ETV Bharat / bharat

Subhas Chandra Bose Jayanti 2023: પરાક્રમ દિવસ પર જાણો નેતાજીના જીવનના અનોખા પરાક્રમ - Netaji Subhash Chandra Bose Jayanti 2023 parakram diwas know about netajis life

આજે 23 જાન્યુઆરીએ નેતાજી સુભાષચંદ્ર બોઝની 127મી જન્મજયંતિ (Netaji Subhash Chandra Bose Jayanti 2023) છે, જેમણે દિલ્હી ચલો જેવા પ્રભાવશાળી નારા સાથે દેશની આઝાદીની લડાઈને નવી ઊર્જા આપી (parakram diwas) હતી. નેતાજી સુભાષ ચંદ્ર બોઝ ભારતના મહાન સ્વાતંત્ર્ય સેનાનીઓમાંથી એક છે, જેમની પાસેથી આજના યુવાનો પ્રેરણા લે (know about netajis life) છે. દેશની આઝાદીની ચળવળના નાયકોમાંના એક નેતાજીનું જીવનચરિત્ર, તેમના વિચારો અને તેમનું કઠોર બલિદાન આજના યુવાનો માટે ખૂબ જ પ્રેરણાદાયી છે.

Netaji Subhash Chandra Bose Jayanti: પરાક્રમ દિવસ પર જાણો નેતાજીના જીવન વિશે
Netaji Subhash Chandra Bose Jayanti: પરાક્રમ દિવસ પર જાણો નેતાજીના જીવન વિશે
author img

By

Published : Jan 23, 2023, 7:15 AM IST

હૈદરાબાદ: નેતાજી સુભાષ ચંદ્ર બોઝની 126મી જન્મજયંતિ પર આખો દેશ તેમને વંદન કરી રહ્યો છે. 2021થી તેમની જન્મજયંતિ 23 જાન્યુઆરીએ પરાક્રમ દિવસ તરીકે ઉજવવામાં આવે છે. ભારતીય સ્વતંત્રતા સંગ્રામમાં અનેક મહાપુરુષોએ યોગદાન આપ્યું હતું, જેમાં નેતાજી સુભાષચંદ્ર બોઝનું નામ પ્રથમ આવે છે. સુભાષ ચંદ્ર બોઝે ભારત માટે સંપૂર્ણ સ્વરાજનું સ્વપ્ન જોયું હતું. તેમણે ભારતને ગુલામીમાંથી મુક્ત કરાવવા માટે અનેક આંદોલનો કર્યા અને તેના કારણે નેતાજીને ઘણી વખત જેલમાં પણ જવું પડ્યું. તેણે પોતાના પરાક્રમી કાર્યોથી અંગ્રેજી સરકારનો પાયો હચમચાવી દીધો હતો. જ્યાં સુધી નેતાજી હતા ત્યાં સુધી અંગ્રેજ શાસકો શાંતિથી રહી શક્યા ન હતા.

આ પણ વાંચો: 26 January Republic Day: આપણે આ દિવસે પ્રજાસત્તાક દિવસ કેમ ઉજવીએ છીએ, જાણો

ઓડિશાના કટકમાં જન્મ: 'જય હિંદ'નો નારો આપનાર નેતાજી સુભાષ ચંદ્ર બોઝનો જન્મ 23 જાન્યુઆરી 1897ના રોજ ઓડિશાના કટકમાં થયો હતો. બોઝના પિતાનું નામ 'જાનકીનાથ બોઝ' અને માતાનું નામ 'પ્રભાવતી' હતું. જાનકીનાથ બોઝ કટકના લોકપ્રિય વકીલ હતા. સુભાષ ચંદ્ર બોઝના 14 ભાઈ-બહેન હતા, જેમાં 6 બહેનો અને 8 ભાઈઓ હતા. સુભાષ ચંદ્ર તેમના માતા-પિતાના નવમા સંતાન અને પાંચમા પુત્ર હતા. એક સમૃદ્ધ બંગાળી પરિવારમાં જન્મેલા નેતાજીએ તેમનો પ્રારંભિક અભ્યાસ કટકની રેવેનશો કોલેજિયેટ સ્કૂલમાં કર્યો હતો. આ પછી તેમણે પ્રેસિડેન્સી કૉલેજ અને સ્કોટિશ ચર્ચ કૉલેજ, કલકત્તામાં શિક્ષણ મેળવ્યું. દેશભક્તિની ભાવનાનું ઉદાહરણ તેમના પ્રારંભિક જીવનમાં જ જોવા મળ્યું હતું. બાળપણમાં તેમણે પોતાના શિક્ષકના ભારત વિરોધી નિવેદન સામે સખત વાંધો ઉઠાવ્યો હતો અને ત્યારે જ બધાને સમજાયું હતું કે તેઓ ગુલામી સામે ઝૂકનારાઓમાંના નથી.

ICSની નોકરી છોડી: સુભાષ ચંદ્ર બોઝ એક તેજસ્વી વિદ્યાર્થી હતા જે હંમેશા પરીક્ષામાં ટોપ કરતા હતા. તેઓ 1919 માં સ્નાતક થયા હતા. તેમના માતા-પિતાએ બોઝને ભારતીય વહીવટી સેવા (ભારતીય સિવિલ સર્વિસ)ની તૈયારી માટે ઈંગ્લેન્ડની કેમ્બ્રિજ યુનિવર્સિટીમાં મોકલ્યા હતા. બ્રિટિશ શાસનના યુગમાં ભારતીયો માટે સિવિલ સર્વિસમાં પ્રવેશવું ખૂબ જ મુશ્કેલ હતું, પરંતુ તેઓએ સિવિલ સર્વિસની પરીક્ષા પાસ કરી એટલું જ નહીં ચોથું સ્થાન પણ પ્રાપ્ત કર્યું. પરંતુ મુક્ત વિચારધારાવાળા સુભાષનું મન અંગ્રેજોની નોકરીમાં ન લાગતા તેમણે ભારતીય સિવિલ સર્વિસની પરીક્ષા પાસ કર્યા બાદ નોકરીમાંથી રાજીનામું આપ્યું હતું.

આ પણ વાંચો: 26 January Gujarat Zankhi: દિલ્હીના કર્તવ્ય પથ પર દેખાશે ગુજરાતની સાંસ્કૃતિક ઝલક

રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસમાં જોડાયા: સિવિલ સર્વિસ છોડ્યા પછી, તેઓ ભારતીય રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસમાં જોડાયા. તેમના મનમાં પહેલેથી જ મજબૂત અને નિર્ભય વ્યક્તિત્વ હતું. તેઓ ભારતને રાજકીય, આર્થિક, સામાજિક અને આધ્યાત્મિક ગુલામીમાંથી મુક્તિ ઇચ્છતા હતા. ડિસેમ્બર 1927માં કોંગ્રેસના રાષ્ટ્રીય મહાસચિવ બન્યા બાદ તેઓ 1938માં કોંગ્રેસના રાષ્ટ્રીય અધ્યક્ષ તરીકે ચૂંટાયા હતા. પરંતુ નેતાજીના ક્રાંતિકારી વિચારો અને વશીકરણના કારણે તેમના જ વરિષ્ઠ નેતાઓએ તેમની નિંદા કરવાનું શરૂ કર્યું. મંતવ્યોમાં તફાવત અને બોઝની લોકપ્રિયતા પક્ષના ઘણા નેતાઓને પસંદ ન હતી. આની જાણ થતાં સુભાષ ચંદ્ર બોઝે ફોરવર્ડ બ્લોકના નામે પોતાનો અલગ પક્ષ બનાવ્યો.

1939માં કોંગ્રેસથી અલગ થયા: ચિત્તરંજન દાસ સાથે સ્વરાજ્ય પાર્ટી માટે કામ કરતી વખતે અને તે પછી પણ નેતાજી સુભાષચંદ્ર બોઝની જેલની મુલાકાતો ચાલુ રહી. નેતાજીએ વર્ષ 1928માં કલકત્તાની સડકો પર સેનાના યુનિફોર્મમાં બે હજાર ભારતીય યુવાનો સાથે પરેડ કરીને બ્રિટિશ છાવણીને હચમચાવી દીધી હતી. 1938માં યોજાયેલા હરિપુરા અધિવેશનમાં નેતાજીને કોંગ્રેસના વડા બનાવવામાં આવ્યા હતા. નેતાજીએ કોંગ્રેસને આઝાદીની તારીખ નક્કી કરવા કહ્યું. સુભાષ ચંદ્ર બોઝ નિયત તારીખ સુધીમાં આઝાદી ન મળવા માટે અંગ્રેજો સામે જોરદાર આંદોલન કરવા માંગતા હતા, પરંતુ મહાત્મા ગાંધી તેના માટે તૈયાર ન હતા. આખરે, તેમણે કોંગ્રેસથી અલગ થઈને 1939માં ફોરવર્ડ બ્લોકની સ્થાપના કરી અને બ્રિટિશ સામ્રાજ્ય સામે નવો મોરચો ખોલ્યો.

તુમ મુઝે ખુન દો મે તુમ્હે આઝાદી દુંગા: મહાન દેશભક્ત સુભાષચંદ્ર બોઝ, જેમણે ' તુમ મુઝે ખુન દો મે તુમ્હે આઝાદી દુંગા'નો નારા લગાવ્યો હતો, તે એક એવું વ્યક્તિત્વ હતું, જેમણે માત્ર દેશની અંદર જ નહીં પરંતુ દેશની બહાર પણ આઝાદી માટે લડત આપી હતી. રાષ્ટ્રીય ચળવળમાં નેતાજીનું યોગદાન પેનનો ઉપયોગ કરવાથી માંડીને આઝાદ હિંદ ફોજને અંગ્રેજો સામે લડવા માટેનું નેતૃત્વ કરવા સુધીનું હતું. તેમની કોલેજના શરૂઆતના દિવસોમાં, નેતાજી સુભાષ ચંદ્ર બોઝે બંગાળમાં ક્રાંતિની મશાલ પ્રગટાવી, જેણે ભારતના સ્વાતંત્ર્ય સંગ્રામને નવી દિશા આપી.

હૈદરાબાદ: નેતાજી સુભાષ ચંદ્ર બોઝની 126મી જન્મજયંતિ પર આખો દેશ તેમને વંદન કરી રહ્યો છે. 2021થી તેમની જન્મજયંતિ 23 જાન્યુઆરીએ પરાક્રમ દિવસ તરીકે ઉજવવામાં આવે છે. ભારતીય સ્વતંત્રતા સંગ્રામમાં અનેક મહાપુરુષોએ યોગદાન આપ્યું હતું, જેમાં નેતાજી સુભાષચંદ્ર બોઝનું નામ પ્રથમ આવે છે. સુભાષ ચંદ્ર બોઝે ભારત માટે સંપૂર્ણ સ્વરાજનું સ્વપ્ન જોયું હતું. તેમણે ભારતને ગુલામીમાંથી મુક્ત કરાવવા માટે અનેક આંદોલનો કર્યા અને તેના કારણે નેતાજીને ઘણી વખત જેલમાં પણ જવું પડ્યું. તેણે પોતાના પરાક્રમી કાર્યોથી અંગ્રેજી સરકારનો પાયો હચમચાવી દીધો હતો. જ્યાં સુધી નેતાજી હતા ત્યાં સુધી અંગ્રેજ શાસકો શાંતિથી રહી શક્યા ન હતા.

આ પણ વાંચો: 26 January Republic Day: આપણે આ દિવસે પ્રજાસત્તાક દિવસ કેમ ઉજવીએ છીએ, જાણો

ઓડિશાના કટકમાં જન્મ: 'જય હિંદ'નો નારો આપનાર નેતાજી સુભાષ ચંદ્ર બોઝનો જન્મ 23 જાન્યુઆરી 1897ના રોજ ઓડિશાના કટકમાં થયો હતો. બોઝના પિતાનું નામ 'જાનકીનાથ બોઝ' અને માતાનું નામ 'પ્રભાવતી' હતું. જાનકીનાથ બોઝ કટકના લોકપ્રિય વકીલ હતા. સુભાષ ચંદ્ર બોઝના 14 ભાઈ-બહેન હતા, જેમાં 6 બહેનો અને 8 ભાઈઓ હતા. સુભાષ ચંદ્ર તેમના માતા-પિતાના નવમા સંતાન અને પાંચમા પુત્ર હતા. એક સમૃદ્ધ બંગાળી પરિવારમાં જન્મેલા નેતાજીએ તેમનો પ્રારંભિક અભ્યાસ કટકની રેવેનશો કોલેજિયેટ સ્કૂલમાં કર્યો હતો. આ પછી તેમણે પ્રેસિડેન્સી કૉલેજ અને સ્કોટિશ ચર્ચ કૉલેજ, કલકત્તામાં શિક્ષણ મેળવ્યું. દેશભક્તિની ભાવનાનું ઉદાહરણ તેમના પ્રારંભિક જીવનમાં જ જોવા મળ્યું હતું. બાળપણમાં તેમણે પોતાના શિક્ષકના ભારત વિરોધી નિવેદન સામે સખત વાંધો ઉઠાવ્યો હતો અને ત્યારે જ બધાને સમજાયું હતું કે તેઓ ગુલામી સામે ઝૂકનારાઓમાંના નથી.

ICSની નોકરી છોડી: સુભાષ ચંદ્ર બોઝ એક તેજસ્વી વિદ્યાર્થી હતા જે હંમેશા પરીક્ષામાં ટોપ કરતા હતા. તેઓ 1919 માં સ્નાતક થયા હતા. તેમના માતા-પિતાએ બોઝને ભારતીય વહીવટી સેવા (ભારતીય સિવિલ સર્વિસ)ની તૈયારી માટે ઈંગ્લેન્ડની કેમ્બ્રિજ યુનિવર્સિટીમાં મોકલ્યા હતા. બ્રિટિશ શાસનના યુગમાં ભારતીયો માટે સિવિલ સર્વિસમાં પ્રવેશવું ખૂબ જ મુશ્કેલ હતું, પરંતુ તેઓએ સિવિલ સર્વિસની પરીક્ષા પાસ કરી એટલું જ નહીં ચોથું સ્થાન પણ પ્રાપ્ત કર્યું. પરંતુ મુક્ત વિચારધારાવાળા સુભાષનું મન અંગ્રેજોની નોકરીમાં ન લાગતા તેમણે ભારતીય સિવિલ સર્વિસની પરીક્ષા પાસ કર્યા બાદ નોકરીમાંથી રાજીનામું આપ્યું હતું.

આ પણ વાંચો: 26 January Gujarat Zankhi: દિલ્હીના કર્તવ્ય પથ પર દેખાશે ગુજરાતની સાંસ્કૃતિક ઝલક

રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસમાં જોડાયા: સિવિલ સર્વિસ છોડ્યા પછી, તેઓ ભારતીય રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસમાં જોડાયા. તેમના મનમાં પહેલેથી જ મજબૂત અને નિર્ભય વ્યક્તિત્વ હતું. તેઓ ભારતને રાજકીય, આર્થિક, સામાજિક અને આધ્યાત્મિક ગુલામીમાંથી મુક્તિ ઇચ્છતા હતા. ડિસેમ્બર 1927માં કોંગ્રેસના રાષ્ટ્રીય મહાસચિવ બન્યા બાદ તેઓ 1938માં કોંગ્રેસના રાષ્ટ્રીય અધ્યક્ષ તરીકે ચૂંટાયા હતા. પરંતુ નેતાજીના ક્રાંતિકારી વિચારો અને વશીકરણના કારણે તેમના જ વરિષ્ઠ નેતાઓએ તેમની નિંદા કરવાનું શરૂ કર્યું. મંતવ્યોમાં તફાવત અને બોઝની લોકપ્રિયતા પક્ષના ઘણા નેતાઓને પસંદ ન હતી. આની જાણ થતાં સુભાષ ચંદ્ર બોઝે ફોરવર્ડ બ્લોકના નામે પોતાનો અલગ પક્ષ બનાવ્યો.

1939માં કોંગ્રેસથી અલગ થયા: ચિત્તરંજન દાસ સાથે સ્વરાજ્ય પાર્ટી માટે કામ કરતી વખતે અને તે પછી પણ નેતાજી સુભાષચંદ્ર બોઝની જેલની મુલાકાતો ચાલુ રહી. નેતાજીએ વર્ષ 1928માં કલકત્તાની સડકો પર સેનાના યુનિફોર્મમાં બે હજાર ભારતીય યુવાનો સાથે પરેડ કરીને બ્રિટિશ છાવણીને હચમચાવી દીધી હતી. 1938માં યોજાયેલા હરિપુરા અધિવેશનમાં નેતાજીને કોંગ્રેસના વડા બનાવવામાં આવ્યા હતા. નેતાજીએ કોંગ્રેસને આઝાદીની તારીખ નક્કી કરવા કહ્યું. સુભાષ ચંદ્ર બોઝ નિયત તારીખ સુધીમાં આઝાદી ન મળવા માટે અંગ્રેજો સામે જોરદાર આંદોલન કરવા માંગતા હતા, પરંતુ મહાત્મા ગાંધી તેના માટે તૈયાર ન હતા. આખરે, તેમણે કોંગ્રેસથી અલગ થઈને 1939માં ફોરવર્ડ બ્લોકની સ્થાપના કરી અને બ્રિટિશ સામ્રાજ્ય સામે નવો મોરચો ખોલ્યો.

તુમ મુઝે ખુન દો મે તુમ્હે આઝાદી દુંગા: મહાન દેશભક્ત સુભાષચંદ્ર બોઝ, જેમણે ' તુમ મુઝે ખુન દો મે તુમ્હે આઝાદી દુંગા'નો નારા લગાવ્યો હતો, તે એક એવું વ્યક્તિત્વ હતું, જેમણે માત્ર દેશની અંદર જ નહીં પરંતુ દેશની બહાર પણ આઝાદી માટે લડત આપી હતી. રાષ્ટ્રીય ચળવળમાં નેતાજીનું યોગદાન પેનનો ઉપયોગ કરવાથી માંડીને આઝાદ હિંદ ફોજને અંગ્રેજો સામે લડવા માટેનું નેતૃત્વ કરવા સુધીનું હતું. તેમની કોલેજના શરૂઆતના દિવસોમાં, નેતાજી સુભાષ ચંદ્ર બોઝે બંગાળમાં ક્રાંતિની મશાલ પ્રગટાવી, જેણે ભારતના સ્વાતંત્ર્ય સંગ્રામને નવી દિશા આપી.

For All Latest Updates

TAGGED:

ETV Bharat Logo

Copyright © 2025 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.