નવી દિલ્હી: ભારતમાં પ્રધાનમંત્રી જન-ધન યોજના (PMJDY) શરૂ થયાને નવ વર્ષ અને આઠ મહિના થઈ ગયા છે. આ સમયમાં જન ધન હેઠળ ખોલવામાં આવેલા ખાતાઓમાં જમા રકમ વધીને 2 લાખ કરોડ રૂપિયા એટલે કે 2 લાખ કરોડ રૂપિયા થઈ ગઈ છે. સત્તાવાર આંકડાઓ અનુસાર, દેશભરમાં 48.6 કરોડ લોકોએ PMJDY હેઠળ ખાતા ખોલાવ્યા છે. તેના લાભાર્થીઓની સંખ્યા દિવસેને દિવસે વધી રહી છે. નાણાકીય વર્ષ 2023માં નવા લોકોએ 8 ટકાના દરે ખાતા ખોલાવ્યા છે. નવા ખાતા સાથે તેની રકમમાં પણ વધારો જોવા મળી રહ્યો છે. તમને જણાવી દઈએ કે, માર્ચ 2022માં જન ધન ખાતામાં 1.95 ટ્રિલિયન જમા થયા હતા.
90 ટકા પુખ્ત લોકો પાસે બેંક ખાતા: જન ધન, આધાર, મોબાઈલ આ ત્રણ દ્વારા આ યોજનાને વધુ સુલભ બનાવી શકાય છે. ટેક્નોલોજી અને ડાયરેક્ટ બેનિફિટ ટ્રાન્સફર (DBT)ને કારણે તેના ખાતાધારકોની સંખ્યામાં વધારો થયો છે. મલ્ટીપલ ઈન્ડિકેટર સર્વે 2020-21નો તાજેતરનો અહેવાલ પણ દર્શાવે છે કે નાણાકીય સમાવેશમાં પ્રગતિ થઈ છે. રિપોર્ટ અનુસાર, દેશમાં લગભગ 90 ટકા લોકો વ્યક્તિગત રીતે અથવા સંયુક્ત રીતે કોઈપણ બેંક, અન્ય નાણાકીય સંસ્થાઓ અથવા મોબાઇલ મનીમાં એકાઉન્ટ ધરાવે છે.
આ પણ વાંચો: RBI Monetary Policy: RBIના રેપો રેટમાં મોટી રાહત, નહીં આવે મોંઘવારીનો આચકો
બેંકિંગ ક્ષેત્રમાં પણ મહિલાઓ સક્રિય છે: જન ધન હેઠળ ખોલવામાં આવેલા કુલ ખાતામાંથી 270 મિલિયન ખાતા મહિલા લાભાર્થીઓના છે. જે કુલ ખાતાના 55 ટકા છે. નેશનલ સેમ્પલ સર્વે ઓફિસ (NSSO)ના ડેટા અનુસાર, જો 92.4 ટકા પુરુષોના નામે ખાતા છે તો 86.4 ટકા મહિલાઓના નામે પણ ખાતા છે. તાજેતરના આંકડા અનુસાર, 32.88 કરોડ જન ધન યોજના ખાતાધારકોને RuPay ડેબિટ કાર્ડ જારી કરવામાં આવ્યા છે. રિપોર્ટ અનુસાર, PMJDYની ઉપયોગિતામાં 85 ટકાનો વધારો થયો છે. જોકે ઘણા ખાતા પણ ડુપ્લીકેટ છે.
આ પણ વાંચો: અનિલ અંબાણીને બ્લેક મની એક્ટ હેઠળ મોકલવામાં આવેલી નોટિસ પર વચગાળાનો સ્ટે યથાવત: બોમ્બે હાઈકોર્ટ
આ યોજના લાવવાનો હેતુ: પ્રધાનમંત્રી જન ધન યોજના 15 ઓગસ્ટ 2014 ના રોજ શરૂ કરવામાં આવી હતી. જેનો ઉદ્દેશ્ય દેશના દરેક નાગરિકને આર્થિક રીતે મજબૂત બનાવવાનો, ઓછી આવક ધરાવતા લોકોને બેંક ખાતા સાથે જોડવાનો હતો. અસંગઠિત ક્ષેત્રના નાગરિકોને પણ પેન્શનની સુવિધા પૂરી પાડવી. દરેક ઘરના ઓછામાં ઓછા એક સભ્યનું બેંક ખાતું હોવું જરૂરી છે, તેણે બચત કરવી જોઈએ. યોજનાઓના લાભો (PM જીવન જ્યોતિ વીમા, PM સુરક્ષા વીમા યોજના અને અટલ પેન્શન યોજના) તેમજ અકસ્માત વીમા કવરેજ પણ પ્રદાન કરવાના છે. જન ધન ખાતું એ મૂળભૂત બચત બેંક ડિપોઝિટ ખાતું છે જે ખાતાધારકોને રુપે ડેબિટ કાર્ડ અને ઓવરડ્રાફ્ટ સુવિધા પણ આપે છે. આ સ્કીમની સૌથી મોટી ખાસિયત એ છે કે આ ખાતામાં મિનિમમ બેલેન્સ રાખવાની જરૂર નથી.
