લંડનઃ બ્રિટનના વડાપ્રધાન બોરિસ જ્હોન્સને રવિવારે આગામી મહિનાઓમાં જૂનની શરૂઆત સાથે કેટલાંક ભૂલકાંઓ માટે શાળા ફરી શરૂ કરવાની અને ઇંગ્લેન્ડમાં કોરોનાવાઇરસ લોકડાઉનને હળવું કરવા સહિત બ્રિટનને પુનઃ પ્રવૃત્તિમય બનાવવાની ‘શરતી યોજના’ રજૂ કરી હતી.
ટેલિવિઝન પર દેશને કરેલા સંબોધનમાં જ્હોનસને જણાવ્યું હતું કે, "આ સમય ચાલુ સપ્તાહે લોકડાઉનનો અંત આણવાનો નથી, પરંતુ ઘરેથી નોકરી ન થઇ શકતી હોય, તેવા લોકોને ફરી કામે લાગાવવા માટે પ્રોત્સાહિત કરવા સહિતના કેટલાક ફેરફારો કરવામાં આવે, તે યોગ્ય પગલું છે."
નિયંત્રણો દૂર કરવાના સાવચેતીભર્યાં પગલાંની રૂપરેખા દર્શાવતા 50 પાનાના સરકારી દસ્તાવેજમાં જણાવવામાં આવ્યું છે કે, "જ્યાં લોકો માટે સોશ્યલ ડિસ્ટન્સિંગનું પાલન કરવું હંમેશા શક્ય ન હોય તથા તેઓ સામાન્યપણે જે લોકોને મળતા ન હોય, તેવા લોકોના સંપર્કમાં આવતા હોય તેવી, જાહેર પરિવહન અથવા તો દુકાન જેવી બંધ જગ્યાઓ પર તેમણે તેમનું મોં ઢંકાય તેનું ધ્યાન રાખવું જોઇએ. આ એક નિયમ કરતાં વાસ્તવમાં તો એક અનુરોધ છે અને જો લોકો માસ્ક નહીં પહેરે, તો તેમને દંડ ફટકારવામાં નહીં આવે.
સરકારે લોકડાઉન સમાપ્ત કરવા માટે ત્રણ તબક્કાનો અભિગમ તૈયાર કર્યો છે, બુધવારથી આઉટડોર પ્રવૃત્તિઓ પર મૂકાયેલી મર્યાદાઓને હળવી કરાશે. ઇંગ્લેન્ડમાં લોકો દિવસમાં ફક્ત એક વખત બહાર નિકળવાને બદલે અમર્યાદિત પ્રવૃત્તિ કરી શકશે અને તેઓ બહાર બેસી શકશે તથા સનબાથ પણ લઇ શકશે. પાર્ક કે બીચની મુલાકાત લઇ શકશે, તે જ રીતે ગોલ્ફ કોર્સ અને ટેનિસ કોર્ટ પણ પુનઃ ખુલ્લા મૂકી શકાશે.
જો ઇન્ફેક્શનમાં નવેસરથી વધારો નહીં થાય, તો જૂનમાં કેટલાંક નાનાં ભૂલકાંઓ માટે શાળાના વર્ગો શરૂ કરાશે, ગૌણ જરૂરિયાતો ધરાવતી શોપ્સ પુનઃ ખુલ્લી મૂકાશે. ત્રીજો તબક્કો વહેલામાં વહેલો જુલાઇમાં અમલમાં મૂકાશે, તેમાં રેસ્ટોરન્ટ, કાફે, પબ, હેરડ્રેસર્સ તથા અન્ય વ્યવસાયોને ક્રમશઃ ખુલ્લા મૂકાશે.
જ્હોન્સને લોમેકર્સ (નીતિ ઘડવૈયાઓ)ને જણાવ્યું હતું કે, “જો સાવચેતીનું સ્તર વધવા માંડશે, તો અમે બ્રેક મારતાં ખચકાઇશું નહીં.” ગયા મહિને કોવિડ-19ના ગંભીર ઇન્ફેક્શન સાથે હોસ્પિટલમાં દાખલ થયેલા જ્હોન્સને એમ પણ જણાવ્યું હતું કે, ગણતરીના અઠવાડિયાઓની અંદર જ બ્રિટન હવાઇ મુસાફરી દ્વારા પ્રવેશ કરનારા લોકો પર 14 દિવસનું ક્વોરન્ટાઇન લાગુ કરશે. જોકે, આયર્લેન્ડ અને ફ્રાન્સના પ્રવાસીઓને તેમાંથી બાકાત રાખવામાં આવશે.
ઘણાં લોકોએ લોકડાઉનનો અંત આણવાની યોજનાને વધાવી લીધી હતી, તો સાથે-સાથે વિગતો પ્રકાશિત થઇ, તેના લગભગ 24 કલાક અગાઉ ટેલિવાઇઝ્ડ સ્પીચમાં જ્હોન્સન દ્વારા જાહેર કરવામાં આવેલાં પગલાંઓ અંગે મૂંઝવણ પણ પ્રવર્તતી હતી. મુખ્ય વિરોધ પક્ષ લેબર પાર્ટીના નેતા કેઇર સ્ટર્મરે જણાવ્યું હતું કે, “આ સમયે દેશને સ્પષ્ટતા અને ખાતરીની જરૂર છે અને આ ક્ષણે આ બંને બાબતોનો અભાવ વર્તાઇ રહ્યો છે."
જ્હોન્સને 23મી માર્ચથી શાળા, રેસ્ટોરન્ટ અને મોટાભાગની શોપ્સ બંધ કરવા સહિત રોજિંદા જીવન પર મૂકેલા કઠોર નિર્ણયો લંબાવ્યા હતા.
બ્રિટનમાં કોરોનાવાઇરસને કારણે 32,065 કરતાં વધુ લોકોનાં મોત નીપજ્યાં હતાં, આ મૃત્યુઆંક યુરોપમાં સૌથી ઊંચો અને વિશ્વમાં અમેરિકા બાદ દ્વિતીય સ્થાને છે. કોરોનાના નવા ઇન્ફેક્શન તથા મૃત્યુની સંખ્યા ઘટી રહી છે, ત્યારે જ્હોન્સને જણાવ્યું હતું કે, નિયંત્રણોને અત્યંત હળવાં કરી દેવાં એ મૂર્ખામીભર્યું પગલું ગણાશે, કારણ કે તેનાથી કેસોની સંખ્યામાં પુનઃ ઊછાળો આવી શકે છે.
પરંતુ તેમણે અર્થતંત્રની બાબતમાં પોતાનો સૂર બદલ્યો હતો. 23મી માર્ચથી વર્કર્સને ઘરોમાં રહેવા માટે જણાવવામાં આવ્યું છે. હવે જ્હોન્સને કહ્યું હતું કે, “કન્સ્ટ્રક્શન કે ઉત્પાદન ક્ષેત્ર સહિતની જે કોઇપણ વ્યક્તિ ઘરેથી કામ કરી શકે તેમ ન હોય, તેમણે કાર્ય પર જવા માટે સક્રિયપણે પ્રોત્સાહિત થવું જોઇએ.”
તેમણે જણાવ્યું હતું કે, કાર્યસ્થળોએ સોશ્યલ ડિસ્ટન્સિંગનું પાલન થવું જોઇએ અને લોકોએ શક્ય હોય ત્યાં સુધી જાહેર પરિવહનમાં મુસાફરી ટાળવી જોઇએ અને કાર દ્વારા પ્રવાસ ખેડવો જોઇએ અથવા તો ચાલીને જવું જોઇએ કે સાઇકલનો ઉપયોગ કરવો જોઇએ.
કર્મચારીઓ, વ્યવસાય માલિકો અને ટ્રેડ યુનિયનોએ આ પગલાં અંગે ચિંતા વ્યક્ત કરી હતી અને જણાવ્યું હતું કે, ખાસ કરીને મોટાભાગનાં લોકો પાસે કાર ન હોય અને જ્યાં સબવે તેમની સામાન્ય ક્ષમતા કરતાં વધુ કાર્યરત રહેતા હોય, તેવા લંડન જેવા મોટા શહેરમાં આ સલાહ ગૂંચવણભરી અને સંભવતઃ જોખમી છે.
તો વળી, કેટલાક લોકોએ એવો ભય વ્યક્ત કર્યો હતો કે, ઓછું વળતર ધરાવતી નોકરી ધરાવનારા, ઘરેથી કામ કરવાની ઓછી શક્યતા ધરાવનારા લોકોના જીવ જોખમમાં મૂકાશે. સિક્યોરિટી ગાર્ડ્ઝ, કન્સ્ટ્રક્શન વર્કર્સ, ટ્રાન્ઝિટ વર્કર્સ અને શોપ આસિસ્ટન્ટ તરીકે કામ કરનારા લોકોનો મૃત્યુ દર સરેરાશ કરતાં ઊંચો હોવાનું દર્શાવતા સત્તાવાર આંકડા ઉપરોક્ત ચિંતાને વધુ ઘેરી બનાવે છે. એકંદરે મહિલાઓની તુલનામાં પુરુષોમાં કોરોનાવાઇરસને કારણે મૃત્યુ નીપજવાની શક્યતા બેવડાઇ જાય છે.
સામાન્યપણે દેશનું સૌથી વ્યસ્ત રહેતું ટ્રેન હબ લંડનનું વોટરલૂ સ્ટેશન સોમવારે સવારે મોટાભાગે શાંત વર્તાતું હતું, પરંતુ પુનઃ કામ પર જઇ રહેલા મુસાફરોએ જણાવ્યું હતું કે, તેમને ચિંતા છે કે, ટ્રેનમાં ટૂંક સમયમાં જ ફરી પાછી ભીડ જામવા માંડશે. લોકડાઉનના અમલ પછી પ્રથમ વખત કામ પર પરત જઇ રહેલા 45 વર્ષના પિટર ઓસુએ જણાવ્યું હતું કે, તેઓ નર્વસનેસ અનુભવી રહ્યા છે.
તેમણે જણાવ્યું હતું કે, “લોકો (સબવેમાં) નજીક-નજીક બેઠા હતા અને અન્ય લોકોએ ઊભા રહેવું પડ્યું હતું. બે વ્યક્તિ વચ્ચે બે મીટરનું અંતર ન હતું. હજી તો આ પહેલો દિવસ છે. શું તમે કલ્પના કરી શકો છો કે, અઠવાવડિયાને અંતે શું સ્થિતિ હશે?”
સ્કોટલેન્ડ, વેલ્સ અને ઉત્તર આયર્લેન્ડની સરકારોએ જ્હોન્સનના વક્તવ્ય અગાઉ તેમનાં લોકડાઉન લંબાવ્યાં હતાં અને ઇંગ્લેન્ડના વડાપ્રધાને જાહેર કર્યાં તેનાં કરતાં ઓછાં નિયંત્રણો હળવાં કર્યાં હતાં. તેને પગલે આગામી મહિનાઓમાં બ્રિટનના બદલાતા અભિગમની સંભવિતતા સામે પ્રશ્નો ઊઠ્યા હતા.
જ્હોન્સનની સરકારે તેનું જાહેર આરોગ્ય માટેનું સૂત્ર ‘સ્ટે એટ હોમ’ બદલીને તેને સ્થાને નવું સૂત્ર - ‘સ્ટે એલર્ટ’ અપનાવ્યું, ત્યાર બાદ તેમને સ્કોટલેન્ડ, વેલ્સ અને ઉત્તર આયર્લેન્ડના નેતાઓ સાથે મતભેદ સર્જાયા છે. આ દેશોના નેતાઓએ જણાવ્યું હતું કે તેઓ ‘સ્ટે એટ હોમ’નો સંદેશ જાળવી રાખશે.
સ્કોટલેન્ડ, વેલ્સ અને ઉત્તર આયર્લેન્ડની આંશિક સ્વાયત્ત ઓથોરિટીએ સતર્ક રહેવાની ભલામણ કરી હતી અને જણાવ્યું હતું કે તેઓ ઇંગ્લ્ન્ડ માટે જ્હોન્સને જાહેર કરેલાં પગલાંને ઓટોમેટિકલી અપનાવશે નહીં.
સ્કોટલેન્ડનાં પ્રો-ઇન્ડિપેન્ડન્સ પ્રથમ મંત્રી તથા ઘણા મુદ્દે જ્હોન્સન કરતાં જુદો મત ધરાવતાં નિકોલા સ્ટર્જને જણાવ્યું હતું કે, હજી પણ લોકડાઉનને હળવું કરવામાં ઘણું મોટું જોખમ રહેલું છે.
“આથી અમે તમને હજી થોડા વધુ સમય સુધી લોકડાઉનને વળગી રહેવા માટે જણાવીએ છીએ – જેથી આપણે આપણી પ્રગતિને સંકટમાં મૂકવાને બદલે વધુ મજબૂત કરી શકીએ,” તેમ તેમણે જણાવ્યું હતું.
