ન્યુઝ ડેસ્ક: નવરાત્રીના છઠ્ઠા દિવસે માતાજીના છઠ્ઠા સ્વરૂપ કાત્યાયનીની પૂજાનું (maa katyayani puja vidhi) વિધાન છે. માતાના આ સ્વરૂપના પ્રગટ થવાની એક અદ્ભુત કથા છે. એવું માનવામાં આવે છે કે, માતાજીના આ સ્વરૂપે મહિષાસુરનું મર્દન કર્યું હતું. દેવી ભાગવત પુરાણના અનુસાર માતાજીના આ સ્વરૂપની પૂજા ગૃહસ્થો અને વિવાહ ઇચ્છુક લોકો માટે ખૂબ જ ફળદાયી છે. મહર્ષિ કાત્યાયનની કઠિન તપસ્યાથી પ્રસન્ન થઈને આદ્યશક્તિએ તેમને ત્યાં પુત્રીના સ્વરૂપમાં જન્મ લીધો. મહર્ષિ કાત્યાયનના નામ પર જ માતાજીનું નામ કાત્યાયની પડ્યું. માતા કાત્યાયની અમોદ્ય ફળદાયિની છે. તેઓ દાનવો, અસુરો અને પાપી જીવધારીઓનો નાશ કરનારા દેવી કહેવાયાં.
આશીર્વાદની મુદ્રા અંકિત છે: સાંસારિક સ્વરૂપમાં માતા કાત્યાયની સિંહ પર સવાર રહે છે. તેમને ચાર ભુજાઓ છે. સુસજ્જિત આભામંડળયુક્ત દેવી માતાનું સ્વરૂપ મનમોહક છે. તેમના ડાબા હાથમાં કમળ અને તલવાર અને જમણા હાથમાં સ્વસ્તિક અને આશીર્વાદની મુદ્રા અંકિત છે. નવરાત્રની ષષ્ઠી તિથિના દિવસે માતાજીના આ સ્વરૂપની પૂજા (worship of maa katyayani) થાય છે, કારણ કે આ તિથિમાં માતાજીએ જન્મ લીધો હતો અને મહર્ષિએ તેમની પૂજા કરી હતી.
અલૌકિક સુખનો અનુભવ: એવી માન્યતા છે કે, નવરાત્રીના છઠ્ઠા દિવસે સાધક મન ‘આજ્ઞા ચક્ર’માં સ્થિત રહે છે. યોગ સાધનામાં આજ્ઞા ચક્રનું મહત્ત્વપૂર્ણ સ્થાન છે. આજ્ઞાચક્ર માનવ શરીરમાં ઉપસ્થિત સાત ચક્રોમાં સૌથી શક્તિશાળી છે. આ દિવસે ધ્યાનપૂર્વક પ્રયાસ કરવાથી ભક્તને સહજભાવથી માતા કાત્યાયનીનાં દર્શન પ્રાપ્ત થાય છે. જે પણ ભક્ત માતાના આ સ્વરૂપનું પૂજન કરે છે, તેમના ચહેરા પર એક અલગ કાંતિ રહે છે. તે આ લોકમાં રહીને પણ અલૌકિક સુખનો અનુભવ કરે છે.
માતા કાત્યાયની ભોગ: એવું માનવામાં આવે છે કે, ભોગમાં માતા કાત્યાયનીને મધ (Maa katyayani bhog) અર્પણ કરવું જોઈએ.
માતા કાત્યાયનીની વાર્તા: ધાર્મિક માન્યતાઓ (Story of Mata Katyayani) અનુસાર, માં કાત્યાયની દેવતાઓની સંયુક્ત શક્તિમાંથી પ્રગટ થઈ હતી. એક હજાર સૂર્ય, ત્રણ આંખો, કાળા વાળ અને ઘણા હાથની શક્તિ સાથે, દેવી કાત્યાયની મહિષાસુરનો વધ કરવા પૃથ્વી પર ઉતરી. હિંદુ ધર્મમાં, મહિષાસુર એક શક્તિશાળી અર્ધ-માનવ અર્ધ-ભેંસ રાક્ષસ હતો જેણે તેની આકાર બદલવાની ક્ષમતાઓનો દુષ્ટ રીતે ઉપયોગ કર્યો હતો. તેણીની વિકૃત રીતથી ગુસ્સે થઈને, તમામ દેવતાઓએ મા કાત્યાયની બનાવવા માટે તેમની શક્તિઓને એકીકૃત કરી, અને દેવી અને રાક્ષસ વચ્ચેના યુદ્ધને 'અશુભ પર સારાની જીત' તરીકે ચિહ્નિત કરવામાં આવ્યું.
કપટી રાક્ષસનો વધ કરનાર માતા કાત્યાયનીને મહિષાસુરમર્દિની તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે અને આ ઘટના હિંદુ ધર્મમાં ગહન પ્રતીક છે. એવું કહેવાય છે કે મા કાત્યાયનીના ઘણા હાથ છે જેઓ દેવતાઓ દ્વારા ભેટમાં આપેલા અગ્નિ શસ્ત્રોથી આશીર્વાદિત છે. જ્યારે શિવે તેમને ત્રિશૂળ, ભગવાન વિષ્ણુએ સુદર્શન ચક્ર, અંગી દેવને એક ડાર્ટ, વાયુ દેવને ધનુષ્ય, ઇન્દ્રદેવને વજ્ર, બ્રહ્માદેવે પાણીના વાસણ સાથે રુદ્રાક્ષ વગેરે આપ્યા હતા.
