બિહાર: આજે પિતૃ પક્ષ 2022નો સાતમો દિવસ (pitru paksha 2022 seventh day) છે. આજે ગયાજીમાં 16 પિંડવેદીઓ પર તર્પણ કરવાનો નિયમ છે. તે જ સમયે, આ પાંચ પદો પર પિંડ દાન કરવાનું મહત્વ છે: ગહરપત્યાગીન પદ, અહવાગની પદ, સ્મ્યાગીન પદ, અવસાધ્યગીંદ અને ઈન્દ્રપદ, જે વિષ્ણુપદ મંદિરની નજીક સ્થિત છે.
સાતમા દિવસે પિંડ દાન: ગયામાં શ્રાદ્ધ કરવાથી (What happens by doing Shraddha in Gaya?) સો કુળનો ઉદ્ધાર થાય છે. અશ્વમેધ યજ્ઞનું ફળ ઘરેથી ચાલીને જ મળે છે. ગયામાં પિંડ દાનમાં ચારુ, પાયસ, સત્તુ, લોટ, ચોખા, ફળ, મૂળ, કલ્ક, મીઠી પ્રવાહી, માત્ર દહીં, ઘી કે મધ સાથે પિંડ દાન આમાંથી કોઈ પણ પિંડદાન કરવાથી પિતૃઓને મોક્ષ પ્રાપ્ત થાય છે. ભૂલથી પણ ન કરો આ કામઃ પિતૃ પક્ષ દરમિયાન માછલી, માંસ, લસણ, ડુંગળી, મસૂરની દાળને ઘરના રસોડામાં ભૂલીથી પણ ન બનાવો. આ રાંઘવાથી પિતૃદેવ ક્રોધિત થાય છે અને પિતૃ દોષ ઉત્પન્ન થાય છે. આ સાથે જે લોકો આ સમય દરમિયાન પિતૃઓને તર્પણ કરે છે તેમણે શરીરમાં સાબુ અને તેલનો ઉપયોગ ન કરવો જોઈએ. પિતૃ પક્ષ દરમિયાન નવા વસ્ત્રો, જમીન, મકાન સહિત તમામ પ્રકારના શુભ કાર્ય પર પ્રતિબંધ છે. આ સમયગાળા દરમિયાન કોઈપણ શુભ કાર્ય કરવાનું ટાળો.
સન્યાસી અને મહાત્મા પિંડ દાન કરી શકતા નથી: ગયા જીમાં, સન્યાસી અને મહાત્મા આવીને પિંડ દાન કરતા નથી કારણ કે, તેમની પાસે પિંડ દાનનો અધિકાર નથી. સંન્યાસીના પૂર્વજો વિષ્ણુપદ પરની શિક્ષા જોઈને જ મુક્ત થાય છે. મુંડાપાર્ટા મંદિરથી અઢી કોસ આસપાસ પાંચ કોસ ગયા વિસ્તાર છે. એક કોસમાં ગયા મસ્તક છે, તેની મધ્યમાં તત્રૈલોક્યના બધા તીર્થો છે, જે વ્યક્તિ ગયા પ્રદેશમાં શ્રાદ્ધ કરે છે તે પોતાના પૂર્વજોના ઋણમાંથી મુક્ત થઈ જાય છે. વિષ્ણુપદ સંકુલમાં સ્થિત 16 વેદીઓ પર અનુક્રમે ત્રણ દિવસ સુધી પિંડ દાન કરવામાં આવે છે. આ 16 વેદીઓ પર આખો દિવસ એટલે કે એક દિવસ, ત્રણ દિવસ અને 17 દિવસ પિંડ દાન કરે છે. આજે પણ પીંડને તૃપ્ત કરવાની અને પાંચ પિંડવેદીના સ્તંભ પર દૂધ ચઢાવવાની પરંપરા છે.
સ્તંભ પાછળની વાર્તા: સ્તંભોની પાછળ પણ એક (story behind gaya pitru vidhi) વાર્તા છે. જ્યારે બ્રહ્માજી ગયાસુરના શરીર પર યજ્ઞ કરી રહ્યા હતા, ત્યારે તેમણે 16 દેવોને આહ્વાન કર્યું હતું. ભગવાન બ્રહ્માના આહ્વાન પર સોળ યજ્ઞમાં હાજરી આપી હતી. તે બધાએ અહીં થાંભલાના રૂપમાં પિંડવેદી બનાવી. જ્યાં પણ સ્તંભો છે ત્યાં યજ્ઞ દરમિયાન દેવતાઓ બેસીને બલિ ચઢાવતા હતા. જણાવી દઈએ કે પિંડ દાણી તેમના પૂર્વજોની આત્માની શાંતિ માટે પિંડ દાન અને શ્રાદ્ધ કરે છે. પિંડ દાન કરનારા મોટા ભાગના લોકો ઈચ્છે છે કે, તેઓ તેમના પૂર્વજોના પિંડ દાન માત્ર ગયાજીમાં જ કરે. હિંદુ માન્યતાઓ અનુસાર, પિંડ દાન અને શ્રાદ્ધ કરવાથી, વ્યક્તિ જન્મ અને મૃત્યુથી મુક્તિ મેળવે છે અને મોક્ષ પ્રાપ્ત કરે છે. પિંડ દાન દેશમાં ઘણી જગ્યાએ કરવામાં આવે છે, પરંતુ ગયામાં પિંડ દાન કરવું સૌથી વધુ ફળદાયી માનવામાં આવે છે. આ સ્થળ સાથે ઘણી ધાર્મિક કથાઓ જોડાયેલી છે.
શાસ્ત્રોમાં શું લખ્યું: શાસ્ત્રોમાં કહેવાયું છે કે, જે વ્યક્તિ શ્રાદ્ધ કરવા જાય છે. તેમના પૂર્વજોને સ્વર્ગમાં સ્થાન મળે છે. કારણ કે, ભગવાન વિષ્ણુ સ્વયં અહીં પિતૃદેવતાના રૂપમાં બિરાજમાન છે. દંતકથા અનુસાર, ભસ્માસુર નામના રાક્ષસે કઠોર તપસ્યા કરી અને ભગવાન બ્રહ્મા પાસે વરદાન માંગ્યું કે તે દેવતાઓ જેવો પવિત્ર બની જશે અને તેની એક ઝલકથી લોકોના પાપ દૂર થઈ જશે. આ વરદાન પછી જે કોઈ પાપ કરે છે તે ગયાસુરના દર્શન કરીને પાપમુક્ત થઈ જાય છે. આ બધું જોઈને દેવતાઓએ ચિંતા વ્યક્ત કરી અને તેનાથી બચવા માટે દેવતાઓએ ગયાસુરની પીઠ પર યજ્ઞ કરવાની માંગ કરી. જ્યારે ગયાસુર સૂઈ ગયો ત્યારે તેનું શરીર પાંચ કોસ સુધી ફેલાઈ ગયું અને પછી દેવતાઓએ યજ્ઞ કર્યો. આ પછી દેવતાઓએ ગયાસુરને વરદાન આપ્યું કે, જે કોઈ આ સ્થાન પર આવીને પોતાના પિતૃઓનું શ્રાદ્ધ અને તર્પણ કરશે તો તેના પિતૃઓને મોક્ષ મળશે. યજ્ઞ પૂરો થયા પછી ભગવાન વિષ્ણુ પોતે પીઠ પર એક મોટી શિલા મૂકીને ઊભા થયા.
