હૈદરાબાદઃ શ્રીનગર-જમ્મુ-કાશ્મીરના ભારતીય સંઘમાં વિલીનીકરણ બાદ પાકિસ્તાનના આદિવાસીઓએ ત્યાં સેનાની મદદથી હુમલો કર્યો હતો. હુમલા પછી, 27 ઓક્ટોબર 1947ના રોજ, 1-શીખ રેજિમેન્ટને ભારત સરકાર વતી ઓપરેશન માટે ત્યાં મોકલવામાં આવી હતી. શીખ રેજિમેન્ટના પાયદળ સૈનિકો ભારતીય ડાકોટા વિમાન દ્વારા શ્રીનગરના જૂના એરફિલ્ડ (બડગામ) પહોંચ્યા હતા. આ પછી, ઓપરેશન હાથ ધરીને, ભારતીય સેનાના જવાનોએ પાકિસ્તાની આદિવાસીઓને પીછેહઠ કરવા મજબૂર કર્યા. ઇગલ ઓફ ઇન્ડિપેન્ડન્સ એ ભારતીય સેનાનું પ્રથમ લશ્કરી ઓપરેશન હતું. આ ઓપરેશનમાં સેનાના ઘણા અધિકારીઓ અને જવાનો શહીદ થયા હતા. આ જવાનોની યાદમાં દર વર્ષે આજે એટલે કે 27મી ઓક્ટોબરને 'પાયદળ દિવસ' તરીકે ઉજવવામાં આવે છે.
શ્રીનગર-જમ્મુ-કાશ્મીરના ભારતમાં વિલીનીકરણ અંગે અસંતોષ : 26 ઓક્ટોબર 1947ના રોજ શ્રીનગર-જમ્મુ અને કાશ્મીર ભારતમાં ભળી ગયું. આ માટે ભારત શ્રીનગર-જમ્મુ અને કાશ્મીર મહારાજા હરિ સિંહ દ્વારા સત્તાવાર રીતે હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા હતા. તત્કાલીન પાકિસ્તાન સરકાર આ વાત પચાવી શકી ન હતી. આ પછી, જમ્મુ-કાશ્મીર પર કબજો કરવાના ઇરાદા સાથે, પાકિસ્તાન સરકારે આદિવાસીઓને આગળ ધપાવીને જમ્મુ-કાશ્મીર પર હુમલો કર્યો. આ મામલાની માહિતી મળતાં જ ભારતના તત્કાલિન વડાપ્રધાન જવાહરલાલ નેહરુએ ભારતીય સેનાને કાર્યવાહી કરવાનો આદેશ આપ્યો હતો. ભારતીય સેના વતી, 1-શીખ રેજિમેન્ટને ઓપરેશન માટે જમ્મુ અને કાશ્મીર મોકલવામાં આવી હતી. શીખ રેજિમેન્ટે 27 ઓક્ટોબરે જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં ઓપરેશન હાથ ધર્યું હતું અને પાકિસ્તાની સૈનિકોને પીછેહઠ કરવાની ફરજ પડી હતી.
લેફ્ટનન્ટ કર્નલ દિવાનને મરણોત્તર મહાવીર ચક્ર પ્રાપ્ત થયું : જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં ઓપરેશન દરમિયાન, ભારતીય સેનાના પાયદળ સૈનિકોએ બહાદુરી, હિંમત અને બલિદાનનું પ્રદર્શન કર્યું. લેફ્ટનન્ટ કર્નલ દિવાન રણજીત રાયે પાકિસ્તાની આક્રમણકારો સામેની લડાઈમાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવી હતી. ઓપરેશન દરમિયાન બારામુલ્લા વિસ્તારમાં લેફ્ટનન્ટ કર્નલ દિવાન રણજીત રાય શહીદ થયા હતા. દેશ માટે તેમના સર્વોચ્ચ બલિદાન બદલ તેમને મરણોત્તર મહાવીર ચક્ર એનાયત કરવામાં આવ્યો હતો. પરમવીર ચક્ર પછી આ ભારતનું બીજું સર્વોચ્ચ સૈન્ય સન્માન છે, જે પાણી, જમીન અથવા હવામાં વિશિષ્ટ વીરતા માટે આપવામાં આવે છે.
આ પ્રકારના કાર્યક્રમો કરવામાં આવે છે : પાયદળ દિવસનો ઉદ્દેશ્ય ભારતીય સેનાના બલિદાન વિશે સામાન્ય લોકોમાં જાગૃતિ લાવવાનો છે. ઉપરાંત, આ તે પરિવારો માટે ગર્વનો દિવસ છે જેમણે દેશ માટે પોતાનું બલિદાન આપ્યું છે. આ પ્રસંગે સૈન્ય સ્મારકો ખાતે શ્રદ્ધાંજલિ સમારોહ, બાઇક રેલી, સાયકલ રેલી સહિતના અનેક કાર્યક્રમોનું આયોજન કરવામાં આવે છે.
