ETV Bharat / state

અહીં સોનાના નહીં પણ હાથ બનાવટના મંગળસૂત્રનું છે મહત્વ, જાણો વિગતે...

વલસાડ: કપરાડા અને નાસિક વિસ્તારમાં વસવાટ કરતી આદિવાસી પ્રજામાં મંગળસૂત્રનું મહત્વ કંઇક અલગ જ છે. જેને તેઓ "કાળી ગાંઠી"થી ઓળખે છે અને તે બનાવવા માટે તેઓ કોઈ સોની પાસે નહીં, પરંતુ સામાન્ય હાટ બજારમાં એક વિશેષ તજજ્ઞ પાસે બનાવડાવે છે. એક સામાન્ય દોરામાંથી હાથથી વીણીને બનાવવામાં આવેલા આ મંગળ સૂત્ર જ આદિવાસી સમાજ માટે આલા દરજ્જાનું હોય છે.

જુઓ, અહીં સોનાનું નહીં પણ હાથ બનાવટના મંગળસૂત્રનું છે મહત્વ
author img

By

Published : May 16, 2019, 1:04 PM IST

વલસાડ જિલ્લાના અંતરિયાળ વિસ્તારમાં વસવાટ કરતા આદિવાસી સમાજ માટે લગ્ન એ ખુબ મહત્વ ધરાવે છે અને તેમાં પણ તેની ખરીદી માટે તેઓ અઠવાડિયે એક વાર ભરાતા હાટ બજારમાંથી ખરીદી કરે છે. જ્યારે લગ્ન પસંગે ખૂબ મહત્વનું કહી શકાય તેવું મંગળસૂત્ર એ સામાન્ય રીતે સોનાનું કે ચાંદીનું પહેરવાનું ચલણ હોય છે પણ મહારાષ્ટ્રની નજીક આવેલ ગુજરાતની બોર્ડરના ગામોમાં મહારાષ્ટ્રીયન પ્રજાના રિવાજોનો રંગ જોવા મળે છે.

જુઓ, અહીં સોનાનું નહીં પણ હાથ બનાવટના મંગળસૂત્રનું છે મહત્વ

આદિવાસી સમાજના લોકો દ્વારા સોનાંમાંથી બનેલા નહીં પણ કાળા સફેદને સોનેરી મણકાના ઉપયોગ કરી હાથની બનાવટના મંગળસૂત્ર પહેરવાનું ચલણ છે. અને તે આજે પણ વર્ષોથી તેમને જાળવી રાખ્યું છે. કપરાડાના સુથારપાડામાં મંગળવારે અહીં હાટ બજાર ભરાઇ છે અને નાસિકથી આવતા પતિ પત્ની બંને આ હાટ બજારમાં પોતાના હાથથી મણકા પરોવીને મંગળસૂત્ર બનાવી આપે છે. જેમાં કેટલાક સોનેરી મણકાને સ્થાને સોનાના દાણાનો પણ સમાવેશ કરાવે છે. મંગળસૂત્ર બનાવતા ઓછામાં ઓછી એક કલાક જેટલો સમય લાગે છે. અહીં વહેલી સવારથી ભરાતા હાટમાં લોકો બપોર સુધી મંગળસૂત્ર બનાવવા માટે બેસી રહે છે. કારણ કે, હાથથી બનાવવામાં આવેલ મંગળસૂત્ર જ લગ્નમાં માન્ય ગણવામાં આવે છે અને એક આદિવાસી સામાન્ય રીતે 5000ના ખર્ચે બનાવેલ મંગળ સૂત્ર પહેરતા હોય છે. જ્યારે, આર્થિક નબળી સ્થિત ધરાવતા પરિવાર માટે રૂપિયા 700થી પણ કારીગાંઠી મળી રહે છે. અહીંની, મહિલાઓ માટે સોનાનું મહત્વ એટલુ નથી જેટલું કારીગાંઠીનું છે.

વલસાડ જિલ્લાના અંતરિયાળ વિસ્તારમાં વસવાટ કરતા આદિવાસી સમાજ માટે લગ્ન એ ખુબ મહત્વ ધરાવે છે અને તેમાં પણ તેની ખરીદી માટે તેઓ અઠવાડિયે એક વાર ભરાતા હાટ બજારમાંથી ખરીદી કરે છે. જ્યારે લગ્ન પસંગે ખૂબ મહત્વનું કહી શકાય તેવું મંગળસૂત્ર એ સામાન્ય રીતે સોનાનું કે ચાંદીનું પહેરવાનું ચલણ હોય છે પણ મહારાષ્ટ્રની નજીક આવેલ ગુજરાતની બોર્ડરના ગામોમાં મહારાષ્ટ્રીયન પ્રજાના રિવાજોનો રંગ જોવા મળે છે.

જુઓ, અહીં સોનાનું નહીં પણ હાથ બનાવટના મંગળસૂત્રનું છે મહત્વ

આદિવાસી સમાજના લોકો દ્વારા સોનાંમાંથી બનેલા નહીં પણ કાળા સફેદને સોનેરી મણકાના ઉપયોગ કરી હાથની બનાવટના મંગળસૂત્ર પહેરવાનું ચલણ છે. અને તે આજે પણ વર્ષોથી તેમને જાળવી રાખ્યું છે. કપરાડાના સુથારપાડામાં મંગળવારે અહીં હાટ બજાર ભરાઇ છે અને નાસિકથી આવતા પતિ પત્ની બંને આ હાટ બજારમાં પોતાના હાથથી મણકા પરોવીને મંગળસૂત્ર બનાવી આપે છે. જેમાં કેટલાક સોનેરી મણકાને સ્થાને સોનાના દાણાનો પણ સમાવેશ કરાવે છે. મંગળસૂત્ર બનાવતા ઓછામાં ઓછી એક કલાક જેટલો સમય લાગે છે. અહીં વહેલી સવારથી ભરાતા હાટમાં લોકો બપોર સુધી મંગળસૂત્ર બનાવવા માટે બેસી રહે છે. કારણ કે, હાથથી બનાવવામાં આવેલ મંગળસૂત્ર જ લગ્નમાં માન્ય ગણવામાં આવે છે અને એક આદિવાસી સામાન્ય રીતે 5000ના ખર્ચે બનાવેલ મંગળ સૂત્ર પહેરતા હોય છે. જ્યારે, આર્થિક નબળી સ્થિત ધરાવતા પરિવાર માટે રૂપિયા 700થી પણ કારીગાંઠી મળી રહે છે. અહીંની, મહિલાઓ માટે સોનાનું મહત્વ એટલુ નથી જેટલું કારીગાંઠીનું છે.

Visual byte send in FTP 


Slag:-અહીં સોનાચાંદીનહી પણ હાથ બનાવટ ના  મંગળસૂત્ર(સીબાલા)  નું છે મહત્વ 





કહેવાય છે કે એક સ્ત્રી માટે પોતાનું મંગળ સૂત્ર એ એની જિંદગી હોય છે પતિ થી પણ વધુ દરજ્જો એ મંગળ સૂત્ર નો હોય છે આમ તો સામાન્ય રીતે મહિલાઓ સોનાના મંગલસૂત્રો પર વધુ આકર્ષાય છે પરંતુ કપરાડા અને નાસિક વિસ્તાર માં વસવાટ કરતી આદિવાસી પ્રજા માં મંગળ સૂત્ર નું મહત્વ કૈક અલગ જ છે જેને તેઓ (કાળી ગાંઠી )થી ઓળખે છે અને એ બનવવા માટે તેઓ કોઈ સોની પાસે નહિ પરંતુ એક સામાન્ય હાટ બજાર માં એક વિશેષ તજજ્ઞ પાસે બનાવવાડાવે છે એક સામાન્ય ડોરા માંથી હાથ થી વીણીને બનાવવા માં આવેલ આ મંગળ સૂત્ર જ આદિવાસી સમાજ માટે આલા દરજ્જા નું હોય છે ...

વલસાડ જિલ્લાના અંતરિયાળ વિસ્તાર માં વસવાટ કરતા આદિવાસી સમાજ માટે લગ્ન એ ખુબ મહત્વ ધરાવે છે અને એમાં પણ તેની ખરીદી માટે તેઓ અઠવાડિયે એક વાર ભરાતા હાટ બજાર માં થી ખરીદી કરે છે ત્યારે લગ્ન પસંગે ખૂબ મહત્વનુ કહી શકાય એવું મંગળસૂત્ર એ સામાન્ય રીતે સોનાનું કે ચાંદી નું પહેરવાનું ચલણ હોય છે પણ મહારાષ્ટ્ર ને અડીને આવેલ ગુજરાત ની બોર્ડર ના ગામો માં મહારાષ્ટ્રીયન પ્રજાના રિવાજો નો રંગ જોવા મળે છે આદિવાસી સમાજના લોકો દવારા સોનાં માંથી બનેલા નહિ પણ કાળા સફેદ ને સોનેરી મણકા ના ઉપયોગ કરી હાથની બનાવટના મંગળ સૂત્ર પહેરવાનું ચલણ છે અને એ આજે પણ વર્ષો થી તેમણે જાળવી રાખ્યું છે વાત કરીએ કપરાડા ના સુથારપાડા ની તો દર મંગળવારે અહીં હાટ બજાર ભરાય છે અને નાસિક થી આવતા પતિ પત્ની બંને આ હાટ બજાર માં પોતાના હાથ થી મણકા પરોવી ને મંગળ સૂત્ર (કારીગાંઠી)(સિબાલા) બનાવી આપે છે જેમાં કેટલાક સોનેરી મણકા ને સ્થાને સોનાના દાણા પણ નખાવે છે એક મંગળ સૂત્ર બનાવતા કામ સે કમ એક કલાક નો સમય લાગે છે અને એ માત્ર મજબૂત ડોરા નો ઉપયોગ કરી ને બનાવવા માં આવે છે અહીં વહેલી સવાર થી ભરાતા હાટ માં લોકો બપોર સુધી મંગળ સૂત્ર બનાવવા માટે બેસી રહે છે કારણ કે હાથ થી બનાવવામાં આવેલ મંગળસૂત્ર જ લગ્નમાં માન્ય ગણવામાં આવે છે અને એક આદિવાસી સામાન્ય રીતે 5000 ના ખર્ચે બનાવેલ મંગળ સૂત્ર પહેરતા હોય છે જ્યારે આર્થિક નબળી સ્થિત ધરાવતા પરિવાર માટે રૂપિયા 700 થી પણ કારીગાંઠી મળી રહે છે અહીંની મહિલાઓ માટે સોનાનું મહત્વ એટલુ નથી જેટલું કારીગાંઠી નું છે 

વર્ષો થી પોતાના વંશ પરંપરાગત વ્યવસાય સાથે સંકળાયેલા આપાદર ચંદર સ્વસ્કર એ જણાવ્યું કે તે છેલ્લા 25 વર્ષ થી અહીં દર મંગળવારે મંગળસૂત્ર બનાવવા માટે આવે છે લોકો નવું બનાવવા માટે આવે છે તો કેટલાક જૂનું કે તૂટી ગયેલ સમારકામ કરવા માટે આવે છે સોના ચાંદી નું મહત્વ નહિ પણ મંગળ સૂત્ર નું મહત્વ અહીં વધુ છે એમની પાસે મંગળસૂત્ર બનાવવા માટે ભારે ભીડ જામેં છે લોકો નમ્બર મુજબ પણ બેસી રહેતા હોય છે આમ શહેરી કક્ષા એ જ્યાં સોનચાંદી ના મંગળસૂત્ર નું મહત્વ વધુ છે ત્યાં અંતરિયાળ વિસ્તાર માં કાળા મણકા માં થી હાથ થી ગુંથેલા મંગળ સૂત્ર નું અનેરું મહત્વ છે ..

Location:-valsad 
ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.