ETV Bharat / state

આજે દેવપોઢી અગિયારસ તથા ચતુર્માસનો પ્રારંભ, જાણો તેનું ધાર્મિક અને વૈજ્ઞાનિક મહત્વ

આજે અષાઢ સુદ અગિયારસ છે, જેને દેવશયની એકાદશી છે. તથા આજથી ચાતુર્માસનો પ્રારંભ પમ તાય છે. ચાતુર્માસમાં હિન્દુ ધર્મના મહત્વના અનેક ધાર્મિક તહેવારો આવે છે. ભગવાન સતત ચાર મહિના શયન કર્યા પછી હિન્દુ ધર્મના નવા વર્ષના પ્રથમ માસમાં કારતક સુદ અગિયારસે શયનમાંથી ઊઠે છે.

દેવપોઢી અગિયારસ તથા ચતુર્માસનો પ્રારંભ
દેવપોઢી અગિયારસ તથા ચતુર્માસનો પ્રારંભ
author img

By

Published : Jul 20, 2021, 8:15 AM IST

  • અષાઢ સુદ અગિયારસે આજે દેવશયની એકાદશી
  • પવિત્ર હિન્દુ ચાતુર્માસનો આજથી પ્રારંભ થશે
  • ભગવાન પાતાળમાં જતા હોવાથી શુભ કાર્યોનો નિષેધ

અમદાવાદ : હિન્દુ ધર્મમાં વર્ષ દરમિયાન આવતી 24 એકદશીઓમાં આજે અષાઢ સુદ અગિયારસે દેવશયની એકાદશી છે. આ સાથે જ હિન્દુ ધર્મના અતિ પવિત્ર એવા ચાતુર્માસનો પ્રારંભ થયો છે. ભગવાન વિષ્ણુ આ સમય દરમિયાન ક્ષીર સાગરમાં શયન કરતા હોવાથી શુભ કાર્યોનો નિષેધ કરવામાં આવ્યો છે.

ભગવાનની ભક્તિ કરવાનો શ્રેષ્ઠ સમય

વર્ષના ચાર મહિના ભગવાન વિષ્ણુ બલિરાજાને વામન અવતારમાં આપેલા વરદાન પ્રમાણે પાતાળલોકમાં જાય છે. ત્યારે ચાતુર્માસનો પ્રારંભ થાય છે. આ સમય ભગવાનની ભક્તિ કરવાનો શ્રેષ્ઠ સમય છે. ભગવાનને ધૂપ-દીપ-નૈવેદ્ય વગેરે અર્પણ કરાય છે.

આ પણ વાંચો : અનેક આફતોમાં અડીખમ એવું દ્વારકાધીશનું મંદિર, જાણો દંતકથાઓમાં મંદિરનો ઈતિહાસ…

હિન્દુ ધર્મના મહત્વના ધાર્મિક તહેવારો ચાતુર્માસમાં આવે

ભક્તો આ સમય દરમિયાન ચાતુર્માસ પણ કરતા હોય છે. જે અંતર્ગત તેઓ એકટાણું કરે છે અને સવાર-સાંજ પ્રભુની આરાધના કરે છે. આ ચાતુર્માસ દરમિયાન હિન્દુ ધર્મના મહત્વના ધાર્મિક તહેવારો જેમ કે, ગૌરી વ્રત, જયાપાર્વતી વ્રત, ભગવાન શંકરને પ્રસન્ન કરનારો શ્રાવણ માસ, ગણેશ ચતુર્થી, જન્માષ્ટમી, નવરાત્રિ, દિવાળી જેવા પ્રમુખ ધાર્મિક તહેવારો આવે છે.

ચોમાસામાં જઠરાગ્નિ મંદ પડે તેથી ખોરાક ઓછો લેવો

ચાતુર્માસ વિશે વૈજ્ઞાનિક તારણ એવું પણ માનવામાં આવે છે કે, આ સમયગાળા દરમિયાન ચોમાસાની ઋતુ હોય છે. તેથી જઠરાગ્નિ મંદ પડે છે માટે ઓછો ખોરાક લેવો જોઇએ, જેનાથી શરીર તંદુરસ્ત રહે છે. તો આ સમયગાળા દરમિયાન પાણીજન્ય રોગ પણ વધુ થતાં હોવાથી ઓછો ખોરાક લેવાની સલાહ આપવામાં આવે છે. વરસાદના કારણે જીવજંતુઓની ઉત્પત્તિથી પણ રોગ થાય છે. ભક્તિયુક્ત અને સ્વચ્છ વાતાવરણમાં રહેવાથી રોગો અને જીવહિંસાથી બચી શકાય છે.

આ પણ વાંચો : Ahmedabad Jagannath Rathyatra: ભગવાન જગન્નાથજીએ મંદિરના ગર્ભગૃહમાં પ્રવેશ કર્યો

દેવઉઠી અગિયારસે તુલસી વિવાહનું આયોજન

ભગવાન સતત ચાર મહિના શયન કર્યા પછી હિન્દુ ધર્મના નવા વર્ષના પ્રથમ માસમાં કારતક સુદ અગિયારસે શયનમાંથી ઊઠે છે. જેને દેવ ઉઠી અગિયારસ કહેવામાં આવે છે. તે દિવસે તુલસી વિવાહનું આયોજન પણ કરવામાં આવે છે. સાથે જ માંગલિક કાર્યોનો પણ પ્રારંભ થઈ શકે છે.

આ પણ વાંચો -

  • અષાઢ સુદ અગિયારસે આજે દેવશયની એકાદશી
  • પવિત્ર હિન્દુ ચાતુર્માસનો આજથી પ્રારંભ થશે
  • ભગવાન પાતાળમાં જતા હોવાથી શુભ કાર્યોનો નિષેધ

અમદાવાદ : હિન્દુ ધર્મમાં વર્ષ દરમિયાન આવતી 24 એકદશીઓમાં આજે અષાઢ સુદ અગિયારસે દેવશયની એકાદશી છે. આ સાથે જ હિન્દુ ધર્મના અતિ પવિત્ર એવા ચાતુર્માસનો પ્રારંભ થયો છે. ભગવાન વિષ્ણુ આ સમય દરમિયાન ક્ષીર સાગરમાં શયન કરતા હોવાથી શુભ કાર્યોનો નિષેધ કરવામાં આવ્યો છે.

ભગવાનની ભક્તિ કરવાનો શ્રેષ્ઠ સમય

વર્ષના ચાર મહિના ભગવાન વિષ્ણુ બલિરાજાને વામન અવતારમાં આપેલા વરદાન પ્રમાણે પાતાળલોકમાં જાય છે. ત્યારે ચાતુર્માસનો પ્રારંભ થાય છે. આ સમય ભગવાનની ભક્તિ કરવાનો શ્રેષ્ઠ સમય છે. ભગવાનને ધૂપ-દીપ-નૈવેદ્ય વગેરે અર્પણ કરાય છે.

આ પણ વાંચો : અનેક આફતોમાં અડીખમ એવું દ્વારકાધીશનું મંદિર, જાણો દંતકથાઓમાં મંદિરનો ઈતિહાસ…

હિન્દુ ધર્મના મહત્વના ધાર્મિક તહેવારો ચાતુર્માસમાં આવે

ભક્તો આ સમય દરમિયાન ચાતુર્માસ પણ કરતા હોય છે. જે અંતર્ગત તેઓ એકટાણું કરે છે અને સવાર-સાંજ પ્રભુની આરાધના કરે છે. આ ચાતુર્માસ દરમિયાન હિન્દુ ધર્મના મહત્વના ધાર્મિક તહેવારો જેમ કે, ગૌરી વ્રત, જયાપાર્વતી વ્રત, ભગવાન શંકરને પ્રસન્ન કરનારો શ્રાવણ માસ, ગણેશ ચતુર્થી, જન્માષ્ટમી, નવરાત્રિ, દિવાળી જેવા પ્રમુખ ધાર્મિક તહેવારો આવે છે.

ચોમાસામાં જઠરાગ્નિ મંદ પડે તેથી ખોરાક ઓછો લેવો

ચાતુર્માસ વિશે વૈજ્ઞાનિક તારણ એવું પણ માનવામાં આવે છે કે, આ સમયગાળા દરમિયાન ચોમાસાની ઋતુ હોય છે. તેથી જઠરાગ્નિ મંદ પડે છે માટે ઓછો ખોરાક લેવો જોઇએ, જેનાથી શરીર તંદુરસ્ત રહે છે. તો આ સમયગાળા દરમિયાન પાણીજન્ય રોગ પણ વધુ થતાં હોવાથી ઓછો ખોરાક લેવાની સલાહ આપવામાં આવે છે. વરસાદના કારણે જીવજંતુઓની ઉત્પત્તિથી પણ રોગ થાય છે. ભક્તિયુક્ત અને સ્વચ્છ વાતાવરણમાં રહેવાથી રોગો અને જીવહિંસાથી બચી શકાય છે.

આ પણ વાંચો : Ahmedabad Jagannath Rathyatra: ભગવાન જગન્નાથજીએ મંદિરના ગર્ભગૃહમાં પ્રવેશ કર્યો

દેવઉઠી અગિયારસે તુલસી વિવાહનું આયોજન

ભગવાન સતત ચાર મહિના શયન કર્યા પછી હિન્દુ ધર્મના નવા વર્ષના પ્રથમ માસમાં કારતક સુદ અગિયારસે શયનમાંથી ઊઠે છે. જેને દેવ ઉઠી અગિયારસ કહેવામાં આવે છે. તે દિવસે તુલસી વિવાહનું આયોજન પણ કરવામાં આવે છે. સાથે જ માંગલિક કાર્યોનો પણ પ્રારંભ થઈ શકે છે.

આ પણ વાંચો -

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.