ETV Bharat / state

નવસારીથી 11મી અને 12મી સદીના સોલંકી યુગના ભગવાન ભોળાનાથના કરો દર્શન - શ્રાવણ

નવસારીઃ શ્રાવણ માસમાં ભગવાન શિવની આરાધના કરવાનો અનેરો મહિમા છે. આ મહિનામાં શિવાલયોમાં ભક્તોની ભારે ભીડ જોવા મળે છે. ત્યારે વાત કરીએ બીલીમોરામાં આવેલ દક્ષિણ ગુજરાતના સુપ્રસિદ્ધ યાત્રા ધામ એવા પૌરાણિક સોમનાથ મહાદેવ મંદિરની. 12મી સદીના સોલંકી યુગથી આ મંદિર લોકોમાં શ્રદ્ધા નું અનેરું મહત્વ ધરાવે છે. આ સોમનાથ મંદિરમાં બિરાજમાન શિવલિંગ સ્વયંભુ છે. ત્યારે ભગવાન ભોળાનાથના દર્શનાર્થે વિદેશથી અને ભારતભર માંથી ભક્તોનું ઘોડાપુર ઉમટે છે.

નવસારીથી 11મી અને 12મી સદીના સોલંકી યુગના ભગવાન ભોળાનાથના કરો દર્શન
author img

By

Published : Aug 11, 2019, 10:03 AM IST

આ શિવલિંગ ના પ્રાગટયનો કડીબદ્ધ ઇતિહાસ પ્રાપ્ત નથી. પણ તેની પાછળ પૌરાણિક ઇતિહાસ સમાયેલો છે. હાલમાં બીલીમોરા ના દેસરમાં જે સ્થળે આ મંદિર છે. સદીઓ પૂર્વે આ વિસ્તાર ઝાડી જંગલનો વિસ્તાર હતો. જેમાં રજપૂતો ની વસ્તી પણ ખુબ વિસ્તરી હતી. એક વાર આ જગ્યા પર ગાયો ચરતી હતી ત્યારે એક ગાય આ ચોક્કસ જગ્યા પર આવી અને તેના આંચળ માંથી આપમેળે દૂધ ની ધારા છુટી દુધ નીચે ઢોળાતું હતું. આ વાત ગોવાળીયાએ રજપૂતણ ને કરી. આ સ્ત્રીએ એક દિવસ આ ગાયનો પીછો કર્યો અને તે જગ્યા સાફ કરી તો ત્યાં ભગવાન મહાદેવ નું શિવલિંગ દેખાયું હતું. તે સ્ત્રી રોજ શિવલિંગના સ્થાને પૂજા કરતી. એક દિવસ પતિને શંકા જતા તેનો પીછો કર્યો અને તેની પત્નીને શંકાના આધારે મારવા તેને તેની તલવાર ઉગામી હતી. ત્યારે ભયભીત થઇને તેણીએ હે શિવજી મને બચાવો ઉદ્દગાર સર્યા હતા. ત્યારે શિવલિંગ અચાનક જમીન માંથી બહાર આવ્યું સ્ત્રી ભગવાન ભોળાનાથના ચરણોમાં સમાઈ ગઇ.આ સમગ્ર ઘટના નજરે જોનાર રજપુતે આ ઘટનાની જાણ ગામમાં કરતા બાદમાં લોકોએ આ શિવલિંગ ની પૂજન અર્ચન કરતા થયા હતા. જે બાદ સમય જતાં પૌરાણિક શિવલિંગનું મહત્વ લોકોના ધ્યાને આવતા મંદિર બાંધી પૂજા કરતાં થયા હતા.

નવસારીથી 11મી અને 12મી સદીના સોલંકી યુગના ભગવાન ભોળાનાથના કરો દર્શન

વર્ષો અગાઉ બીલીમોરા નજીકના ગણદેવી ગામમાં દેસાઈજીનું કુટુંબ રહેતું હતું. જુના રીત રિવાજો મુજબ કોઈ સેવાના બદલામાં આ દેસાઈજી કુટુંબને રાજા તરફથી દેસાઈગીરી ઇનામમાં મળી હતી. આ દેસાઈજી કુટુંબના વડાને ભગવાન મહાદેવ સ્વપ્ન માં આવી આ શિવલિંગની વાત જણાવી હોવાની વાતો કહી હોવાની લોકવાયકા પ્રસરી હતી. જે સ્વપ્ન ઉપરથી પ્રેરણા લઈ આ દેસાઈ જી કુટુંબે આ શિવલિંગનો જીર્ણોદ્ધાર કરાવ્યો હતો.

આ પવિત્ર શ્રાવણ માસમાં શ્રદ્ધાળુઓ આ પૌરાણિક શિવલિંગના દર્શન કરી ધન્યતા અનુભવે છે. આખા માસમાં બ્રહ્મમુહૂર્તમાં રણકતા ઘંટારવ અને ૐ નમઃ શિવાયના નાદ સાથે સમગ્ર વાતાવરણ ગુંજી ઉઠે છે. આ મંદિરમાં વહેલી સવારથી મોડી રાત સુધી લોકો દર્શનનો લાભ લે છે.ત્યારે સંપૂર્ણ શ્રાવણ માસ દરમિયાન ભક્તોનું ઘોડાપુર ઉમટે છે.

આ શિવલિંગ ના પ્રાગટયનો કડીબદ્ધ ઇતિહાસ પ્રાપ્ત નથી. પણ તેની પાછળ પૌરાણિક ઇતિહાસ સમાયેલો છે. હાલમાં બીલીમોરા ના દેસરમાં જે સ્થળે આ મંદિર છે. સદીઓ પૂર્વે આ વિસ્તાર ઝાડી જંગલનો વિસ્તાર હતો. જેમાં રજપૂતો ની વસ્તી પણ ખુબ વિસ્તરી હતી. એક વાર આ જગ્યા પર ગાયો ચરતી હતી ત્યારે એક ગાય આ ચોક્કસ જગ્યા પર આવી અને તેના આંચળ માંથી આપમેળે દૂધ ની ધારા છુટી દુધ નીચે ઢોળાતું હતું. આ વાત ગોવાળીયાએ રજપૂતણ ને કરી. આ સ્ત્રીએ એક દિવસ આ ગાયનો પીછો કર્યો અને તે જગ્યા સાફ કરી તો ત્યાં ભગવાન મહાદેવ નું શિવલિંગ દેખાયું હતું. તે સ્ત્રી રોજ શિવલિંગના સ્થાને પૂજા કરતી. એક દિવસ પતિને શંકા જતા તેનો પીછો કર્યો અને તેની પત્નીને શંકાના આધારે મારવા તેને તેની તલવાર ઉગામી હતી. ત્યારે ભયભીત થઇને તેણીએ હે શિવજી મને બચાવો ઉદ્દગાર સર્યા હતા. ત્યારે શિવલિંગ અચાનક જમીન માંથી બહાર આવ્યું સ્ત્રી ભગવાન ભોળાનાથના ચરણોમાં સમાઈ ગઇ.આ સમગ્ર ઘટના નજરે જોનાર રજપુતે આ ઘટનાની જાણ ગામમાં કરતા બાદમાં લોકોએ આ શિવલિંગ ની પૂજન અર્ચન કરતા થયા હતા. જે બાદ સમય જતાં પૌરાણિક શિવલિંગનું મહત્વ લોકોના ધ્યાને આવતા મંદિર બાંધી પૂજા કરતાં થયા હતા.

નવસારીથી 11મી અને 12મી સદીના સોલંકી યુગના ભગવાન ભોળાનાથના કરો દર્શન

વર્ષો અગાઉ બીલીમોરા નજીકના ગણદેવી ગામમાં દેસાઈજીનું કુટુંબ રહેતું હતું. જુના રીત રિવાજો મુજબ કોઈ સેવાના બદલામાં આ દેસાઈજી કુટુંબને રાજા તરફથી દેસાઈગીરી ઇનામમાં મળી હતી. આ દેસાઈજી કુટુંબના વડાને ભગવાન મહાદેવ સ્વપ્ન માં આવી આ શિવલિંગની વાત જણાવી હોવાની વાતો કહી હોવાની લોકવાયકા પ્રસરી હતી. જે સ્વપ્ન ઉપરથી પ્રેરણા લઈ આ દેસાઈ જી કુટુંબે આ શિવલિંગનો જીર્ણોદ્ધાર કરાવ્યો હતો.

આ પવિત્ર શ્રાવણ માસમાં શ્રદ્ધાળુઓ આ પૌરાણિક શિવલિંગના દર્શન કરી ધન્યતા અનુભવે છે. આખા માસમાં બ્રહ્મમુહૂર્તમાં રણકતા ઘંટારવ અને ૐ નમઃ શિવાયના નાદ સાથે સમગ્ર વાતાવરણ ગુંજી ઉઠે છે. આ મંદિરમાં વહેલી સવારથી મોડી રાત સુધી લોકો દર્શનનો લાભ લે છે.ત્યારે સંપૂર્ણ શ્રાવણ માસ દરમિયાન ભક્તોનું ઘોડાપુર ઉમટે છે.

Intro:બીલીમોરામાં આવેલ દક્ષિણ ગુજરાતના સુપ્રસિદ્ધ યાત્રા ધામ એવા પૌરાણિક સોમનાથ મહાદેવ મંદિર લોકો ની શ્રદ્ધા અને આસ્થાનું કેન્દ્ર છે. પવિત્ર શ્રાવણ માસમાં ભગવાન ભોળાનાથ ના દર્શનાર્થે વિદેશથી અને ભારતભર માંથી ભક્તોનું ઘોડાપુર ઉમટી પડશે. શ્રાવણ માસમાં મંદિર પરિસરમાં ભરાતા મેળામાં ફરવાનો આનંદ પણ ઉઠાવશે.બીલીમોરામાં આવેલ લોકોના આસ્થા ના પ્રતીક સમાં ભગવાન ભોળાનાથ શંભુ મહાદેવ ના પૌરાણિક સોમનાથ મંદિરમાં ભગવાન ભોળાનાથ સ્વયંભુ શિવલિંગ સ્વરૂપે બિરાજે છેBody:11મી 12મી સદીના સોલંકી યુગથી આ મંદિર લોકોમાં શ્રદ્ધા નું અનેરું મહત્વ ધરાવે છે.108 ફૂટ ઊંચા શિખર ઉત્તમ કલાકારીગીરી સાથે મંદિર પૂર્વાભિમુખ છે. મંદિર ની બહાર ઉત્તરમાં ગૌમુખી વહે છે. મંદિરમાં એક તરફ ગણપતિ બાપ્પા અને બીજી તરફ હનુમાનજી બિરાજે છે. તેમજ ભગવાન ભોળાનાથના શિવલિંગ સામે માતા પાર્વતી બિરાજમાન છે. મંદિર ની સામે ભગવાન ભોળાનાથ શંકરનું વાહન નંદી સાથે કાચબો બિરાજમાન છે. આ સોમનાથ મંદિરમાં બિરાજમાન શિવલિંગ સ્વયંભુ છે. આ શિવલિંગ ના પ્રાગટય નો કડીબદ્ધ ઇતિહાસ પ્રાપ્ત નથી. પણ તેની પાછળ પૌરાણિક ઇતિહાસ સમાયેલો છે. હાલમાં બીલીમોરા ના દેસરમાં જે સ્થળે આ મંદિર છે. સદીઓ પૂર્વે આ વિસ્તાર ઝાડી જંગલનો વિસ્તાર હતો. જેમાં રજપૂતો ની વસ્તી પણ ખુબ વિસ્તરી હતી. રજપૂતો પોતાના દુધાળા ઢોરોને ચરાવવા આ ઝાડી જંગલ તરફ લઈ જતા હતા. જેમાં આ બધા ઢોરો માંથી એક દુધાળી ગાય ગાયોના ધણ માંથી છૂટી પડી ઝાડી ઝાંખરામાં એક ચોક્કસ સ્થાને આવી આવી ઉભી રહી અને તેના આંચળ માંથી આપમેળે દૂધ ની ધારા છુટી દુધ નીચે ઢોળાતું હતું. આ વાતની જાણ ગાયોને ચરાવવા લઈ આવતા ગોવાળને માલુમ પડી જેણે આ સમગ્ર ઘટનાની જાણ ગોવાળે ઘરમાં જઈ ગાયોની માલિકના પત્ની રજપૂતણ ને કરી. એટલે આ રાજપૂત સ્ત્રી એ એક દિવસ આ ગાયનો પીછો કરી તે ગાય જે ચોક્કસ જગ્યા એ આવી તેના આંચળ માંથી આપમેળે દૂધની ધારા છૂટવાનું દ્રશ્ય નજરોનજર જોયું. તેણે એ સ્થાને સુ છે તે જાણવા જિજ્ઞાસાવસ તે જગ્યાની સફાઈ કરી. તો ત્યાં ભગવાન મહાદેવ નું શિવલિંગ દેખાયું હતું. જે શિવલિંગ ની તે સ્ત્રી મનોભાવે શ્રદ્ધા થીરોજે રોજ પૂજન અર્ચન કરવા લાગી. આ નિત્યક્રમ ના કારણે તેના ધણીને તેના ઉપર શંકા ઉપજી કે તેની પત્ની રોજ જંગલ તરફ શા માટે જાય છે. જેથી એક દિવસ તેને ગુપચુપ રીતે તેની પત્નીનો પીછો કર્યો હતો. અને તેણી આ શિવલિંગના સ્થાને પૂજા કરતી હતી ત્યાં જઈ પહોંચ્યો હતો. તેની પત્નીને શંકાના આધારે મારવા તેને તેની તલવાર ઉગામી હતી. પરંતુ ચમત્કારીત આ શિવલિંગ ના દર્શનથી તલવાર ઉગામેલો તેનો હાથ હવામાંજ થંભી ગયો. નિત્ય પૂજા કરી ધ્યાન માં બેઠેલી તેની પત્ની ની આંખો ખુલતા તેણે પોતાની પાછળ તલવાર ઉગાવેલ અવસ્થામાં તેના પતિને જોતા એકદમ ભયભીત થઈ ગઈ હતી. જેથી ડરના માર્યા તેણીએ અચાનક જોરથી બુમ પાડી હતી. અને તેના મોમાંથી હે ભગવાન ભોળાનાથ મને બચાવો એવા ઉદ્દગાર સર્યા હતા. જેની સાથે તે શિવલિંગ ને ભેટી પડી હતી. ત્યાંતો એકદમ ચમત્કાર સર્જાયો હતો. શિવલિંગ અચાનક જમીન માંથી બહાર આવ્યું હતું. અને શિવલિંગમાં તિરાડ સાથે બે ફાડચા થયા હતા. અને આ સ્ત્રી બીકની મારી આ શિવલિંગના પડેલા ફાડચામાં સમાઈ ગઈ હતી. તેનો પતિ કઈ સમજી શકે તે પહેલાં તો શિવલિંગ આપોઆપ બંધ થયું હતું. અને તેના પડેલા ફાડચા બંધ થઈ ગયા હતા અને આ સ્ત્રી ભગવાન ભોળાનાથના ચરણોમાં સમાઈ હતી. કહેવાય છે કે, આ સ્ત્રીના થોળા વાળ ફાડચાના સાંધામાં બહાર રહી ગયાં હોવાનું કહેવાય છે. અને ઘણા વખત સુધી આ શિવલિંગની તિરાડ સ્પષ્ટ જોઈ શકાતી હોવાનું કહેવાય છે. જેથી આ શિવલિંગ સ્વયંભુ હોવાની વાત પ્રચલિત થઈ છે. આ સમગ્ર ઘટના નજરે જોનાર રજપુતે આ ઘટનાની જાણ ગામમાં કરતા બાદમાં લોકોએ આ શિવલિંગ ની પૂજન અર્ચન કરતા થયા હતા. જે બાદ સમય જતાં પૌરાણિક શિવલિંગનું મહત્વ લોકોના ધ્યાને આવતા મંદિર બાંધી પૂજા કરતાં થયા હતા. Conclusion:વર્ષો અગાઉ બીલીમોરા નજીકના ગણદેવી ગામમાં દેસાઈજીનું કુટુંબ રહેતું હતું. જુના રીત રિવાજો મુજબ કોઈ સેવાના બદલામાં આ દેસાઈજી કુટુંબ ને રાજા તરફ થી દેસાઈગીરી ઇનમમાં મળી હતી. આ દેસાઈજી કુટુંબના વડાને ભગવાન મહાદેવ સ્વપ્ન માં આવી આ શિવલિંગની વાત જણાવી હોવાની વાતો કહી હોવાની લોકવાયકા પ્રસરી હતી. જે સ્વપ્ન ઉપરથી પ્રેરણા લઈ આ દેસાઈ જી કુટુંબે આ શિવલિંગ ના સ્થળે શિવ મંદિર જીર્ણ થતાં. 1925માં એનો જીર્ણોદ્ધાર કરવામાં આવ્યો હતો. 1600 વર્ષના સોલંકી યુગમાં સ્વયંભુ પ્રગટ થયેલા જુના પૌરાણિક આ શિવલિંગ ની મહિમા અનેરી છે.
આ પવિત્ર શ્રાવણ માસમાં શ્રદ્ધાળુઓ આ પૌરાણિક શિવલિંગ ના દર્શન કરી ધન્યતા અનુભવે છે. લાખો શ્રદ્ધાળુઓ આ પવિત્ર શ્રાવણ માસમાં સોમનાથ મંદિરે દર્શનાર્થે ઉમટશે. દર્શન સાથે મેળાની મોજ પણ લોકો માણે છે. આખા માસમાં બ્રહ્મમુહૂર્ત માં રણકતા ઘંટારવ અને ૐ નમઃ શિવાયના નાદ સાથે સમગ્ર વાતાવરણ ગુંજી ઉઠશે. વહેલી સવારથી મોડી રાત સુધી લોકો દર્શનનો લાભ લેશે. સોમનાથ દર્શને આવતા દર્શનાર્થીઓ નજીકમાં આવેલ ગાયત્રી મંદિર, જલારામ મંદિર અને સાંઈ બાબા ના મંદિર ના દર્શનનો પણ લ્હાવો લેવાનું ચુકતા નથી. સંપૂર્ણ શ્રાવણ માસ દરમિયાન લોકોની ભારે ભીડ જામે છે.

બાઈટ 1:મહાદેવ વ્યાસ (મુખ્ય પૂજારી )
બાઈટ 2: હેતલ પટેલ (શ્રદ્ધાળુ )
બાઈટ 3:એસ.વી .રાવલ (ટ્રસ્ટી )
બાઈટ 4: પરિમલ રાવલ (શ્રદ્ધાળુ )
બાઈટ 5: પૂર્વગ ("પૂજારી )
ETV Bharat Logo

Copyright © 2025 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.