ETV Bharat / bharat

India Major Gas Leaks: લુધિયાણામાં ગેસ લીકની ઘટનાએ છેલ્લા 10 વર્ષમાં બનેલા ગેસ અકસ્માતોની યાદ તાજી કરાવી

પંજાબના લુધિયાણામાં ગેસ લીક ​​થવાને કારણે 11 લોકોના મોત થયા હતા. આ સંખ્યા હજુ પણ વધી શકે છે. ભારતમાં ગેસ ગળતરના અકસ્માતો નવા નથી. અત્યાર સુધી આ અકસ્માતોમાં અનેક લોકોએ જીવ ગુમાવ્યા છે. કેટલાક અકસ્માતો એટલા દર્દનાક હતા કે આજે પણ તેમની હ્રદયદ્રાવક તસવીરો જોવા મળતી નથી. ભોપાલ ગેસ દુર્ઘટનાથી લઈને વિશાખાપટ્ટનમ ગેસ લીક ​​સુધીની ઘટનાઓની લાંબી યાદી છે જેમાંથી આપણે ઈચ્છીએ તો ઘણું શીખી શકીએ છીએ.

India Major Gas Leaks
India Major Gas Leaks
author img

By

Published : Apr 30, 2023, 3:57 PM IST

નવી દિલ્હી: વિશ્વની સૌથી ખરાબ ઔદ્યોગિક દુર્ઘટના ગણાતી ભોપાલ ગેસ દુર્ઘટનામાં હજારો લોકોએ જીવ ગુમાવ્યા. મધ્યપ્રદેશના ભોપાલમાં યુનિયન કાર્બાઈડ ઈન્ડિયા લિમિટેડના જંતુનાશક પ્લાન્ટમાં 2-3 ડિસેમ્બર, 1984ની વચ્ચેની રાત્રે આ અકસ્માત થયો હતો. 5,00,000થી વધુ લોકો મિથાઈલ આઈસોસાયનેટ (MIC) ગેસ અને અન્ય રસાયણોના સંપર્કમાં આવ્યા હતા. આ ઘટનામાં બાળકો સહિત લગભગ 4,000 લોકો માર્યા ગયા હતા. પરંતુ આ અંતિમ ગેસ દુર્ઘટના બની નથી. આ પછી પણ દેશમાં ગેસ સંબંધિત કેટલીક મોટી ઔદ્યોગિક દુર્ઘટનાઓ થઈ છે. આવો જાણીએ છેલ્લા 10 વર્ષમાં મોટા ગેસ અકસ્માતો વિશે.

2020 વિશાખાપટ્ટનમ ગેસ લીક: વિશાખાપટ્ટનમ ગેસ લીક, જેને વિઝાગ ગેસ લીક ​​તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, તે એક ઔદ્યોગિક અકસ્માત હતો જે આંધ્ર પ્રદેશના વિશાખાપટ્ટનમના આરઆર વેંકટપુરમ ગામમાં એલજી પોલિમર કેમિકલ પ્લાન્ટમાં થયો હતો. 7 મે 2020 ની સવારે, ખતરનાક ગેસ લગભગ 3 કિમી (1.86 માઇલ) ની ત્રિજ્યામાં ફેલાયો હતો, જે નજીકના વિસ્તારો અને ગામોને અસર કરે છે. નેશનલ ડિઝાસ્ટર રિસ્પોન્સ ફોર્સ (NDRF) અનુસાર, મૃત્યુઆંક 11 હતો, અને 1,000 થી વધુ લોકો ગેસના સંપર્કમાં આવ્યા પછી બીમાર પડ્યા હતા.

2018 ભિલાઈ સ્ટીલ પ્લાન્ટ વિસ્ફોટ: સરકારી માલિકીની SAILના ભિલાઈ સ્ટીલ પ્લાન્ટમાં વિસ્ફોટમાં 9 લોકો માર્યા ગયા અને 14 અન્ય ઘાયલ થયા. SAIL એ એક નિવેદનમાં જણાવ્યું હતું કે કોક ઓવન બેટરી કોમ્પ્લેક્સ નંબર 11ની ગેસ પાઇપલાઇનમાં સુનિશ્ચિત જાળવણી કાર્ય દરમિયાન આગ લાગ્યા બાદ વિસ્ફોટ થયો હતો. ડીએનએ ટેસ્ટથી જ મૃતદેહોની ઓળખ થઈ શકી હતી. તમામ 9 પીડિતોનું ઘટનાસ્થળે જ મોત નીપજ્યું હતું.

2017 દિલ્હી ગેસ લીક: તુગલકાબાદ ડેપોના કસ્ટમ વિસ્તારમાં બે શાળાઓ નજીકના કન્ટેનર ડેપોમાં રાસાયણિક લીક થવાને કારણે ફેલાતા ઝેરી ધુમાડાને કારણે લગભગ 470 શાળાના બાળકોને હોસ્પિટલમાં દાખલ કરવામાં આવ્યા હતા. વિદ્યાર્થીઓએ આંખોમાં બળતરા, શ્વાસ લેવામાં તકલીફ, ઉબકા અને ગંભીર માથાનો દુખાવોની ફરિયાદ કરી હતી.

આ પણ વાંચો: Bomb Blast in Buxar: અચાનક જોરથી ધડાકો સંભળાયો ને બોમ્બ બ્લાસ્ટથી હચમચી ગયું ગામ

2014 ગેઇલ પાઇપલાઇન બ્લાસ્ટઃ 27 જૂન 2014ના રોજ આંધ્રપ્રદેશના પૂર્વ ગોદાવરી જિલ્લાના નાગરમ ખાતે ગેસ ઓથોરિટી ઓફ ઇન્ડિયા લિમિટેડ (ગેઇલ) દ્વારા સંચાલિત ભૂગર્ભ ગેસ પાઇપલાઇનમાં વિસ્ફોટને પગલે ભારે આગ ફાટી નીકળી હતી. આ ઘટનામાં ઓછામાં ઓછા 15 લોકોના મોત થયા છે જ્યારે 40થી વધુ લોકો ઈજાગ્રસ્ત થયા હતા. જ્યાં અકસ્માત થયો હતો તે ગામના લોકોએ જણાવ્યું હતું કે તેઓએ ગેસ લીક ​​થવા અંગે ગેઇલના અધિકારીઓને ફરિયાદ કરી હતી પરંતુ તેને પ્લગ કરવા માટે કોઈ કાર્યવાહી કરવામાં આવી ન હતી. વિસ્ફોટની અસર એટલી ગંભીર હતી કે તેનાથી જમીન પર એક વિશાળ ખાડો પડી ગયો હતો અને આગ ઝડપથી ફેલાઈ ગઈ હતી અને મોટા વિસ્તારમાં ઘરો, નાળિયેરના વૃક્ષો અને વાહનોને ઘેરી લીધા હતા. ઓછામાં ઓછા 20 મકાનો બળીને રાખ થઈ ગયા હતા.

આ પણ વાંચો: Ludhiana Gas Leak: લુધિયાણાના ગિયાસપુર વિસ્તારમાં ગેસ લીક થતા, 11 લોકોના મોત

2014 ભિલાઈ સ્ટીલ પ્લાન્ટ ગેસ લીક: છત્તીસગઢના દુર્ગ જિલ્લાના ભિલાઈ સ્ટીલ પ્લાન્ટમાં જૂન 2014 માં અન્ય એક ઘટનામાં, એક વોટર પંપ હાઉસમાં મિથેન ગેસ પાઇપલાઇન લીક થવાથી છ લોકોના મોત થયા હતા અને 40 થી વધુ લોકો ઘાયલ થયા હતા. છ મૃતકો રાજ્યની માલિકીની સેઇલ દ્વારા સંચાલિત પ્લાન્ટના કર્મચારીઓ હતા, જેમાં બે ડેપ્યુટી મેનેજરનો સમાવેશ થાય છે.

2013 વિશાખાપટ્ટનમ એચપીસીએલ રિફાઈનરીમાં વિસ્ફોટ: 23 ઓગસ્ટ 2013ના રોજ, વિશાખાપટ્ટનમમાં એચપીસીએલ રિફાઈનરીમાં કુલિંગ ટાવર તૂટી પડવાથી 23 લોકો માર્યા ગયા હતા.

નવી દિલ્હી: વિશ્વની સૌથી ખરાબ ઔદ્યોગિક દુર્ઘટના ગણાતી ભોપાલ ગેસ દુર્ઘટનામાં હજારો લોકોએ જીવ ગુમાવ્યા. મધ્યપ્રદેશના ભોપાલમાં યુનિયન કાર્બાઈડ ઈન્ડિયા લિમિટેડના જંતુનાશક પ્લાન્ટમાં 2-3 ડિસેમ્બર, 1984ની વચ્ચેની રાત્રે આ અકસ્માત થયો હતો. 5,00,000થી વધુ લોકો મિથાઈલ આઈસોસાયનેટ (MIC) ગેસ અને અન્ય રસાયણોના સંપર્કમાં આવ્યા હતા. આ ઘટનામાં બાળકો સહિત લગભગ 4,000 લોકો માર્યા ગયા હતા. પરંતુ આ અંતિમ ગેસ દુર્ઘટના બની નથી. આ પછી પણ દેશમાં ગેસ સંબંધિત કેટલીક મોટી ઔદ્યોગિક દુર્ઘટનાઓ થઈ છે. આવો જાણીએ છેલ્લા 10 વર્ષમાં મોટા ગેસ અકસ્માતો વિશે.

2020 વિશાખાપટ્ટનમ ગેસ લીક: વિશાખાપટ્ટનમ ગેસ લીક, જેને વિઝાગ ગેસ લીક ​​તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, તે એક ઔદ્યોગિક અકસ્માત હતો જે આંધ્ર પ્રદેશના વિશાખાપટ્ટનમના આરઆર વેંકટપુરમ ગામમાં એલજી પોલિમર કેમિકલ પ્લાન્ટમાં થયો હતો. 7 મે 2020 ની સવારે, ખતરનાક ગેસ લગભગ 3 કિમી (1.86 માઇલ) ની ત્રિજ્યામાં ફેલાયો હતો, જે નજીકના વિસ્તારો અને ગામોને અસર કરે છે. નેશનલ ડિઝાસ્ટર રિસ્પોન્સ ફોર્સ (NDRF) અનુસાર, મૃત્યુઆંક 11 હતો, અને 1,000 થી વધુ લોકો ગેસના સંપર્કમાં આવ્યા પછી બીમાર પડ્યા હતા.

2018 ભિલાઈ સ્ટીલ પ્લાન્ટ વિસ્ફોટ: સરકારી માલિકીની SAILના ભિલાઈ સ્ટીલ પ્લાન્ટમાં વિસ્ફોટમાં 9 લોકો માર્યા ગયા અને 14 અન્ય ઘાયલ થયા. SAIL એ એક નિવેદનમાં જણાવ્યું હતું કે કોક ઓવન બેટરી કોમ્પ્લેક્સ નંબર 11ની ગેસ પાઇપલાઇનમાં સુનિશ્ચિત જાળવણી કાર્ય દરમિયાન આગ લાગ્યા બાદ વિસ્ફોટ થયો હતો. ડીએનએ ટેસ્ટથી જ મૃતદેહોની ઓળખ થઈ શકી હતી. તમામ 9 પીડિતોનું ઘટનાસ્થળે જ મોત નીપજ્યું હતું.

2017 દિલ્હી ગેસ લીક: તુગલકાબાદ ડેપોના કસ્ટમ વિસ્તારમાં બે શાળાઓ નજીકના કન્ટેનર ડેપોમાં રાસાયણિક લીક થવાને કારણે ફેલાતા ઝેરી ધુમાડાને કારણે લગભગ 470 શાળાના બાળકોને હોસ્પિટલમાં દાખલ કરવામાં આવ્યા હતા. વિદ્યાર્થીઓએ આંખોમાં બળતરા, શ્વાસ લેવામાં તકલીફ, ઉબકા અને ગંભીર માથાનો દુખાવોની ફરિયાદ કરી હતી.

આ પણ વાંચો: Bomb Blast in Buxar: અચાનક જોરથી ધડાકો સંભળાયો ને બોમ્બ બ્લાસ્ટથી હચમચી ગયું ગામ

2014 ગેઇલ પાઇપલાઇન બ્લાસ્ટઃ 27 જૂન 2014ના રોજ આંધ્રપ્રદેશના પૂર્વ ગોદાવરી જિલ્લાના નાગરમ ખાતે ગેસ ઓથોરિટી ઓફ ઇન્ડિયા લિમિટેડ (ગેઇલ) દ્વારા સંચાલિત ભૂગર્ભ ગેસ પાઇપલાઇનમાં વિસ્ફોટને પગલે ભારે આગ ફાટી નીકળી હતી. આ ઘટનામાં ઓછામાં ઓછા 15 લોકોના મોત થયા છે જ્યારે 40થી વધુ લોકો ઈજાગ્રસ્ત થયા હતા. જ્યાં અકસ્માત થયો હતો તે ગામના લોકોએ જણાવ્યું હતું કે તેઓએ ગેસ લીક ​​થવા અંગે ગેઇલના અધિકારીઓને ફરિયાદ કરી હતી પરંતુ તેને પ્લગ કરવા માટે કોઈ કાર્યવાહી કરવામાં આવી ન હતી. વિસ્ફોટની અસર એટલી ગંભીર હતી કે તેનાથી જમીન પર એક વિશાળ ખાડો પડી ગયો હતો અને આગ ઝડપથી ફેલાઈ ગઈ હતી અને મોટા વિસ્તારમાં ઘરો, નાળિયેરના વૃક્ષો અને વાહનોને ઘેરી લીધા હતા. ઓછામાં ઓછા 20 મકાનો બળીને રાખ થઈ ગયા હતા.

આ પણ વાંચો: Ludhiana Gas Leak: લુધિયાણાના ગિયાસપુર વિસ્તારમાં ગેસ લીક થતા, 11 લોકોના મોત

2014 ભિલાઈ સ્ટીલ પ્લાન્ટ ગેસ લીક: છત્તીસગઢના દુર્ગ જિલ્લાના ભિલાઈ સ્ટીલ પ્લાન્ટમાં જૂન 2014 માં અન્ય એક ઘટનામાં, એક વોટર પંપ હાઉસમાં મિથેન ગેસ પાઇપલાઇન લીક થવાથી છ લોકોના મોત થયા હતા અને 40 થી વધુ લોકો ઘાયલ થયા હતા. છ મૃતકો રાજ્યની માલિકીની સેઇલ દ્વારા સંચાલિત પ્લાન્ટના કર્મચારીઓ હતા, જેમાં બે ડેપ્યુટી મેનેજરનો સમાવેશ થાય છે.

2013 વિશાખાપટ્ટનમ એચપીસીએલ રિફાઈનરીમાં વિસ્ફોટ: 23 ઓગસ્ટ 2013ના રોજ, વિશાખાપટ્ટનમમાં એચપીસીએલ રિફાઈનરીમાં કુલિંગ ટાવર તૂટી પડવાથી 23 લોકો માર્યા ગયા હતા.

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.