લંડન: સ્માર્ટફોન અને અન્ય ડિજીટલ ઉપકરણો લોકોને આળસુ કે ભૂલી જવાને બદલે યાદશક્તિ વધારવામાં મદદ કરી શકે છે આ એક નવા અભ્યાસમાં જાણવા મળ્યું છે. જર્નલ ઑફ એક્સપેરિમેન્ટલ સાયકોલોજીમાં (Journal of Experimental Psychology) પ્રકાશિત થયેલા તારણો દર્શાવે છે કે, ડિજિટલ ઉપકરણો લોકોને મહત્વપૂર્ણ માહિતી સંગ્રહિત કરવામાં અને યાદ રાખવામાં મદદ કરે છે. આ બદલામાં વધારાની ઓછી મહત્વની વસ્તુઓને યાદ રાખવા માટે તેમની યાદશક્તિને મુક્ત કરે છે.
આ પણ વાંચો: હવે Google Mapsમાં જોવા મળશે ભારતના રસ્તાઓની વાસ્તવિક તસવીરો
UCL સંશોધન: યુનિવર્સિટી કોલેજ લંડનના (University College London) સંશોધક સેમ ગિલ્બર્ટે જણાવ્યું હતું કે, "અમે એ જાણવા માગતા હતા કે, ડિજિટલ ઉપકરણમાં માહિતી કેવી રીતે સંગ્રહિત કરવાથી મેમરી ક્ષમતાને અસર થઈ શકે છે." તેમણે કહ્યું, "અમને જાણવા મળ્યું કે, જ્યારે લોકોને એક્સટર્નલ મેમરીનો ઉપયોગ કરવાની મંજૂરી આપવામાં આવી હતી, ત્યારે ડિવાઈસએ તેમને તેમાં સેવ કરેલી માહિતીને યાદ રાખવામાં મદદ કરી હતી. આ આશ્ચર્યજનક હતું પરંતુ અમને એ પણ જાણવા મળ્યું કે, આ ડિવાઈસએ વણસાચવેલી માહિતી માટે લોકોની મેમરીમાં પણ સુધારો કર્યો છે.
વણસાચવેલી માહિતીને યાદ રાખવું: ન્યુરોસાયન્ટિસ્ટોએ અગાઉ ચિંતા વ્યક્ત કરી હતી કે, ટેક્નોલોજીનો વધુ પડતો ઉપયોગ જ્ઞાનાત્મક ક્ષમતાઓને ગુમાવી શકે છે અને 'ડિજિટલ ડિમેન્શિયા' (Digital Dementia) તરફ દોરી શકે છે. જો કે, તારણો સૂચવે છે કે, ડિજીટલ ઉપકરણનો (Digital device) બાહ્ય મેમરી તરીકે ઉપયોગ કરવાથી લોકોને ઉપકરણ પર સાચવેલી માહિતીને યાદ રાખવામાં મદદ મળે છે, પરંતુ તે તેમને વણસાચવેલી માહિતીને યાદ રાખવામાં પણ મદદ કરે છે.
આ પણ વાંચો: આ કેવું વોશિંગ મશીન જે ડિટર્જન્ટ અને પાણી વગર 80 સેકન્ડમાં ધોઈ નાખે છે કપડાં
શું કહે છે અભ્યાસ: સંશોધકોએ ટચસ્ક્રીન ડિજિટલ ટેબ્લેટ (Digital tablet) અથવા કમ્પ્યુટર પર ચલાવવા માટે મેમરી કાર્ય વિકસાવ્યું. આ ટ્રાયલ 18 થી 71 વર્ષની વયના 158 સ્વયંસેવકો દ્વારા હાથ ધરવામાં આવી હતી. સહભાગીઓને સ્ક્રીન પર 12 ક્રમાંકિત વર્તુળો બતાવવામાં આવ્યા હતા અને કેટલાકને ડાબી તરફ અને કેટલાકને જમણી તરફ ખેંચવાનું યાદ રાખવાનું હતું. તેઓનો પગાર પ્રયોગના અંતે તેમને યાદ રહેલ વર્તુળોની સંખ્યાને જમણી તરફ ખેંચીને નક્કી કરવામાં આવ્યો હતો.
18 ટકાનો સુધારો: સહભાગીઓએ આ કાર્ય 16 વખત કર્યું. તેઓએ અડધા ટ્રાયલ્સને યાદ રાખવા માટે તેમની પોતાની મેમરીનો ઉપયોગ કરવો પડ્યો હતો અને બીજા અડધા માટે ડિજિટલ ઉપકરણ પર રીમાઇન્ડર્સ સેટ કરવાની મંજૂરી આપવામાં આવી હતી. પરિણામોમાં જાણવા મળ્યું છે કે, સહભાગીઓએ ઉચ્ચ-મૂલ્યવાળા વર્તુળોની વિગતો સંગ્રહિત કરવા માટે ડિજિટલ ઉપકરણોનો (Digital device) ઉપયોગ કર્યો હતો અને જ્યારે તેઓએ કર્યું, ત્યારે તે વર્તુળો માટેની તેમની યાદશક્તિમાં 18 ટકાનો સુધારો થયો હતો.
યાદશક્તિમાં પણ 27 ટકાનો સુધારો: ઓછા મૂલ્યવાળા વર્તુળો માટેની તેમની યાદશક્તિમાં પણ 27 ટકાનો સુધારો થયો છે, તે લોકોમાં પણ કે જેમણે ક્યારેય ઓછા મૂલ્યવાળા વર્તુળો માટે રિમાઇન્ડર સેટ કર્યું ન હતું. જો કે, પરિણામોએ રીમાઇન્ડર્સનો ઉપયોગ કરવાની સંભવિત કિંમત પણ દર્શાવી છે. જ્યારે તેમને લઈ જવામાં આવ્યા હતા, ત્યારે સહભાગીઓએ ઉચ્ચ-મૂલ્યના વર્તુળો કરતાં ઓછા-મૂલ્યના વર્તુળોને વધુ સારી રીતે યાદ રાખ્યા હતા, જે દર્શાવે છે કે, તેઓએ તેમના ઉપકરણોને (Digital device) ઉચ્ચ-મૂલ્યવાળા વર્તુળો સોંપ્યા હતા અને પછી તેમના વિશે ભૂલી ગયા હતા.
