ETV Bharat / bharat

Mahashivratri : આ જ્યોતિર્લિંગમાં નવરાત્રિની જેમ 9 દિવસ સુધી ઉજવવામાં આવે છે મહાશિવરાત્રીનો તહેવાર, જાણો તેનું મહત્વ, પૂજા અને ઉપવાસ

જ્યોતિર્લિંગમાં પણ આ તહેવારને લગતા વિશેષ પ્રસંગો છે. 18 ફેબ્રુઆરી 2023 ના રોજ ભક્તોની મનોકામના પૂર્ણ કરતો મહાશિવરાત્રી (Mahashivratri) તહેવાર છે. મહાશિવરાત્રિના દિવસે ભોલેનાથ ઉપવાસ કરીને ભગવાન શિવને વિધિ-વિધાન પ્રમાણે જાગરણ કરીને ઉપાસકોના દુ:ખ દૂર કરે છે, લગ્નજીવનમાં મધુરતા આવે છે. (METHOD MAHASHIVRATRI POJA VIDHI) લગ્નજીવનમાં કોઈ અવરોધ હોય તો તે પણ દૂર થાય છે.

Mahashivratri : આ જ્યોતિર્લિંગમાં નવરાત્રિની જેમ 9 દિવસ સુધી ઉજવવામાં આવે છે મહાશિવરાત્રીનો તહેવાર, જાણો તેનું મહત્વ, પૂજા અને ઉપવાસ
Mahashivratri : આ જ્યોતિર્લિંગમાં નવરાત્રિની જેમ 9 દિવસ સુધી ઉજવવામાં આવે છે મહાશિવરાત્રીનો તહેવાર, જાણો તેનું મહત્વ, પૂજા અને ઉપવાસ
author img

By

Published : Feb 4, 2023, 5:23 PM IST

અમદાવાદઃ મહાશિવરાત્રી, ઈચ્છાઓ પૂર્ણ કરનાર તહેવાર, તમામ હિન્દુઓ દ્વારા ખૂબ જ ભક્તિ, ઉત્સાહ અને ઉત્સાહ સાથે ઉજવવામાં આવે છે. આ વર્ષે મહાશિવરાત્રીનો તહેવાર 18 ફેબ્રુઆરી 2023ના રોજ ઉજવવામાં આવશે. સનાતન ધર્મમાં મહાશિવરાત્રી પર્વનું વિશેષ મહત્વ છે. ગૃહસ્થ અને સંન્યાસી સમુદાયના લોકો મહાશિવરાત્રીના તહેવારની ખૂબ જ આતુરતાથી રાહ જુએ છે. બંને વર્ગના લોકો ખૂબ જ શ્રદ્ધા સાથે ઉજવણી કરે છે.

9 દિવસ સુધી ઉજવવામાં આવે છેઃ આ દિવસે માતા પાર્વતી અને ભગવાન શિવના લગ્ન થયા હતા, તેથી મહાશિવરાત્રીના અવસરે શિવાલયોમાં પણ શિવ-પાર્વતી વિવાહનું આયોજન કરવામાં આવે છે. મહાશિવરાત્રીના દિવસે તમામ શિવાલયોમાં ખાસ કરીને દ્વાદશ જ્યોતિર્લિંગોમાં આ ઉત્સવ સંબંધિત અન્ય વિશેષ કાર્યક્રમોનું પણ આયોજન કરવામાં આવે છે. ઉદાહરણ તરીકે, બાબા મહાકાલના શહેર ઉજ્જૈનમાં, મહાશિવરાત્રીનો તહેવાર નવરાત્રિની જેમ જ આખા 9 દિવસ સુધી ઉજવવામાં આવે છે. મહાશિવરાત્રીના દિવસે ભગવાન ભોલેનાથ ભગવાન શિવનું વ્રત-રાત જાગરણ કરીને ઉપાસકોના તમામ દુ:ખ, રોગ, દુ:ખ અને પરેશાનીઓ દૂર કરે છે. આ દિવસે વ્રત રાખવાથી દાંપત્ય જીવનમાં મધુરતા આવે છે. જે છોકરીઓના લગ્નજીવનમાં કોઈ સમસ્યા કે અવરોધ આવી રહ્યા છે તે પણ દૂર થઈ જાય છે. વિદ્યાર્થીઓને ભણતરનું વરદાન પણ મળે છે. જો કોઈ વ્યક્તિ મહાશિવરાત્રિ પર પોતાની કોઈપણ મનોકામના માટે પૂજા કરે છે તો તેના દરેક કામ પૂર્ણ થાય છે.

આ પણ વાંચોઃ Mahashivratri 2023: મહાશિવરાત્રિ પર ભગવાન શિવને ચઢાવો આ વસ્તુઓ, તેમના વિના પૂજા અધૂરી છે

આ રીતે કરો પૂજાઃ મહાશિવરાત્રિના દિવસે સૂર્યોદય પહેલા, સ્નાન વગેરે કર્યા પછી કોઈપણ મંદિર-શિવાલયમાં જઈને સૌથી પહેલા ભગવાન ગણેશની પૂજા કરો. કોઈપણ શુભ કાર્ય કરતા પહેલા ભગવાન ગણેશની પૂજા અવશ્ય કરવામાં આવે છે. શિવ પરિવારના તમામ સભ્યો, પાર્વતી, ગણેશ, કાર્તિક, નંદી, શિવગણની પૂજા કરો. પૂજા દરમિયાન શિવલિંગનો રૂદ્રાભિષેક જળ, દૂધ અથવા ગાયના દૂધ, દહીં, ખાંડ, મધ, શુદ્ધ ઘી, શેરડીનો રસ વગેરેથી કરવો જોઈએ. મહાશિવરાત્રીના દિવસે ભક્તો શિવલિંગ પર બેલપત્ર, શણ, ચંદન, ધતુરા અને બેલપત્ર ચઢાવે છે. અને તમે શ્રૃંગાર વગેરે સામગ્રી અર્પણ કરીને માતા પાર્વતીની પૂજા કરી શકો છો. હવે ધૂપ-દીપ, ફળો અને ફૂલો વગેરેથી ભગવાન શિવની પૂજા કરો. શિવની પૂજા કરતી વખતે શિવ તાંડવ સ્તોત્ર, શિવ પુરાણ, શિવ અષ્ટક અને શિવ ચાલીસાનો પાઠ કરો. ઉપવાસ કરનારે ભોજન ન કરવું જોઈએ.

રુદ્રાભિષેક (મહાશિવરાત્રિનો રૂદ્રાભિષેક) અથવા જલાભિષેક કરાવોઃ પંડિત વિષ્ણુ રાજોરિયા (પંડિત વિષ્ણુ રાજોરિયા) અનુસાર, જેમના ઘરમાં નામર્દેશ્વર અથવા શિવલિંગ હોય તેમણે બેલપત્ર (બેલપત્રથી શિવલિંગ)ને પરાતમાં રાખીને પૂજા કરવી જોઈએ. પહેલા પાણીથી સ્નાન કરો, પછી દૂધ, દહી, ઘી અને મધથી સ્નાન કરો, પંચામૃતથી સ્નાન કરો, પછી પાણીથી સ્નાન કરો અને વસ્ત્રો પહેરીને પૂજા કરો. અત્તર અને ભાંગ મિશ્રિત દૂધથી પણ સ્નાન કરવું જોઈએ. ધતુરાના ફૂલ, બેલપત્ર અર્પણ કરવા જોઈએ. આરતી અને સંકીર્તન સાથે જાગરણ કરવું જોઈએ. જો કોઈ કારણોસર તમે ચાર કલાકની પૂજા અથવા વિશેષ પ્રસંગનું આયોજન કરી શકતા નથી, તો આ દિવસે તમારા ઘરોમાં રૂદ્રાભિષેક (મહાશિવરાત્રીનો રૂદ્રાભિષેક) કરાવો અથવા મહાશિવરાત્રીના દિવસે જ બેલપત્ર અર્પણ કરીને અને સામાન્ય જળ અભિષેક કરીને ભગવાન શિવની પૂજા કરો. (શિવલિંગ પર બેલપત્ર અર્પણ કરો) તેમની મનોકામનાઓ પણ પૂર્ણ થાય.

4 કલાકમાં પૂજા કરવાથી ભગવાન શિવ પ્રસન્ન થાય છેઃ સનાતન સંસ્કૃતિમાં મહાશિવરાત્રીના દિવસે ચાર કલાકમાં ભગવાન શિવની પૂજા કરવાથી ભગવાન શિવ વધુ પ્રસન્ન થાય છે. આ વખતે મહાશિવરાત્રિ પર શુભ ફળદાયી સર્વાર્થ સિદ્ધિ યોગ પણ બની રહ્યો છે, એવું માનવામાં આવે છે કે આ શુભ યોગમાં શુભ અને ધાર્મિક કાર્ય કરવાથી અનેકગણું પ્રત્યક્ષ પ્રાપ્ત થાય છે. વર્ષ 2023માં મહાશિવરાત્રિ પર શનિ પ્રદોષનો સંયોગ બનવા જઈ રહ્યો છે. પંચાંગ અનુસાર, 18 ફેબ્રુઆરીના શનિવારે રાત્રે 8 વાગ્યે ફાલ્ગુન મહિનાના કૃષ્ણ પક્ષની ચતુર્દશી તિથિ હશે, તેથી શનિ પ્રદોષ વ્રત પણ 18 ફેબ્રુઆરીએ છે. આ વખતે મહાશિવરાત્રી પર આ સંયોગ લગભગ 30 વર્ષ પછી બની રહ્યો છે. સર્વાર્થ સિદ્ધિ યોગ સાંજે 04:12 થી સાંજે 06:03 સુધી રહેશે. તો ચાલો જાણીએ ચાર કલાકની પૂજાનો શુભ મુહૂર્ત...

  1. પ્રથમ પ્રહરની પૂજાઃ 18 ફેબ્રુઆરી સાંજે 6.45 થી 9.35 સુધી
  2. બીજા તબક્કાની પૂજાઃ રાત્રે 9.35 થી 19 ફેબ્રુઆરી મધ્યરાત્રિ 12.23 મિનિટ
  3. ત્રીજા તબક્કાની પૂજા: 19 ફેબ્રુઆરી મધ્યરાત્રિ 12:23 થી સવારે 3:15 સુધી
  4. ચોથા પ્રહરની પૂજા: 19 ફેબ્રુઆરી સવારે 3:13 થી 06:30 સુધી

અમદાવાદઃ મહાશિવરાત્રી, ઈચ્છાઓ પૂર્ણ કરનાર તહેવાર, તમામ હિન્દુઓ દ્વારા ખૂબ જ ભક્તિ, ઉત્સાહ અને ઉત્સાહ સાથે ઉજવવામાં આવે છે. આ વર્ષે મહાશિવરાત્રીનો તહેવાર 18 ફેબ્રુઆરી 2023ના રોજ ઉજવવામાં આવશે. સનાતન ધર્મમાં મહાશિવરાત્રી પર્વનું વિશેષ મહત્વ છે. ગૃહસ્થ અને સંન્યાસી સમુદાયના લોકો મહાશિવરાત્રીના તહેવારની ખૂબ જ આતુરતાથી રાહ જુએ છે. બંને વર્ગના લોકો ખૂબ જ શ્રદ્ધા સાથે ઉજવણી કરે છે.

9 દિવસ સુધી ઉજવવામાં આવે છેઃ આ દિવસે માતા પાર્વતી અને ભગવાન શિવના લગ્ન થયા હતા, તેથી મહાશિવરાત્રીના અવસરે શિવાલયોમાં પણ શિવ-પાર્વતી વિવાહનું આયોજન કરવામાં આવે છે. મહાશિવરાત્રીના દિવસે તમામ શિવાલયોમાં ખાસ કરીને દ્વાદશ જ્યોતિર્લિંગોમાં આ ઉત્સવ સંબંધિત અન્ય વિશેષ કાર્યક્રમોનું પણ આયોજન કરવામાં આવે છે. ઉદાહરણ તરીકે, બાબા મહાકાલના શહેર ઉજ્જૈનમાં, મહાશિવરાત્રીનો તહેવાર નવરાત્રિની જેમ જ આખા 9 દિવસ સુધી ઉજવવામાં આવે છે. મહાશિવરાત્રીના દિવસે ભગવાન ભોલેનાથ ભગવાન શિવનું વ્રત-રાત જાગરણ કરીને ઉપાસકોના તમામ દુ:ખ, રોગ, દુ:ખ અને પરેશાનીઓ દૂર કરે છે. આ દિવસે વ્રત રાખવાથી દાંપત્ય જીવનમાં મધુરતા આવે છે. જે છોકરીઓના લગ્નજીવનમાં કોઈ સમસ્યા કે અવરોધ આવી રહ્યા છે તે પણ દૂર થઈ જાય છે. વિદ્યાર્થીઓને ભણતરનું વરદાન પણ મળે છે. જો કોઈ વ્યક્તિ મહાશિવરાત્રિ પર પોતાની કોઈપણ મનોકામના માટે પૂજા કરે છે તો તેના દરેક કામ પૂર્ણ થાય છે.

આ પણ વાંચોઃ Mahashivratri 2023: મહાશિવરાત્રિ પર ભગવાન શિવને ચઢાવો આ વસ્તુઓ, તેમના વિના પૂજા અધૂરી છે

આ રીતે કરો પૂજાઃ મહાશિવરાત્રિના દિવસે સૂર્યોદય પહેલા, સ્નાન વગેરે કર્યા પછી કોઈપણ મંદિર-શિવાલયમાં જઈને સૌથી પહેલા ભગવાન ગણેશની પૂજા કરો. કોઈપણ શુભ કાર્ય કરતા પહેલા ભગવાન ગણેશની પૂજા અવશ્ય કરવામાં આવે છે. શિવ પરિવારના તમામ સભ્યો, પાર્વતી, ગણેશ, કાર્તિક, નંદી, શિવગણની પૂજા કરો. પૂજા દરમિયાન શિવલિંગનો રૂદ્રાભિષેક જળ, દૂધ અથવા ગાયના દૂધ, દહીં, ખાંડ, મધ, શુદ્ધ ઘી, શેરડીનો રસ વગેરેથી કરવો જોઈએ. મહાશિવરાત્રીના દિવસે ભક્તો શિવલિંગ પર બેલપત્ર, શણ, ચંદન, ધતુરા અને બેલપત્ર ચઢાવે છે. અને તમે શ્રૃંગાર વગેરે સામગ્રી અર્પણ કરીને માતા પાર્વતીની પૂજા કરી શકો છો. હવે ધૂપ-દીપ, ફળો અને ફૂલો વગેરેથી ભગવાન શિવની પૂજા કરો. શિવની પૂજા કરતી વખતે શિવ તાંડવ સ્તોત્ર, શિવ પુરાણ, શિવ અષ્ટક અને શિવ ચાલીસાનો પાઠ કરો. ઉપવાસ કરનારે ભોજન ન કરવું જોઈએ.

રુદ્રાભિષેક (મહાશિવરાત્રિનો રૂદ્રાભિષેક) અથવા જલાભિષેક કરાવોઃ પંડિત વિષ્ણુ રાજોરિયા (પંડિત વિષ્ણુ રાજોરિયા) અનુસાર, જેમના ઘરમાં નામર્દેશ્વર અથવા શિવલિંગ હોય તેમણે બેલપત્ર (બેલપત્રથી શિવલિંગ)ને પરાતમાં રાખીને પૂજા કરવી જોઈએ. પહેલા પાણીથી સ્નાન કરો, પછી દૂધ, દહી, ઘી અને મધથી સ્નાન કરો, પંચામૃતથી સ્નાન કરો, પછી પાણીથી સ્નાન કરો અને વસ્ત્રો પહેરીને પૂજા કરો. અત્તર અને ભાંગ મિશ્રિત દૂધથી પણ સ્નાન કરવું જોઈએ. ધતુરાના ફૂલ, બેલપત્ર અર્પણ કરવા જોઈએ. આરતી અને સંકીર્તન સાથે જાગરણ કરવું જોઈએ. જો કોઈ કારણોસર તમે ચાર કલાકની પૂજા અથવા વિશેષ પ્રસંગનું આયોજન કરી શકતા નથી, તો આ દિવસે તમારા ઘરોમાં રૂદ્રાભિષેક (મહાશિવરાત્રીનો રૂદ્રાભિષેક) કરાવો અથવા મહાશિવરાત્રીના દિવસે જ બેલપત્ર અર્પણ કરીને અને સામાન્ય જળ અભિષેક કરીને ભગવાન શિવની પૂજા કરો. (શિવલિંગ પર બેલપત્ર અર્પણ કરો) તેમની મનોકામનાઓ પણ પૂર્ણ થાય.

4 કલાકમાં પૂજા કરવાથી ભગવાન શિવ પ્રસન્ન થાય છેઃ સનાતન સંસ્કૃતિમાં મહાશિવરાત્રીના દિવસે ચાર કલાકમાં ભગવાન શિવની પૂજા કરવાથી ભગવાન શિવ વધુ પ્રસન્ન થાય છે. આ વખતે મહાશિવરાત્રિ પર શુભ ફળદાયી સર્વાર્થ સિદ્ધિ યોગ પણ બની રહ્યો છે, એવું માનવામાં આવે છે કે આ શુભ યોગમાં શુભ અને ધાર્મિક કાર્ય કરવાથી અનેકગણું પ્રત્યક્ષ પ્રાપ્ત થાય છે. વર્ષ 2023માં મહાશિવરાત્રિ પર શનિ પ્રદોષનો સંયોગ બનવા જઈ રહ્યો છે. પંચાંગ અનુસાર, 18 ફેબ્રુઆરીના શનિવારે રાત્રે 8 વાગ્યે ફાલ્ગુન મહિનાના કૃષ્ણ પક્ષની ચતુર્દશી તિથિ હશે, તેથી શનિ પ્રદોષ વ્રત પણ 18 ફેબ્રુઆરીએ છે. આ વખતે મહાશિવરાત્રી પર આ સંયોગ લગભગ 30 વર્ષ પછી બની રહ્યો છે. સર્વાર્થ સિદ્ધિ યોગ સાંજે 04:12 થી સાંજે 06:03 સુધી રહેશે. તો ચાલો જાણીએ ચાર કલાકની પૂજાનો શુભ મુહૂર્ત...

  1. પ્રથમ પ્રહરની પૂજાઃ 18 ફેબ્રુઆરી સાંજે 6.45 થી 9.35 સુધી
  2. બીજા તબક્કાની પૂજાઃ રાત્રે 9.35 થી 19 ફેબ્રુઆરી મધ્યરાત્રિ 12.23 મિનિટ
  3. ત્રીજા તબક્કાની પૂજા: 19 ફેબ્રુઆરી મધ્યરાત્રિ 12:23 થી સવારે 3:15 સુધી
  4. ચોથા પ્રહરની પૂજા: 19 ફેબ્રુઆરી સવારે 3:13 થી 06:30 સુધી
ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.