નવી દિલ્હી: વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ રવિવારે 100મી વખત રેડિયો પર ભારતના લોકોને સંબોધન કર્યું હતું. સંબોધનની શરૂઆતમાં જ તેમણે લક્ષ્મણ રાવ ઇનામદારનો ઉલ્લેખ કર્યો હતો. પીએમે લક્ષ્મણ રાવ ઇનામદારને પોતાના માર્ગદર્શક ગણાવ્યા. તેમણે કહ્યું કે લક્ષ્મણ રાવ ઇનામદારે જ તેમને સામાજિક જીવનનું માર્ગદર્શન આપ્યું હતું. ચાલો જાણીએ PMના રાજકીય માર્ગદર્શક કોણ હતા.
કોણ હતા લક્ષ્મણ રાવ ઇનામદાર: ઇનામદારનો જન્મ 1917માં પુણેથી 130 કિમી દક્ષિણે આવેલા ખટાવ ગામમાં સરકારી મહેસૂલ અધિકારીને ત્યાં થયો હતો. 10 ભાઈ-બહેનોમાંના એક ઈમાનદારે પૂના યુનિવર્સિટીમાંથી 1943માં કાયદાની ડિગ્રી પૂર્ણ કરી. તે પછી તરત જ તેઓ આરએસએસમાં જોડાયા. તેમણે સ્વાતંત્ર્ય સંગ્રામમાં ભાગ લીધો. હૈદરાબાદના નિઝામના શાસન સામે ચળવળનું નેતૃત્વ કર્યું અને પછી ગુજરાતમાં પ્રચારક તરીકે જોડાયા અને જીવનભર લગ્ન ન કરવાનો નિર્ણય લીધો.
ઇનામદારને મોદી પહેલીવાર ક્યારે મળ્યા: 1960ના દાયકાની શરૂઆતમાં ઇનામદાર જ્યારે છોકરા હતા ત્યારે મોદી પહેલીવાર તેમને મળ્યા હતા. તે સમયે ઇનામદાર 1943થી ગુજરાતમાં આરએસએસના રાજ્ય પ્રચારક હતા. જેનું કામ રાજ્યના યુવાનોને RSS શાખામાં જોડાવા માટે પ્રેરિત કરવાનું હતું. તેઓ વડનગરમાં એક સભાને અસ્ખલિત ગુજરાતીમાં સંબોધિત કરી રહ્યા હતા. ત્યારબાદ મોદીએ પહેલીવાર ઇનામદારને સાંભળ્યા અને તેમના ભાષણથી અભિભૂત થયા.
ભાષણમાં ઉદાહરણોનો ઉપયોગ: મોદીએ 2008ના પુસ્તક 'જ્યોતિપુંજ' (ઈનામદાર સહિત RSSના 16 નેતાઓના જીવનચરિત્ર)માં લખ્યું હતું તેમ, 'વકીલ સાહેબ તેમના શ્રોતાઓને મનાવવા માટે રોજબરોજના ઉદાહરણોનો ઉપયોગ કરવાની ક્ષમતા ધરાવતા હતા.' મોદીએ પુસ્તકમાં જણાવ્યું છે કે કેવી રીતે એક વ્યક્તિને નોકરીમાં રસ ન હતો અને ઇનામદારે તેને નોકરી લેવા માટે સમજાવ્યો હતો. ઇનામદારે ઉદાહરણ આપ્યું કે 'જો તમે વગાડી શકો તો તે વાંસળી છે અને જો નહીં તો લાકડી છે'.
આ પણ વાંચો: Mann Ki Baat 100th Episode: રાજ્યની 33 જેલમાં કેદ 17 હજાર કેદીઓએ સાંભળી PM મોદીની મન કી બાત
મોદીની આરએસએસની સફર: 17 વર્ષીય મોદીએ હાઈસ્કૂલનો અભ્યાસ પૂર્ણ કર્યા બાદ 1969માં વડનગરમાં પોતાનું ઘર છોડ્યું હતું. 2014માં પ્રકાશિત કિશોર મકવાણાની કોમન મેન નરેન્દ્ર મોદીમાં તેણે કહ્યું હતું કે, 'હું કંઈક કરવા માંગતો હતો, પણ મને ખબર ન હતી કે શું કરવું.' કોલકાતા નજીક હુગલી નદીના કિનારે રાજકોટના મિશન આશ્રમથી બેલુર મઠ સુધી, તેમણે રામકૃષ્ણ મિશનના મુખ્યાલયમાં સમય વિતાવ્યો અને પછી ગુવાહાટી ગયો.
હિમાલયની તળેટીના આશ્રમમાં રહ્યા: બાદમાં તેઓ હિમાલયની તળેટીમાં અલ્મોડા ખાતે સ્વામી વિવેકાનંદ દ્વારા સ્થાપિત અન્ય આશ્રમ પહોંચ્યા. બે વર્ષ પછી તે વડનગર પાછો ફર્યો. તેમના ઘરે ટૂંકા રોકાણ પછી મોદી ફરીથી અમદાવાદ જવા રવાના થયા, જ્યાં તેઓ રહેતા હતા અને તેમના કાકા દ્વારા ચલાવવામાં આવતી ચાના સ્ટોલ પર કામ કર્યું હતું. અહીં જ તેમણે વકીલ સાહેબ સાથે ફરી સંપર્ક સ્થાપિત કર્યો, જેઓ તે સમયે શહેરમાં RSS હેડક્વાર્ટર હેડગેવાર ખાતે રહેતા હતા.
1968માં ઘર છોડ્યું: મુખોપાધ્યાય કહે છે, 'ઈનામદારે મોદીના જીવનમાં ફરી પ્રવેશ કર્યો છે. એવા સમયે જ્યારે તે ચોકડી પર હતો. મુખોપાધ્યાય કહે છે કે મોદીએ 1968માં પોતાના લગ્નથી દૂર થવા માટે ઘર છોડી દીધું હતું. જ્યારે તે પાછો ફર્યો, ત્યારે તેણે જોયું કે તેની પત્ની હજી પણ તેની રાહ જોઈ રહી છે, તેથી તે અમદાવાદ જવા રવાના થયો. એકવાર મોદી તેમના ગુરુના આશ્રય હેઠળ હેડગેવાર ભવનમાં ગયા પછી તેમણે ક્યારેય પાછું વળીને જોયું નથી.
આ પણ વાંચો: ગુજરાત સ્થાપના દિવસે CMનો સંદેશ, કહ્યું- ગુજરાતના વિકાસની યાત્રા અવિરત ચાલતી રહેશે
મોદી પર ઇનામદારનો પ્રભાવ: લોકોનું માનવું છે કે મોદીના જીવન પર જો કોઇ એક વ્યક્તિની સૌથી વધુ અસર પડી હોય તો તે લક્ષ્મણરાવ ઇનામદાર છે. મોદીએ સામાજિક મુદ્દાઓ પર તેમની પકડ, કડક શિસ્ત અને સતત કામ કરવાની ક્ષમતા ઇનામદાર પાસેથી શીખી છે. મોદીને પણ ઇનામદાર પાસેથી યોગ અને પ્રાણાયામની આદત પડી. જણાવી દઈએ કે ઇનામદાર વકીલ સાહેબ તરીકે પણ ઓળખાતા હતા અને 1984માં તેમણે દુનિયાને અલવિદા કહ્યું હતું.
