નવી દિલ્હી: ભારત ચીનની સામેની સરહદ પર તેના રડાર (Radar Race in Himalayas) માળખાને આગળ ધપાવી રહ્યું છે તેમ, ચીન લદ્દાખથી અરુણાચલ સુધીની 3,488 કિમીની વાસ્તવિક નિયંત્રણ રેખા (LAC) પર રડાર સુવિધાઓના સ્ટ્રિંગના ઇન્સ્ટોલેશન અને અપગ્રેડને પણ ઝડપી ટ્રેક કરી રહ્યું છે. જ્યારે પ્રદેશ સરહદ વિવાદના ઉકેલ માટે ભારત સાથે વાતચીતમાં વ્યસ્ત છે.
ચીનના રડાર એકમ
ડ્રોંગપા (ઝોંગબા) કાઉન્ટીમાં 5,600 મીટર (18,370 ફૂટ) પર ચીનના રડાર એકમ ઉપરાંત - સંભવતઃ સૌથી વધુ રડાર ઇન્સ્ટોલેશન (Radar installation at LAC)- નેપાળ તરફ નજર નાખે છે અને પૂર્વ અને ઉત્તરપૂર્વ ભારત, ભૂટાનમાં ભારતીય વિસ્તારને આવરી લે છે, PLA એ એક શ્રેણી સ્થાપિત અને અપગ્રેડ કરી છે. HGR-105, JY-9, JY-26 અને JLC-88B રડાર સહિત મુખ્ય રડાર સ્થાપનો ભારતીય સરહદની ખૂબ નજીક છે.
આખા અરુણાચલ પ્રદેશમાં રડાર
સરહદ પર ભારતીય બાજુની ગતિવિધિઓ પર દેખરેખ રાખવા માટેના મુખ્ય રડાર કેન્દ્રોમાં યેચેંગ-બુરાંગ (ઝિંજિયાંગ-તિબેટ હાઇવે પર), યાદોંગ કાઉન્ટીમાં પાગરી (ફારી), શાનન કાઉન્ટીમાં યામદ્રોક ત્સો, ત્સોના અને કેચેન (તવાંગ સેક્ટરની આજુબાજુ), કોમો અને નિંગચી (આખા અરુણાચલ પ્રદેશમાં)નો સમાવેશ થાય છે. બીજી તરફ, ભારત ચીનના ફોકસ સાથે ઉત્તર અને ઉત્તરપૂર્વ ભારતમાં આઠ એલ-બેન્ડ લોંગ-રેન્જ ટ્રેકિંગ રડાર (LRTR) સ્થાપવાની પ્રક્રિયામાં છે.
ચીન સાથેની સરહદ પ્રાથમિકતા
ભૂતકાળમાં, જ્યારે ભારત મુખ્યત્વે પાકિસ્તાનને ધ્યાનમાં રાખીને રડાર સુવિધાઓ સ્થાપિત કરવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરતું હતું, ત્યારે હવે ચીન (India Vs China ) સાથેની સરહદ પ્રાથમિકતા પર કબજો કરી રહી છે જ્યારે ચીન માટે ભારતની સરહદનો સમાવેશ થાય છે. જે અગાઉની માનસિકતાથી બદલાવ છે જે દરિયાકાંઠાના વિસ્તાર પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરતી હતી. જ્યારે ચીન પૂર્વી લદ્દાખથી અરુણાચલ પ્રદેશ સુધીના પટ પર રડાર સ્થાપિત કરવા અને અપગ્રેડ કરવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરી રહ્યું છે, ત્યારે ભારતે એલએસી અને ચીન સામેની મેકમોહન લાઇન ઉપરાંત પાકિસ્તાનનો સામનો કરતી સરહદ (Pakistani Border at India) પર પણ ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું પડશે. ભારત અને ચીન 3,488 કિમી લાંબી વાસ્તવિક નિયંત્રણ રેખા (LAC) પર તરત જ બંધ થવાના કોઈ મજબૂત સંકેતો દર્શાવતા નથી, બંને રાષ્ટ્રો વચ્ચે નવા સ્થાપિત કરવા અને સરહદી વિસ્તારમાં હાલના રડારોને અપગ્રેડ કરવા માટે આક્રમક અને તીવ્ર દોડ ચાલી રહી છે.
રડાર રેસ
વરિષ્ઠ કમાન્ડર-સ્તરની સૈન્ય અને રાજદ્વારી વાટાઘાટો ચાલુ હોવા છતાં પણ સરહદની બંને બાજુએ અભૂતપૂર્વ સૈન્ય તૈનાતની ઉગ્ર માર્ગ નિર્માણ પ્રવૃત્તિની પૃષ્ઠભૂમિમાં રડાર રેસ થઈ રહી છે. અત્યાર સુધીમાં વરિષ્ઠ કમાન્ડર સ્તરે 13 રાઉન્ડ વાટાઘાટો થઈ ચૂકી છે. ગયા વર્ષે મે મહિનાથી બંને પક્ષોના સૈનિકો વચ્ચેના કેટલાક હિંસક સરહદ ઝઘડાને કારણે ઊભી થયેલી તંગ પરિસ્થિતિને ઉકેલવા માટે પૂર્વી લદ્દાખમાં બંને પક્ષો વચ્ચે વાટાઘાટો યોજાઈ હતી. ખાસ કરીને, 10 ઑક્ટોબર 2021ના રોજની વાટાઘાટોનો છેલ્લો રાઉન્ડ 28 સપ્ટેમ્બર, 2021ના રોજ અરુણાચલ પ્રદેશના તવાંગ સેક્ટરમાં બનેલી એક ઘટના માટે ભારતીયોને દોષી ઠેરવતા ચીની પક્ષ સાથે મૌખિક ઝપાઝપી સાથે સમાપ્ત થયું.
ભારતીય સૈન્યનુ પેટ્રોલિંગ
બીજી બાજુ, ભારતીય સૈન્યના સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું કે: “જ્યારે પણ એલસી પર અલગ-અલગ ધારણાઓ હોય ત્યાં પેટ્રોલિંગ મળે ત્યારે આ નિયમિત છે. બંને પક્ષો પેટ્રોલિંગ કરે છે. બસ આ કિસ્સામાં, પેટ્રોલિંગ મળવાનું થયું.” અગાઉના 10 રાઉન્ડ ગયા વર્ષે 31 જુલાઈ, 9 એપ્રિલ, 6 જૂન, 22 જૂન, 30 જૂન, 14 જુલાઈ, 2 ઓગસ્ટ, 21 સપ્ટેમ્બર, 12 ઓક્ટોબર અને 6 નવેમ્બરના રોજ થયા હતા. જ્યારે આ વર્ષે 24 જાન્યુઆરી, 20 ફેબ્રુઆરી અને 10 ઓક્ટોબરે ત્રણ રાઉન્ડ થયા હતા.
આ પણ વાંચો: Flight Global: ભારતનો લશ્કરી હવાઈ કાફલો વિશ્વનો ચોથો સૌથી મોટો કાફલો
આ પણ વાંચો: ઉત્તર-પૂર્વીય પ્રદેશ અવકાશ વિજ્ઞાનમાં રાષ્ટ્રનું નેતૃત્વ કરવાની ક્ષમતા ધરાવે છે: મંગલયાન ફેમ જયંત જોશી
