ETV Bharat / bharat

Eid Ul Adha: ઈદ પર બલિદાન કે પછી ત્યાગ શું છે ફિલસૂફી? - EID UL ADHA WHAT IS THE PHILOSOPHY OF SACRIFICE

આજે દેશભરમાં ઈદ-ઉલ-અઝહાની ઉજવણી કરવામાં આવી રહી છે. ઈદ-ઉલ-અઝહા મુસ્લિમોની બીજી સૌથી મોટી ઈદ છે. સમર્થ મુસ્લિમો આ પ્રસંગે કુરબાની આપે છે. પરંતુ આ બલિદાનની અંતિમ ફિલસૂફી શું છે? વાંચો સંપૂર્ણ અહેવાલ..

Etv BharatEid Ul Adha
Etv BharatEid Ul Adha
author img

By

Published : Jun 29, 2023, 10:08 AM IST

હૈદરાબાદ: કુરબાની (બલિદાન) એક ખૂબ જ પવિત્ર શબ્દ છે, તેની પહોળાઈ અને ઊંડાઈ વિશાળ છે. તેનો માનવ જીવન સાથેનો સંબંધ એટલો મજબૂત અને ઊંડો છે કે તેનો ઈતિહાસ માનવ અસ્તિત્વના ઈતિહાસ જેટલો જ જૂનો છે તે વાત પરથી જાણી શકાય છે. આ સ્પષ્ટપણે દર્શાવે છે કે તે આપણા જીવનમાં કેટલું મહત્વનું છે. બલિદાન એ દરેક કાળમાં વિશ્વના તમામ સમુદાયોનું સૂત્ર રહ્યું છે, જુદા જુદા સમયમાં લોકોએ આ પવિત્ર ઉપાસના (પૂજા)ને જુદી જુદી રીતે અને વિધિઓથી અપનાવી છે અને તેને તેમના જીવનનું સૂત્ર બનાવ્યું છે.

આ પ્રક્રિયા સદીઓથી ચાલી રહી છે: હઝરત આદમના સમયથી શરૂ થયેલી કુરબાનીની પ્રક્રિયા ક્યારેય તૂટી નથી, બલ્કે આ પ્રક્રિયા સદીઓથી ચાલી રહી છે. જેના કારણે ઘણી બધી સંસ્કૃતિઓ અસ્તિત્વમાં આવી. કેટલા વિશ્વાસુઓએ આ માર્ગની રાખ ચાળી છે. કેટલાયે આના પર જીવન વિતાવ્યું છે. બધી પૂજાઓ ચાલુ રહી, બધી ધાર્મિક વિધિઓ ચાલુ રહી, સદીઓ વીતી જવા છતાં પણ આ પવિત્ર પ્રથાનો શાશ્વત અને સાર્વત્રિક સંદેશ વિશ્વ સમક્ષ પ્રગટ કરવાનો બાકી છે. તેના રહસ્યો અને તથ્યો પરથી પડદો હજુ સુધી ઉંચકાયો નથી.

રબ કી બારગાહ બલિદાન આપવા માટે તૈયાર: સમય માંગતો હતો. દૈવી દયાને બોલાવવાનો સમય નજીક હતો. રાષ્ટ્રોનું ભાગ્ય ચમકવાનું હતું. આવા મહાન કાર્યને પાર પાડવા માટે એવા પ્રેમીની જરૂર હતી જે આ મહાન ધ્યેયની પ્રાપ્તિ માટે સર્વસ્વ બલિદાન આપવા તૈયાર હોય. જો વર્ચ્યુઅલ પ્રેમના પડદા તેના માર્ગમાં ઊભા હોય, તો વાસ્તવિક પ્રેમની ગરમી પહેલાં ઓગળી જાઓ, અને તેને રબ કી બારગાહ (ઈશ્વરના માર્ગ)માં પોતાને બલિદાન આપવા માટે તૈયાર થવા દો.

ઇતિહાસમાં આનો કોઈ પુરાવો રજૂ કરી શક્યો નથી: આ મહાન કાર્યને પાર પાડવા માટે, અલ્લાહે એક એવી વ્યક્તિની પસંદગી કરી જે બધા દ્વારા અનુકરણ કરવા લાયક હતા, જેના દ્વારા બલિદાનનો સંદેશ દુનિયાના ખૂણે ખૂણે પહોંચવો જોઈએ. એટલા માટે અલ્લાહ તઆલાએ બલિદાનને તેના અંત સુધી પહોંચાડવા માટે એક અનોખો અને અદ્ભુત માર્ગ અપનાવ્યો, જ્યાં શાણપણ પહોંચી શક્યું નથી અને વિશ્વના ઇતિહાસમાં આનો કોઈ પુરાવો રજૂ કરી શક્યો નથી. જો માનવામાં આવે તો આવા મહાન અને નાજુક કાર્ય માટે માત્ર એક સ્વપ્નનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો. આમાં દાસત્વ, આજ્ઞાપાલન, વાસ્તવિક અને નશ્વર પ્રેમની અભિવ્યક્તિની કસોટી હતી.

પ્રભુ સમક્ષ આત્મસમર્પણ કર્યું: તે હઝરત ઈબ્રાહીમ (અલય)નું હૃદય હતું જેઓ પોતાના જીવનની અમૂલ્ય મૂડીનું બલિદાન આપવા માટે પૂરા હૃદય અને આત્માથી તૈયાર થયા અને પોતાના પ્રભુ (ઈશ્વર) સમક્ષ આત્મસમર્પણ કર્યું. તમે ગુલામીનો દાખલો બેસાડ્યો છે અને પ્રેમનો માર્ગ ખોલ્યો છે, જ્યાં સુધી પહોંચ્યા વિના પૂજા પૂર્ણ થઈ શકતી નથી. આ ઉપાસનાનું સર્વોચ્ચ સ્થાન છે. અલ્લાહે દુનિયાના અન્ય લોકો માટે પણ આ શ્રેણી ચાલુ રાખી હતી.

અલ્લાહને કુરબાનીના દિવસોમાં: મુહમ્મદ સાહેબના પત્ની હઝરત આયશા સિદ્દીકા (રઝીઅલ્લાહુ અન્હુ)એ વર્ણન કર્યું કે, અલ્લાહના મેસેન્જર (સલ્લલ્લાહુ અલયહી વસલ્લમ) એ કહ્યું કે અલ્લાહને કુરબાનીના દિવસોમાં કુરબાની કરતાં વધુ કોઈ કામ પસંદ નથી. જો તમે તેના વિશે વિચારશો, તો તમને ખબર પડશે કે પૂજાની સંપૂર્ણ ભાવના અને તેની ફિલસૂફી ત્યાગ છે.

ઈદ-ઉલ-અઝહા શું છે?: ઈદ-ઉલ-અઝહાનો ઈતિહાસ હઝરત ઈબ્રાહિમ (પયગમ્બર) સાથે સંબંધિત એક ઘટના સાથે જોડાયેલો છે. આ દિવસને બલિદાનનો દિવસ માનવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે એક દિવસ અલ્લાહે હઝરત ઈબ્રાહીમ (અલય) ને તેમના સ્વપ્નમાં તેમની સૌથી પ્રિય વસ્તુની કુરબાની કરવા કહ્યું. હઝરત ઈબ્રાહીમ પોતાના પુત્ર ઈસ્માઈલને ખૂબ પ્રેમ કરતા હતા. તેથી તેણે તેના પુત્રને બલિદાન આપવાનું નક્કી કર્યું, જે તેને ખૂબ જ પ્રિય હતો. હઝરત ઈબ્રાહીમ પોતાના પુત્રની કુરબાની આપવા જઈ રહ્યા હતા જ્યારે અલ્લાહે તેના સંદેશવાહકને મોકલ્યો અને પુત્રને ડુમ્બા (એક પ્રકારની બકરી) આપ્યો. ત્યારથી ઈસ્લામમાં ઈદ ઉલ અઝહા અથવા બકરીદની ઉજવણી શરૂ થઈ હતી.

આ પણ વાંચો:

  1. Sawan Calender 2023: જાણો શ્રાવણ મહિનામાં કયા તહેવારો અને કયા વ્રત મનાવવામાં આવશે
  2. Guru Purnima 2023 : શા માટે ગુરુ પૂર્ણિમા ઉજવવામાં આવે છે, જાણો તેનો શુભ સમય

હૈદરાબાદ: કુરબાની (બલિદાન) એક ખૂબ જ પવિત્ર શબ્દ છે, તેની પહોળાઈ અને ઊંડાઈ વિશાળ છે. તેનો માનવ જીવન સાથેનો સંબંધ એટલો મજબૂત અને ઊંડો છે કે તેનો ઈતિહાસ માનવ અસ્તિત્વના ઈતિહાસ જેટલો જ જૂનો છે તે વાત પરથી જાણી શકાય છે. આ સ્પષ્ટપણે દર્શાવે છે કે તે આપણા જીવનમાં કેટલું મહત્વનું છે. બલિદાન એ દરેક કાળમાં વિશ્વના તમામ સમુદાયોનું સૂત્ર રહ્યું છે, જુદા જુદા સમયમાં લોકોએ આ પવિત્ર ઉપાસના (પૂજા)ને જુદી જુદી રીતે અને વિધિઓથી અપનાવી છે અને તેને તેમના જીવનનું સૂત્ર બનાવ્યું છે.

આ પ્રક્રિયા સદીઓથી ચાલી રહી છે: હઝરત આદમના સમયથી શરૂ થયેલી કુરબાનીની પ્રક્રિયા ક્યારેય તૂટી નથી, બલ્કે આ પ્રક્રિયા સદીઓથી ચાલી રહી છે. જેના કારણે ઘણી બધી સંસ્કૃતિઓ અસ્તિત્વમાં આવી. કેટલા વિશ્વાસુઓએ આ માર્ગની રાખ ચાળી છે. કેટલાયે આના પર જીવન વિતાવ્યું છે. બધી પૂજાઓ ચાલુ રહી, બધી ધાર્મિક વિધિઓ ચાલુ રહી, સદીઓ વીતી જવા છતાં પણ આ પવિત્ર પ્રથાનો શાશ્વત અને સાર્વત્રિક સંદેશ વિશ્વ સમક્ષ પ્રગટ કરવાનો બાકી છે. તેના રહસ્યો અને તથ્યો પરથી પડદો હજુ સુધી ઉંચકાયો નથી.

રબ કી બારગાહ બલિદાન આપવા માટે તૈયાર: સમય માંગતો હતો. દૈવી દયાને બોલાવવાનો સમય નજીક હતો. રાષ્ટ્રોનું ભાગ્ય ચમકવાનું હતું. આવા મહાન કાર્યને પાર પાડવા માટે એવા પ્રેમીની જરૂર હતી જે આ મહાન ધ્યેયની પ્રાપ્તિ માટે સર્વસ્વ બલિદાન આપવા તૈયાર હોય. જો વર્ચ્યુઅલ પ્રેમના પડદા તેના માર્ગમાં ઊભા હોય, તો વાસ્તવિક પ્રેમની ગરમી પહેલાં ઓગળી જાઓ, અને તેને રબ કી બારગાહ (ઈશ્વરના માર્ગ)માં પોતાને બલિદાન આપવા માટે તૈયાર થવા દો.

ઇતિહાસમાં આનો કોઈ પુરાવો રજૂ કરી શક્યો નથી: આ મહાન કાર્યને પાર પાડવા માટે, અલ્લાહે એક એવી વ્યક્તિની પસંદગી કરી જે બધા દ્વારા અનુકરણ કરવા લાયક હતા, જેના દ્વારા બલિદાનનો સંદેશ દુનિયાના ખૂણે ખૂણે પહોંચવો જોઈએ. એટલા માટે અલ્લાહ તઆલાએ બલિદાનને તેના અંત સુધી પહોંચાડવા માટે એક અનોખો અને અદ્ભુત માર્ગ અપનાવ્યો, જ્યાં શાણપણ પહોંચી શક્યું નથી અને વિશ્વના ઇતિહાસમાં આનો કોઈ પુરાવો રજૂ કરી શક્યો નથી. જો માનવામાં આવે તો આવા મહાન અને નાજુક કાર્ય માટે માત્ર એક સ્વપ્નનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો. આમાં દાસત્વ, આજ્ઞાપાલન, વાસ્તવિક અને નશ્વર પ્રેમની અભિવ્યક્તિની કસોટી હતી.

પ્રભુ સમક્ષ આત્મસમર્પણ કર્યું: તે હઝરત ઈબ્રાહીમ (અલય)નું હૃદય હતું જેઓ પોતાના જીવનની અમૂલ્ય મૂડીનું બલિદાન આપવા માટે પૂરા હૃદય અને આત્માથી તૈયાર થયા અને પોતાના પ્રભુ (ઈશ્વર) સમક્ષ આત્મસમર્પણ કર્યું. તમે ગુલામીનો દાખલો બેસાડ્યો છે અને પ્રેમનો માર્ગ ખોલ્યો છે, જ્યાં સુધી પહોંચ્યા વિના પૂજા પૂર્ણ થઈ શકતી નથી. આ ઉપાસનાનું સર્વોચ્ચ સ્થાન છે. અલ્લાહે દુનિયાના અન્ય લોકો માટે પણ આ શ્રેણી ચાલુ રાખી હતી.

અલ્લાહને કુરબાનીના દિવસોમાં: મુહમ્મદ સાહેબના પત્ની હઝરત આયશા સિદ્દીકા (રઝીઅલ્લાહુ અન્હુ)એ વર્ણન કર્યું કે, અલ્લાહના મેસેન્જર (સલ્લલ્લાહુ અલયહી વસલ્લમ) એ કહ્યું કે અલ્લાહને કુરબાનીના દિવસોમાં કુરબાની કરતાં વધુ કોઈ કામ પસંદ નથી. જો તમે તેના વિશે વિચારશો, તો તમને ખબર પડશે કે પૂજાની સંપૂર્ણ ભાવના અને તેની ફિલસૂફી ત્યાગ છે.

ઈદ-ઉલ-અઝહા શું છે?: ઈદ-ઉલ-અઝહાનો ઈતિહાસ હઝરત ઈબ્રાહિમ (પયગમ્બર) સાથે સંબંધિત એક ઘટના સાથે જોડાયેલો છે. આ દિવસને બલિદાનનો દિવસ માનવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે એક દિવસ અલ્લાહે હઝરત ઈબ્રાહીમ (અલય) ને તેમના સ્વપ્નમાં તેમની સૌથી પ્રિય વસ્તુની કુરબાની કરવા કહ્યું. હઝરત ઈબ્રાહીમ પોતાના પુત્ર ઈસ્માઈલને ખૂબ પ્રેમ કરતા હતા. તેથી તેણે તેના પુત્રને બલિદાન આપવાનું નક્કી કર્યું, જે તેને ખૂબ જ પ્રિય હતો. હઝરત ઈબ્રાહીમ પોતાના પુત્રની કુરબાની આપવા જઈ રહ્યા હતા જ્યારે અલ્લાહે તેના સંદેશવાહકને મોકલ્યો અને પુત્રને ડુમ્બા (એક પ્રકારની બકરી) આપ્યો. ત્યારથી ઈસ્લામમાં ઈદ ઉલ અઝહા અથવા બકરીદની ઉજવણી શરૂ થઈ હતી.

આ પણ વાંચો:

  1. Sawan Calender 2023: જાણો શ્રાવણ મહિનામાં કયા તહેવારો અને કયા વ્રત મનાવવામાં આવશે
  2. Guru Purnima 2023 : શા માટે ગુરુ પૂર્ણિમા ઉજવવામાં આવે છે, જાણો તેનો શુભ સમય
ETV Bharat Logo

Copyright © 2025 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.