કોચી: વિક્રાંત એ પ્રથમ સ્વદેશી એરક્રાફ્ટ કેરિયર IAC વિક્રાંત છે જે ટૂંક સમયમાં ભારતીય નૌકાદળમાં જોડાશે(India will get first indigenous aircraft). તેમાં ઈમરજન્સી મેડિકલ સુવિધાઓ પણ છે. વિક્રાંતના એક ભાગમાં 16 બેડની નાની હોસ્પિટલ, બે ઓપરેશન થિયેટર અને સીટી સ્કેન મશીન છે(iac Vikrant know about its features). આ જહાજ પર કટોકટીની તબીબી સ્થિતિને પહોંચી વળશે. વિક્રાંત પર તૈનાત મેડિકલ ઓફિસર લેફ્ટનન્ટ કમાન્ડર હર્ષ એમઆરએ જણાવ્યું હતું કે, વિક્રાંત પાસે ફર્સ્ટ એઇડ કોમ્પ્લેક્સ છે અને અમારી પાસે આખા જહાજમાં 40 થી વધુ કમ્પાર્ટમેન્ટ ફેલાયેલા છે.
INS વિક્રાંત વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી શુક્રવારે પ્રથમ સ્વદેશી વિમાનવાહક જહાજ 'INS વિક્રાંત' નેવીને સોંપશે. ભારતના દરિયાઈ ઈતિહાસમાં આ અત્યાર સુધીનું સૌથી મોટું જહાજ છે. પીએમ મોદી કોચીન શિપયાર્ડ ખાતે રૂ. 20,000 કરોડના ખર્ચે બનેલા સ્વદેશી અત્યાધુનિક ઓટોમેટિક સાધનો સાથે એરક્રાફ્ટ કેરિયર INS વિક્રાંતનું સંચાલન કરશે. આ કાર્યક્રમ દરમિયાન, વડા પ્રધાન વસાહતી ભૂતકાળને પાછળ છોડીને અને સમૃદ્ધ ભારતીય દરિયાઈ વારસાને અનુરૂપ "નવા નૌકા ધ્વજ (ચિહ્ન)નું અનાવરણ પણ કરશે." ભારતીય નૌકાદળના વાઇસ ચીફ, વાઇસ એડમિરલ એસએન ઘોરમાડેએ અગાઉ જણાવ્યું હતું. કે INS વિક્રાંત હિંદ પ્રશાંત અને હિંદ મહાસાગર ક્ષેત્રમાં શાંતિ અને સ્થિરતા સુનિશ્ચિત કરવામાં યોગદાન આપશે.
અનેક પ્રાકરની મળશે સુવિધાઓ હર્ષે જણાવ્યું હતું કે, IAC Vikrantમાં લેબોરેટરી જેવી તમામ સુવિધાઓ સાથે 16 બેડની હોસ્પિટલ છે. આ ઉપરાંત સીટી સ્કેન, અલ્ટ્રાસોનોગ્રાફી, એક્સ-રેની સાથે દાંતની વધુ બે સુવિધા છે. હાલમાં જહાજ પર તૈનાત પાંચ અધિકારીઓ અને 16 પેરામેડિક્સ તમામ પ્રકારની કટોકટીનો સામનો કરવા સક્ષમ છે. તમામ કર્મચારીઓની સંપૂર્ણ સંભાળ રાખી શકે છે. વિક્રાંત ભારતનું પ્રથમ જહાજ હશે જેની પાસે સીટી સ્કેન મશીન હશે અને તેની પાસે બે ઓપરેશન થિયેટર પણ હશે.
આજે નેવીમાં સામેલ કરાશે વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી આજે 2 સપ્ટેમ્બરે દેશના પ્રથમ સ્વદેશી નિર્મિત એરક્રાફ્ટ કેરિયર (IAAC) ને નેવીમાં સામેલ કરશે. વડાપ્રધાન અહીં કોચીન શિપયાર્ડ લિમિટેડ (CSL) ની અંદર ભારતીય નૌકાદળમાં રૂપિયા 20,000 કરોડથી વધુના ખર્ચે બનેલ આ એરક્રાફ્ટ કેરિયરને સામેલ કરશે. ભારતીય નૌકાદળ દ્વારા CSL પાસેથી 28 જુલાઈના રોજ સમુદ્રી પરીક્ષણોના ચોથા અને અંતિમ તબક્કાને સફળતાપૂર્વક પૂર્ણ કર્યા બાદ એરક્રાફ્ટ કેરિયરને હસ્તગત કરવામાં આવ્યું હતું. "હાલમાં ઇવેન્ટ 2 સપ્ટેમ્બરે CSL જેટી પર યોજાવાની છે. ભારતના પ્રથમ એરક્રાફ્ટ કેરિયર INS વિક્રાંતના નિવૃત્ત કર્મચારીઓ, સંરક્ષણ મંત્રાલયો, શિપિંગ અને રાજ્ય સરકારોના અધિકારીઓ આ કાર્યક્રમમાં ભાગ લેવા માટે તૈયાર છે.
મોટી સંખ્યામાં લોકો રહેશે હાજર આ કાર્યક્રમમાં 1500-2000 લોકો આવવાની સંભાવના છે. IAC હિંદ મહાસાગર ક્ષેત્ર (IOR)માં ભારતની સ્થિતિને મજબૂત બનાવશે. એરક્રાફ્ટ કેરિયર માટે ફાઈટર પ્લેન લાવવામાં આવ્યા છે. તે MiG-29K ફાઇટર એરક્રાફ્ટ, કામોવ-31 હેલિકોપ્ટર અને MH-60R મલ્ટી-રોલ હેલિકોપ્ટર ચલાવવા માટે તૈયાર છે. વિક્રાંતના સપ્લાય સાથે, ભારત સ્વદેશી એરક્રાફ્ટ કેરિયર ડિઝાઇન અને બનાવવાની ક્ષમતા ધરાવતા દેશોના પસંદગીના જૂથમાં જોડાયું છે. ભારતીય નૌકાદળની શાખા નેવલ ડિઝાઇન ડિરેક્ટોરેટ (DND) દ્વારા ડિઝાઇન કરાયેલ, એરક્રાફ્ટ કેરિયરનું નિર્માણ જાહેર ક્ષેત્રની કંપની CSL દ્વારા કરવામાં આવ્યું હતું. તેમાં 2,300 થી વધુ કોચ છે, જે લગભગ 1700 લોકોના ક્રૂ માટે તૈયાર કરવામાં આવ્યા છે.
એરક્રાફ્ટની વિશેષતાઓ તેમાં મહિલા અધિકારીઓને બેસવા માટે ખાસ કેબિનનો પણ સમાવેશ થાય છે. વિક્રાંતની મહત્તમ ઝડપ લગભગ 28 મીલની છે અને તેની લંબાઈ 262 મીટર છે. તે 62 મીટર પહોળું અને 59 મીટર ઊંચું છે. તેનું બાંધકામ વર્ષ 2009માં શરૂ થયું હતું. વિક્રાંતની 'ફ્લાઈંગ ડેક' બે ફૂટબોલ મેદાન જેટલી છે. જો કોઈ વિક્રાંતના કોરિડોરમાંથી પસાર થાય તો તેણે આઠ કિલોમીટરનું અંતર કાપવું પડશે. INS વિક્રાંત પર ફ્લાઇટ ટેસ્ટ નવેમ્બરમાં શરૂ થશે, જે 2023ના મધ્ય સુધીમાં પૂર્ણ થશે. મિગ-29 જેટને યુદ્ધ જહાજથી શરૂઆતના કેટલાક વર્ષો સુધી ચલાવવામાં આવશે. INS વિક્રાંતનું કમિશનિંગ સંરક્ષણ ક્ષેત્રમાં ભારતની આત્મનિર્ભરતા તરફ એક મહત્વપૂર્ણ પગલું હશે. વિક્રાંતના સેવામાં પ્રવેશ સાથે, ભારત યુએસ, યુકે, રશિયા, ચીન અને ફ્રાન્સ જેવા દેશોના પસંદગીના જૂથમાં જોડાશે કે જેઓ સ્વદેશી રીતે એરક્રાફ્ટ કેરિયર ડિઝાઇન અને બનાવવાની ક્ષમતા ધરાવે છે, જે ભારત સરકારના 'મેક ઇન ઇન્ડિયા' છે. 'ભારત' એ પહેલનું વાસ્તવિક પ્રમાણપત્ર હશે. યુદ્ધ જહાજને ભારતના અગ્રણી ઔદ્યોગિક ગૃહો તેમજ 100 થી વધુ નાના, કુટીર અને મધ્યમ ઉદ્યોગો (MSME) દ્વારા પૂરા પાડવામાં આવતા સ્વદેશી ઉપકરણો અને મશીનરીનો ઉપયોગ કરીને બનાવવામાં આવ્યું છે.
યુદ્ધ જહાજનું નામ વિક્રાંત કેમ રાખવામાં આવ્યું? વિક્રાંતની સાથે, ભારત પાસે બે એરક્રાફ્ટ કેરિયર સેવામાં હશે, જે દેશની દરિયાઈ સુરક્ષાને મજબૂત બનાવશે. ભારતીય નૌકાદળના સંગઠન વોરશિપ ડિઝાઇન બ્યુરો (WDB) દ્વારા ડિઝાઇન કરાયેલ અને બંદરો, શિપિંગ અને જળમાર્ગ મંત્રાલય હેઠળના જાહેર ક્ષેત્રના શિપયાર્ડ કોચીન શિપયાર્ડ લિમિટેડ દ્વારા બનાવવામાં આવ્યું છે, સ્વદેશી એરક્રાફ્ટ કેરિયરનું નામ તેના પ્રખ્યાત પુરોગામી વિક્રાંતના નામ પરથી રાખવામાં આવ્યું છે. ' ભારતના પ્રથમ એરક્રાફ્ટ કેરિયર. જેમણે 1971ના યુદ્ધમાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવી હતી. વિક્રાંત એટલે વિજયી અને બહાદુર. એપ્રિલ 2005માં ઔપચારિક સ્ટીલ કટીંગ દ્વારા સ્વદેશી એરક્રાફ્ટ કેરિયર (IAC)નો પાયો નાખવામાં આવ્યો હતો. એરક્રાફ્ટ કેરિયર બનાવવા માટે ખાસ પ્રકારના સ્ટીલની જરૂર પડે છે, જેને વોરશિપ ગ્રેડ સ્ટીલ (WGS) કહેવામાં આવે છે.
રેન્જ પર એક નજર સ્વદેશીકરણ અભિયાનને આગળ વધારતા, IAC ના ઉત્પાદન માટે જરૂરી યુદ્ધ જહાજ ગ્રેડ સ્ટીલનું ઉત્પાદન સ્ટીલ ઓથોરિટી ઓફ ઈન્ડિયા લિમિટેડ (SAIL) દ્વારા સંરક્ષણ સંશોધન અને વિકાસ પ્રયોગશાળા (DRDL) અને ભારતીય નૌકાદળના સહયોગથી દેશમાં સફળતાપૂર્વક કરવામાં આવ્યું હતું. આ પછી, જહાજના શેલ (ફ્રેમવર્ક) નું કામ આગળ વધ્યું અને ફેબ્રુઆરી 2009 માં, જહાજના પઠાણ (નૌટાલ, કીલ) નું બાંધકામ શરૂ થયું એટલે કે યુદ્ધ જહાજ બનાવવાની પ્રક્રિયા આગળ વધી. પઠાણ એ વહાણના તળિયે મૂળભૂત જીવંત તત્વ છે, જેની મદદથી સમગ્ર માળખું ઉભું કરવામાં આવે છે. શિપબિલ્ડિંગનો પ્રથમ તબક્કો ઓગસ્ટ 2013માં જહાજના સફળ પ્રક્ષેપણ સાથે પૂર્ણ થયો હતો. 262 મીટર લાંબુ અને 62 મીટર પહોળું INS વિક્રાંત 18 નોટિકલ માઈલથી 7500 નોટિકલ માઈલની રેન્જને કવર કરી શકે છે.
