાં જાતીય સંપર્કનો સમાવેશ થાય છે તે સૌથી વધુ જોખમમાં છે. રોગથી સંક્રમિત પ્રાણીઓના સંપર્કમાં આવવાથી પણ ચેપ ટ્રાન્સફર થઈ શકે છે.
આ પણ વાંચો: કોવિડથી બચી ગયેલા લોકોને હૃદય રોગ, ડાયાબિટીસ થવાની સંભાવના...
શું બાળકોને પણ જોખમ છે?
ડો. રંજન જણાવે છે કે, "મંકીપોક્સની ચેપીતા ઓછી હોય છે પરંતુ તે બાળકોમાં જીવલેણ બની શકે છે. કોવિડ-19 ચેપમાં (COVID-19 infection) વધુ સંક્રમણક્ષમતા હોય છે, પરંતુ સંક્રમિત વ્યક્તિના લાંબા સમય સુધી સંપર્કમાં આવ્યા પછી મંકીપોક્સનો ચેપ થાય છે. તેથી કોવિડમાં ચેપનો દર ઘણો ઊંચો છે અને ચેપગ્રસ્ત વ્યક્તિ ઘણાને ચેપ લગાવી શકે છે. પરંતુ તેની સરખામણીમાં મંકીપોક્સ ઓછું ચેપી છે.
મંકીપોક્સ કેવી રીતે ફેલાય છે?
મંકીપોક્સ માનવ સંપર્ક દ્વારા અને પ્રાણીથી વ્યક્તિના સંપર્ક દ્વારા પણ ફેલાય છે. મનુષ્યોના કિસ્સામાં, અન્ય ચેપગ્રસ્ત વ્યક્તિ સાથે સામ-સામે, ત્વચા-થી-ત્વચા, મોં-થી-મોં અથવા મોં-થી-ત્વચાના સંપર્કથી મંકીપોક્સ થઈ શકે છે. જો આપણે પ્રાણી યજમાનો વિશે વાત કરીએ, તો તેમાં ઉંદરો અને પ્રાઈમેટનો સમાવેશ થાય છે. વધુમાં, ડૉ. રંજન કહે છે કે, આ વાયરસ આ વાયરસથી સંક્રમિત મૃત પ્રાણીના સંપર્કમાં આવવાથી માણસોમાં પણ ફેલાય છે.
સાવચેતીના પગલાં શું છે?
મંકીપોક્સના જોખમને ઘટાડવા માટે જરૂરી સાવચેતીઓ આ પ્રમાણે છે
- એવા લોકો સાથે નજીકના સંપર્કને મર્યાદિત કરવો કે, જેઓ કાં તો મંકીપોક્સ હોવાની શંકા છે અથવા પુષ્ટિ થયેલ છે અથવા ચેપગ્રસ્ત પ્રાણીઓ સાથે સંપર્ક મર્યાદિત કરવો.
- દૂષિત વાતાવરણ અને આસપાસની સફાઈ અને જંતુનાશક.
- કોઈપણ લક્ષણો કે ફોલ્લીઓ દેખાય તે પછી તરત જ તબીબી સહાય લેવી.
મંકીપોક્સ રોગ અંગે માર્ગદર્શિકા: ભારત સરકારે મંકીપોક્સ રોગ અંગે માર્ગદર્શિકા (government guideline) પણ જારી કરી છે. માર્ગદર્શિકામાં "નવા કેસોની દેખરેખ અને ઝડપી ઓળખ પર ભાર મૂકવામાં આવ્યો છે, જે ફાટી નીકળવાના નિયંત્રણ માટેના મુખ્ય જાહેર આરોગ્ય પગલાં તરીકે, માનવ થી માનવ સંક્રમણના જોખમને ઘટાડવાની જરૂરિયાતને ફરજિયાત બનાવે છે. તે ચેપ નિવારણ અને નિયંત્રણ (Infection Prevention and Control) પગલાં અંગે સમજાવે છે. પેશન્ટ આઇસોલેશન અને એમ્બ્યુલન્સ ટ્રાન્સફર વ્યૂહરચના, વધારાની સાવચેતીઓ કે જેની કાળજી લેવાની જરૂર છે અને આઇસોલેશન પ્રક્રિયાઓની અવધિ આ બઘી બાબતો અંગે આ માર્ગદર્શિકામાં સમજાવવામાં આવ્યું છે.
કેવી રીતે દર્દીઓની સંભાળ રાખવી: વખતેવધુમાં, ચેપી સમયગાળા દરમિયાન દર્દી અથવા તેની દૂષિત સામગ્રી સાથેના છેલ્લા સંપર્કથી 21 દિવસના સમયગાળા માટે ચિહ્નો/લક્ષણોની શરૂઆત માટે ઓછામાં ઓછા દરરોજ સંપર્કોનું નિરીક્ષણ કરવું જોઈએ. સરકારી માર્ગદર્શિકા લોકોને "મંકીપોક્સ વાયરસ (Monkeypox virus) માટેના પગલાં વિશે જાગૃતિ લાવવા અને લોકોને શિક્ષિત કરવા, જેમ કે બીમાર વ્યક્તિની કોઈપણ સામગ્રી સાથે સંપર્ક ટાળવા, ચેપગ્રસ્ત દર્દીને અન્ય લોકોથી અલગ રાખવા, હાથની સારી સ્વચ્છતાનો અભ્યાસ કરવા અને દર્દીઓની સંભાળ રાખતી વખતે યોગ્ય વ્યક્તિગત રક્ષણાત્મક સાધનોનો ઉપયોગ કરવો.
