ન્યુઝ ડેસ્ક: માન્યતાઓ અનુસાર, પિતૃપક્ષનું હિન્દુ ધર્મમાં ઘણું મહત્વ છે. પિતૃ પક્ષમાં પિતૃઓની મુક્તિ માટેના કાર્યો કરવામાં આવે છે. તે પૂર્વજોને કહેવાની એક રીત છે કે, તેઓ હજુ પણ પરિવારનો આવશ્યક ભાગ છે. પિતૃપક્ષમાં પિતૃઓના આશીર્વાદ લેવામાં આવે છે અને ભૂલોની ક્ષમા માંગવામાં આવે છે. આ દિવસોમાં, આપણે પૂર્વજો અથવા પૂર્વજોને આદરપૂર્વક યાદ કરીએ છીએ અને તેમના માટે પિંડ દાન કરીએ છીએ. પિતૃપક્ષ ભાદ્રપદ મહિનાની શુક્લ પક્ષની પૂર્ણિમાથી (Purnima of Shukla Paksha of Bhadrapad month) શરૂ થાય છે અને અશ્વિન મહિનાની અમાવાસ્યા સુધી ચાલુ રહે છે. આ વખતે પિતૃ પક્ષ 2022 અથવા પ્રતિપદા શ્રાદ્ધ 10 સપ્ટેમ્બર 2022થી શરૂ થઈ રહ્યું છે, જે 25 સપ્ટેમ્બર 2022 સુધી ચાલશે.
પ્રતિપદા શ્રાદ્ધ આ 16 દિવસોમાં શુક્લ અને કૃષ્ણ પક્ષ પ્રતિપદામાં મૃત્યુ પામેલા પરિવારના સભ્યો માટે શ્રાદ્ધ કરવામાં આવે છે. એવી માન્યતા છે કે, શ્રાદ્ધ કરવાથી ઘરમાં સુખ-સમૃદ્ધિ આવે છે. પ્રતિપદા શ્રાદ્ધને પડવા શ્રાદ્ધ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. 10 સપ્ટેમ્બરથી પિતૃ પક્ષ શરૂ થઈ રહ્યો છે. આ પહેલા દિવસે શ્રાદ્ધ કરવાનો શુભ સમય કયો છે? પિતાના પક્ષનું મહત્વ શું છે? પિતૃપક્ષમાં કઈ ભૂલો ટાળવી જોઈએ? આ વિશે આપણે જાણવું જોઈએ.
પિતૃ પક્ષ 2022ના મુહૂર્ત પિતૃ પક્ષ શ્રાદ્ધ, પર્વ શ્રાદ્ધ છે અને તેમને કરવા માટેનો શુભ સમય કુતુપ મુહૂર્ત અને રોહિના મુહૂર્ત છે. આ બે શુભ મુહૂર્ત બાદ બપોરના અંત સુધી મુહૂર્ત ચાલુ રહે છે. શ્રાદ્ધના અંતે તર્પણ કરવામાં આવે છે, જેમાં સૂર્ય તરફ મુખ રાખીને ઘાસનો કુશ આપવામાં આવે છે. શનિવાર, 10 સપ્ટેમ્બર 2022 થી પ્રતિપદા શ્રાદ્ધ શરૂ થઈ રહ્યું છે, તો આ દિવસે શ્રાદ્ધ વિધિનો સમય પણ જાણીએ.
કુતુપ મુહૂર્ત - બપોરે 12:11 થી 01:00 PM, સમયગાળો: 49 મિનિટ
રોહિના મુહૂર્ત - 01:00 PM થી 01:49 PM, અવધિ: 49 મિનિટ બપોરે 01:49 PM થી 04:17 PM, અવધિ : 02 કલાક 28 મિનિટ
પિતૃ પક્ષમાં શ્રાદ્ધની તિથિઓ
પિતૃ પક્ષ 15 દિવસ સુધી ચાલે છે અને આ દિવસોમાં કઈ તારીખે શ્રાદ્ધ કરવું તે પણ જાણો:
- પૂર્ણિમા શ્રાદ્ધ: 10 સપ્ટેમ્બર 2022
- પ્રતિપદા શ્રાદ્ધ: 10 સપ્ટેમ્બર 2022
- દ્વિતિયા શ્રાદ્ધ: 11 સપ્ટેમ્બર 2022
- તૃતીયા શ્રાદ્ધ: 12 સપ્ટેમ્બર 2022
- ચતુર્થી શ્રાદ્ધ: 13 સપ્ટેમ્બર 2022
- પંચમી શ્રાદ્ધ: 14 સપ્ટેમ્બર 2022
- ષષ્ઠી શ્રાદ્ધ: 15 સપ્ટેમ્બર 2022
- સપ્તમી શ્રાદ્ધ: 16 સપ્ટેમ્બર 2022
- અષ્ટમી શ્રાદ્ધ: 18 સપ્ટેમ્બર 2022
- નવમી શ્રાદ્ધઃ 19 સપ્ટેમ્બર 2022
- દશમી શ્રાદ્ધઃ 20 સપ્ટેમ્બર 2022
- એકાદશી શ્રાદ્ધઃ 21 સપ્ટેમ્બર 2022
- દ્વાદશી શ્રાદ્ધઃ 22 સપ્ટેમ્બર 2022
- ત્રયોદશી શ્રાદ્ધઃ 23 સપ્ટેમ્બર 2022
- ચતુર્દશી શ્રાદ્ધ: 24 સપ્ટેમ્બર 2022
- અમાવસ્યા શ્રાદ્ધઃ 25 સપ્ટેમ્બર 202
પિતૃ પક્ષનું મહત્વ એવું માનવામાં આવે છે કે, પિતૃપક્ષ પર શ્રાદ્ધ અને તર્પણ કરવાથી પિતૃઓ પ્રસન્ન થાય છે અને આશીર્વાદ આપે છે. તેમની કૃપાથી જીવનના અનેક અવરોધો દૂર થાય છે. વ્યક્તિને અનેક પ્રકારની સમસ્યાઓમાંથી (Pitru paksha significance) પણ મુક્તિ મળે છે. શ્રાદ્ધના અભાવે આત્માને સંપૂર્ણ મુક્તિ મળતી નથી. પિતૃપક્ષમાં નિયમિત દાન કરવાથી જન્મકુંડળીમાં પિતૃ દોષમાંથી મુક્તિ મળે છે. પિતૃપક્ષમાં શ્રાદ્ધ અને તર્પણનું વિશેષ મહત્વ છે.
પિતૃ પક્ષમાં ન કરો આ ભૂલો
- હિંદુ શાસ્ત્રોમાં ડુંગળી અને લસણને 'તામસિક' માનવામાં આવે છે, જે આપણી ઇન્દ્રિયોને અસર કરે છે. પિતૃપક્ષના સમયગાળા દરમિયાન ભોજનમાં ડુંગળી-લસણનો ઉપયોગ ટાળવો જોઈએ.
- પિતૃપક્ષ દરમિયાન કોઈ પણ ઉત્સવ કે ઉત્સવ ન ઉજવવો જોઈએ. આ સમયગાળા દરમિયાન કોઈપણ પ્રકારની ઉજવણી તમારા પૂર્વજો પ્રત્યેના તમારા આદરને અસર કરે છે.
- પિતૃ પક્ષનો સમયગાળો અશુભ માનવામાં આવે છે, તેથી આ સમયગાળા દરમિયાન કંઈપણ નવું શરૂ ન કરવાની સલાહ આપવામાં આવે છે. આ સમય દરમિયાન પરિવારના સભ્યોએ કંઈપણ નવું ખરીદવું જોઈએ નહીં.
- પિતૃ પક્ષનો સમય પિતૃઓને સમર્પિત છે, તેથી આ સમયગાળા દરમિયાન દારૂ અથવા માંસાહારી ખોરાકનું સેવન ટાળવું જોઈએ.
- પિતૃ પક્ષ દરમિયાન નખ કાપવા, વાળ કાપવા અને દાઢી કરવાનું ટાળવું જોઈએ.
પિતૃપક્ષ દરમિયાન પિતૃઓને કેવી રીતે યાદ રાખવા ?
પિતૃપક્ષ પર આપણે નિયમિતપણે આપણા પૂર્વજોને જળ ચડાવવું જોઈએ. આ પાણી બપોરે દક્ષિણ દિશા તરફ મુખ રાખીને આપવામાં આવે છે. કાળા તલને પાણીમાં ભેળવીને કુશ હાથમાં રાખવામાં આવે છે. જે દિવસે પૂર્વજની મૃત્યુ તિથિ હોય તે દિવસે અન્ન અને વસ્ત્રોનું દાન કરવામાં આવે છે. તે જ દિવસે કોઈ ગરીબને ભોજન પણ આપવામાં આવે છે. આ પછી પિતૃપક્ષનું કાર્ય સમાપ્ત થાય છે.
અકાળે મૃત્યુ પામેલા લોકોના શ્રાદ્ધની તારીખ: જે પરિણીત સ્ત્રી તેના પતિની હાજરીમાં મૃત્યુ પામે છે, તેનું શ્રાદ્ધ નવમીની તીથીએ કરવામાં આવે છે. તેમનું મૃત્યુ જે તારીખે થયું હોય તેને ધ્યાનમાં લીધા વિના સંન્યાસીનું શ્રાદ્ધ દ્વાદશીના દિવસે કરવામાં આવે છે. જે લોકોનું મૃત્યુ પૂર્ણિમાના દિવસે થાય છે તેમની પૂજા દ્વાદશી અથવા અમાવસ્યાના દિવસે કરવી જોઈએ. અકાળે મૃત્યુ પામેલા લોકો માટે ચતુર્દશી પર શ્રાદ્ધ કરવામાં આવે છે. જેમાં અકસ્માત, હત્યા, આત્મહત્યા જેવી ઘટનાઓનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે.
