મુંબઈ: એનસીપીના નેતા સર્વેસર્વાઅને રાજ્યના રાજકારણના કેન્દ્રબિંદુ શરદ પવારે આજે પ્રમુખ પદ પરથી નિવૃત્તિની જાહેરાત કરી હતી. તેમણે સક્રિય રાજકારણમાંથી નિવૃત્તિ લેવાની જાહેરાત કરી નથી. પાર્ટી અધ્યક્ષ પદ પરથી હટવાનો નિર્ણય ઘણા પ્રશ્નો ઉભા કરે છે. જાણીએ કે શરદ પવારની અત્યાર સુધીની રાજકીય સફર વિષે...
શરદ પવારની રાજનીતિમાં એન્ટ્રી: શરદ પવારે પહેલીવાર 22 ફેબ્રુઆરી 1967ના રોજ ધારાસભ્ય તરીકે શપથ લઈને સંસદીય રાજકારણમાં પ્રવેશ કર્યો હતો. ત્યારથી તેઓ છેલ્લા 54 વર્ષથી રાજ્ય અને દેશના રાજકારણમાં સક્રિય છે અને ઘણા વર્ષો પહેલાથી આપણે રાજ્યનું રાજકારણ તેમની આસપાસ ફરતું જોઈ રહ્યા છીએ. શરદ પવારે જ્યારે ધારાસભ્ય તરીકે શપથ લીધા ત્યારે તેમની ઉંમર 27 વર્ષની હતી. તેમણે બારામતી જેવા દુષ્કાળગ્રસ્ત વિસ્તારના ધારાસભ્ય તરીકે રાજકારણમાં પ્રવેશ કર્યો હતો. રાજ્યના પ્રથમ મુખ્યપ્રધાન યશવંતરાવ ચવ્હાણને તેમના રાજકીય માર્ગદર્શક માનવામાં આવે છે. યશવંતરાવ ચવ્હાણે શરદ પવારને તક આપી હતી.
ઈમરજન્સી પછી ચર્ચામાં આવ્યા પવાર: 1977માં દેશમાં ઈમરજન્સી લાદવામાં આવી હતી. કોંગ્રેસ 'ઈંદિરા કોંગ્રેસ' અને 'રેડ્ડી કોંગ્રેસ' એવા બે ભાગોમાં વિભાજિત થઈ હતી. જેમાં શરદ પવારની સાથે યશવંતરાવ ચવ્હાણ અને મહારાષ્ટ્રના ઘણા નેતાઓ કોંગ્રેસમાં જોડાયા હતા. 1978માં શરદ પવારે તેમની રાજકીય રણનીતિનો ઉપયોગ કરવાનું શરૂ કર્યું તેઓ પહેલા પ્રકાશમાં આવ્યા અને પ્રધાન પણ બન્યા. મહારાષ્ટ્રમાં 1978ની ચૂંટણીમાં બંને કોંગ્રેસ અલગ-અલગ લડ્યા અને જનતા પાર્ટી સૌથી મોટી પાર્ટી તરીકે ઉભરી આવી. વસંતદાદા પાટીલ મુખ્યપ્રધાન અને નાશિકરાવ તિરપુડે નાયબ મુખ્ય પ્રધાન બન્યા. પરંતુ આ સરકારમાં અશાંતિના કારણે શરદ પવાર 40 સમર્થક ધારાસભ્યો સાથે વોકઆઉટ કરી ગયા.
શરદ પવાર 1978માં બન્યા મુખ્ય પ્રધાન: 1978માં શરદ પવારે પ્રોગ્રેસિવ ડેમોક્રેટિક પાર્ટીની રચના કરીને સરકાર બનાવી અને અઠ્ઠાવીસ વર્ષની ઉંમરે રાજ્યના મુખ્યપ્રધાન બન્યા. તેમની સરકાર દોઢ વર્ષથી વધુ સમય સુધી ચાલી પરંતુ તે પછી જનતા પાર્ટીમાં વિભાજન થયું અને અંતે ઈન્દિરા ગાંધીની ભલામણથી મહારાષ્ટ્રમાં રાષ્ટ્રપતિ શાસન લાદવામાં આવ્યું.
1980 પવાર ફરી કોંગ્રેસમાં જોડાયા: તત્કાલિન વડાપ્રધાન ઈન્દિરા ગાંધીની હત્યા બાદ બદલાયેલી રાજકીય પરિસ્થિતિમાં રાજીવ ગાંધીની અપીલને પગલે શરદ પવાર ફરી એકવાર કોંગ્રેસમાં પાછા ફર્યા. શરદ પવારે તેમની રાજકીય ઇનિંગ સાંસદ તરીકે શરૂ કરી હતી. આ પ્રસંગે મહારાષ્ટ્રમાં શરદ પવારનું નેતૃત્વ ઊભું હતું. રાજીવ ગાંધીએ 1988માં કેન્દ્રીય રાજકારણમાં શંકરરાવ ચવ્હાણની જગ્યાએ ફરી એકવાર શરદ પવારને મુખ્ય પ્રધાન બનાવ્યા.
કેન્દ્રમાં સંરક્ષણ પ્રધાન: શરદ પવારને તેમની રાજકીય કારકિર્દી દરમિયાન ક્યારેય વડાપ્રધાનની ખુરશી મળી નથી. એ માટે તેણે પૂરો પ્રયાસ કર્યો હતો પરંતુ તેના બદલે તેમને 90ના દાયકામાં રક્ષા પ્રધાનના પદ માટે સમાધાન કરવું પડ્યું અને પીવી નરસિમ્હા રાવ વડાપ્રધાન બન્યા. 1993ના મુંબઈ રમખાણો પછી તેમને મહારાષ્ટ્રના મુખ્યપ્રધાન તરીકે પાછા ફરવું પડ્યું.
રાષ્ટ્રવાદી કોંગ્રેસ પાર્ટીની સ્થાપના: રાજીવ ગાંધીના અવસાન બાદ પાર્ટીનું નેતૃત્વ સોનિયા ગાંધી પાસે ગયું પરંતુ સોનિયા ગાંધી અને શરદ પવારનો સાથ ન મળ્યો. 1999 માં જ્યારે વિધાનસભા અને લોકસભાની ચૂંટણીઓ એકસાથે યોજાઈ હતી ત્યારે એનસીપીએ રાજ્યમાં સારી સફળતા મેળવી હતી. ત્યારબાદ 2004માં રાજ્યમાં યુપીએચની સરકાર આવી. આ વખતે પણ શરદ પવારને વડાપ્રધાન બનવાની તક હતી પરંતુ તેઓ પાર્ટીમાં ન હોવાથી તેમને તે મળી ન હતી પરંતુ તેઓ કેન્દ્રમાં કૃષિ પ્રધાનનું પદ સંભાળતા હતા.
આ પણ વાંચો NCP chief Sharad Pawar: શરદ પવારના રાજીનાથી રાજકીય માહોલ ગરમ, રાજીનામાં મામલે પુનર્વિચાર કરવાની માગ
મહાવિકાસ અઘાડીની રચના: શરદ પવારે મહાવિકાસ અઘાડીની રચના કરી જે 2019ની વિધાનસભા ચૂંટણી પછી રાજ્યોમાં રાજકીય સત્તાની રચનાની પૃષ્ઠ ઘટનામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. આમાં શિવસેના કોંગ્રેસ અને રાષ્ટ્રવાદી કોંગ્રેસ પાર્ટીએ ઓછામાં ઓછા સમાન કાર્યક્રમના આધારે રાજ્યમાં સરકાર બનાવવા માટે એકસાથે આવ્યા હતા. શરદ પવાર હવે 82 વર્ષના હોવા છતાં, પદ પરથી તેમની નિવૃત્તિ વિશેષ મહત્વ ધરાવે છે કારણ કે તેઓ છેલ્લા 54 વર્ષથી રાજ્ય અને દેશના રાજકારણના કેન્દ્રમાં છે.
આ પણ વાંચો Sharad Pawar: શરદ પવારે NCP પ્રમુખ પદ છોડી દીધુ, કહ્યું રોટલો ફેરવવાનો સમય આવી ગયો છે
