મેલબોર્ન: ચીનના શેનડોંગ અને હેનાન પ્રાંતમાં 35 લોકોમાં લાંગ્યા હેનીપાવાયરસ (Langya henipavirus) નામના નવા વાયરસથી ચેપ લાગ્યો હોવાની આશંકા છે. તે હેન્ડ્રા અને નિપાહ વાયરસથી સંબંધિત છે, જે મનુષ્યમાં રોગ પેદા કરે છે. જો કે, ટૂંકમાં LayV તરીકે ઓળખાતા નવા વાયરસ વિશે આપણે ઘણું જાણતા નથી, જેમાં તે માણસથી માણસમાં ફેલાય છે કે કેમ તે વિશે અત્યાર સુધી જે જાણકારી છે તે અહીં આપવામાં આવી છે.
આ પણ વાંચો: જાણો 15 મી ઓગસ્ટ 1947ની સવારે અખબારોની હેડલાઈન્સ શું હતી...
લોકો કેટલા બીમાર થઈ રહ્યા છે?: ચાઇનામાં સંશોધકોએ (Researchers in China) પ્રથમ વખત તાવ ધરાવતા લોકોમાં નિયમિત દેખરેખના ભાગ રૂપે આ નવો વાયરસ શોધી કાઢ્યો હતો, જેમણે પ્રાણીઓ સાથે તાજેતરના સંપર્કની જાણ કરી હતી. એકવાર વાયરસની ઓળખ થઈ ગયા પછી, સંશોધકોએ અન્ય લોકોમાં વાયરસની શોધ કરી. લક્ષણોમાં મોટે ભાગે હળવો તાવ, થાક, ઉધરસ, ભૂખ ન લાગવી, સ્નાયુઓમાં દુખાવો, ઉબકા અને માથાનો દુખાવો હોવાનું જણાયું હતું, જોકે અમને ખબર નથી કે, દર્દીઓ કેટલા સમયથી બીમાર હતા. નાના પ્રમાણમાં ન્યુમોનિયા સહિતની સંભવિત વધુ ગંભીર ગૂંચવણો અને યકૃત અને કિડનીના કાર્યમાં અસાધારણતા હતી. જો કે, આ અસાધારણતાની ગંભીરતા, હોસ્પિટલમાં દાખલ કરવાની જરૂરિયાત અને કોઈ કેસ જીવલેણ હતા કે કેમ તે અંગે જાણ કરવામાં આવી નથી.
આ વાયરસ ક્યાંથી આવ્યો?: લેખકોએ એ પણ તપાસ કરી કે શું ઘરેલું અથવા જંગલી પ્રાણીઓ વાયરસનો (Animal viruses) સ્ત્રોત હોઈ શકે છે. જો કે તેઓને બકરીઓ અને કૂતરાઓની એક નાની સંખ્યા મળી હતી, જેઓ ભૂતકાળમાં વાયરસથી સંક્રમિત થઈ શકે છે, ત્યાં વધુ પ્રત્યક્ષ પુરાવા છે કે, જંગલી શ્રુઝનું નોંધપાત્ર પ્રમાણ વાયરસને આશ્રય આપતા હતા. આ સૂચવે છે કે, માણસોએ જંગલી શ્રુઝમાંથી વાયરસ પકડ્યો હોઈ શકે છે.
શું આ વાયરસ ખરેખર આ રોગનું કારણ બને છે?: સંશોધનકારોએ આ નવા વાયરસને શોધવા માટે મેટાજેનોમિક વિશ્લેષણ તરીકે ઓળખાતી આધુનિક તકનીકનો ઉપયોગ કર્યો. સંશોધકો તમામ આનુવંશિક સામગ્રીનો ક્રમ બનાવે છે અને પછી નવા વાયરસનું પ્રતિનિધિત્વ (Representation of a new virus) કરી શકે તેવા અજાણ્યા સિક્વન્સ શોધવા માટે જાણીતા સિક્વન્સ ઉદાહરણ તરીકે, માનવ DNA ને કાઢી નાખે છે. આનાથી એ પ્રશ્ન ઊભો થાય છે કે, વૈજ્ઞાનિકો કેવી રીતે કહી શકે કે કોઈ ચોક્કસ વાયરસ રોગનું કારણ બને છે.
આ પણ વાંચો: ડોકટરોની ટીમે દર્દીનું સફળ ઓપરેશન કરીને ફરી એકવાર નવું આપ્યું જીવન
કોઈ ચોક્કસ સૂક્ષ્મ જીવો રોગનું કારણ બને છે કે, કેમ તે નિર્ધારિત કરવા માટે અમે પરંપરાગત રીતે કોચની ધારણાઓનો ઉપયોગ કર્યો છે:
- તે રોગવાળા લોકોમાં જોવા મળે અને સ્વચ્થ લોકોમાં નહીં
- તે રોગવાળા લોકોથી અલગ રહેવા સક્ષમ હોવા જોઈએ
- લોકોથી અલગ થવું જો કોઈ સ્વસ્થ વ્યક્તિ અથવા પ્રાણીને આપવામાં આવે તો તે રોગનું કારણ હોવું જોઈએ
- તે તંદુરસ્ત વ્યક્તિ બીમાર થયા પછી તેને ફરીથી અલગ કરવા સક્ષમ હોવા જોઈએ.
લેખકો સ્વીકારે છે કે, આ નવો વાયરસ હજી સુધી આ માપદંડોને પૂર્ણ કરતો નથી, અને આધુનિક યુગમાં આ માપદંડોની સુસંગતતા પર પ્રશ્ન ઉઠાવવામાં આવ્યો છે. જો કે, લેખકો કહે છે કે તેમને 26 લોકોમાં બીમારીનું બીજું કોઈ કારણ મળ્યું નથી, એવા પુરાવા છે કે 14 લોકોની રોગપ્રતિકારક શક્તિએ વાયરસને પ્રતિસાદ આપ્યો હતો અને જે લોકો વધુ અસ્વસ્થ હતા તેમને વધુ વાયરસ હતા.
સંબંધિત વાઈરસમાંથી આપણે શું શીખી શકીએ?: આ નવો વાયરસ નોંધપાત્ર એવા બે અન્ય વાયરસનો નજીકનો પિતરાઈ ભાઈ હોવાનું જણાય છે: નિપાહ વાયરસ અને હેન્ડ્રા વાયરસ. વાયરસનો આ પરિવાર ફિલ્મ કોન્ટેજીયનમાં કાલ્પનિક MEV-1 વાયરસ માટે પ્રેરણારૂપ હતો. હેન્ડ્રા વાયરસ 1994 માં ક્વીન્સલેન્ડમાં પ્રથમ વખત નોંધાયો હતો, જ્યારે તે 14 ઘોડાઓ અને ટ્રેનર વિક રેલના મૃત્યુનું કારણ બન્યું હતું. ત્યારથી ક્વીન્સલેન્ડ અને ઉત્તરી ન્યુ સાઉથ વેલ્સમાં ઘોડાઓમાં ઘણા ફાટી નીકળ્યાની જાણ કરવામાં આવી છે અને સામાન્ય રીતે ઉડતા શિયાળના સ્પિલઓવર ચેપને કારણે હોવાનું માનવામાં આવે છે.
નિપાહ વાયરસ શું છે: કુલ મળીને ઑસ્ટ્રેલિયામાં હેન્ડ્રા વાયરસના (Hendra virus) સાત માનવ કેસ નોંધાયા છે. મોટાભાગે બીમાર ઘોડાઓ સાથે કામ કરતા પશુચિકિત્સકો, જેમાં ચાર મૃત્યુનો સમાવેશ થાય છે. નિપાહ વાયરસ વૈશ્વિક સ્તરે વધુ નોંધપાત્ર છે, બાંગ્લાદેશમાં વારંવાર ફાટી નીકળવાના અહેવાલો સાથે ચેપની તીવ્રતા ખૂબ જ હળવાથી લઈને જીવલેણ એન્સેફાલીટીસ મગજની બળતરા સુધીની હોઈ શકે છે. મલેશિયા અને સિંગાપોરમાં પ્રથમ ફાટી નીકળ્યો તે લોકોમાં નોંધવામાં આવ્યો હતો, જેઓ ડુક્કર સાથે નજીકના સંપર્કમાં હતા. જો કે, એવું માનવામાં આવે છે કે વધુ તાજેતરના રોગચાળો ચેપગ્રસ્ત ચામાચીડિયાના પેશાબ અથવા લાળથી દૂષિત ખોરાકને કારણે થયો છે. નોંધપાત્ર રીતે, નિપાહ વાયરસ એક વ્યક્તિથી વ્યક્તિમાં પ્રસારિત થતો દેખાય છે, મોટે ભાગે ઘરના સંપર્કોમાં દેખાય છે.
આપણે આગળ શું શોધવાની જરૂર છે?: આ નવા વાયરસ વિશે બહુ ઓછું જાણીતું છે અને હાલમાં નોંધાયેલા કેસો આઇસબર્ગની ટોચ હોઈ શકે છે. આ તબક્કે, એવા કોઈ સંકેત નથી કે, વાયરસ માણસથી માણસમાં ફેલાય છે. ચેપ કેટલો ગંભીર હોઈ શકે છે, તે કેવી રીતે ફેલાય છે અને ચીન અને પ્રદેશમાં તે કેટલો વ્યાપક હોઈ શકે છે તે નિર્ધારિત કરવા માટે વધુ કાર્ય જરૂરી છે
