હૈદરાબાદ: શિસ્ત શીખવવાનો અર્થ છે (parenting tips) બાળકોને અમુક નિયમો અથવા એવી આદતો જણાવવી, જેને અનુસરીને તેઓ પોતાની આદતો બદલી શકે છે. સંમત થયા કે, બાળક માટે શિસ્ત જરૂરી છે, (Discipline is essential for a child) પરંતુ તેને યોગ્ય રીતે સમજાવવું વધુ મહત્વનું છે. એક રિસર્ચમાં એ વાત પણ સામે આવી છે કે, જો બાળકને કંઈપણ સમજાવવા કે મનાવવા માટે સજા આપવામાં આવે તો તેની બાળકના મન પર નકારાત્મક અસર પડે છે. (Teach the child discipline in this way) જ્યારે તેને મૌખિક રીતે કંઈક સમજાવવામાં આવે છે અથવા કંઈક પ્રેમથી કહેવામાં આવે છે, ત્યારે તેની અસર સારી અને ઊંડી હોય છે. માતા-પિતાના મનમાં પ્રશ્ન થતો હશે કે, શું આવા નાના બાળકને શિસ્ત શીખવી શકાય, તો હા એ શક્ય છે. જાણો કેવી રીતે
બાળકને આ રીતે શિસ્ત શીખવો
બાળકની રોજિંદી દિનચર્યા ઠીક (Teach the child discipline) અને તેને અનુસરવાનો પ્રયાસ કરો. પછી તે સૂવાનો, ઉઠવાનો કે ખાવા પીવાનો નિત્યક્રમ હોય. જ્યારે બાળકો તેની આદત પડી જાય છે ત્યારે તે જ દિનચર્યાને અનુસરવાનું શરૂ કરે છે.
રોલ મોડલ બનો: વડીલોને જોઈને (parenting tips) બાળક ચોક્કસપણે તેમનું અનુકરણ કરવા લાગે છે. બાળક માટે રોલ મોડલ બનો. જો તમે ઇચ્છતા નથી કે, બાળક બૂમો પાડે કે ચીસો પાડે, તો તેની સામે જાતે જ મોટેથી બોલવાનું બંધ કરો.
બાળક પર સંપૂર્ણ ધ્યાન આપો: બાળકમાં કેટલીક સ્વસ્થ આદતો કેળવો, જેમ કે સૂતા પહેલા બ્રશ કરવું, હોમવર્ક પછી જ ટીવી જોવું. જો બાળક આ બાબતો માટે સહમત ન હોય તો તેને તેની આડ અસરો પણ જણાવો. જો તમને લાગતું હોય કે, બાળકમાં આત્મ-નિયંત્રણ નથી, તો બાળક પર સંપૂર્ણ ધ્યાન આપો અને તેની સમસ્યાઓ દૂર કરો, જેથી તે બળપૂર્વક નહીં પણ શિસ્તનું પાલન કરે.
વાત સમજાવવાની તક આપો: જો બાળક કોઈ એવું કામ કરે કે, જેમાં તે જોખમમાં હોય અથવા તેના માટે યોગ્ય ન હોય તો તેને રોકવાને બદલે કે તેની સામે બૂમો પાડવાને બદલે તેને પ્રેમથી સમજાવો. બાળકને શિસ્ત શીખવવાનો અર્થ એ નથી કે, તેણે હંમેશાં તમારું સાંભળવું જોઈએ. તમે તેને તેની વાત સમજાવવાની તક પણ આપો.
સમજાવવાનો પ્રયત્ન કરો: બાળકની સામે વારંવાર ના શબ્દનો ઉપયોગ કરશો નહીં. આના કારણે તેઓ વિપરીત વસ્તુઓ તરફ પણ વધુ ધ્યાન આપે છે અને વર્જિત કામો વધુ કરે છે. તેથી તેમને એવી રીતે સમજાવો કે, આવું ન કરવું તેમના પોતાના ભલા માટે છે.
