હૈદરાબાદ:ભારત સરકાર દેશમાં કેશલેસ અને ડિજિટલ ટ્રાન્ઝેક્શનને પ્રોત્સાહન આપવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે, ત્યારે વિદેશી ફ્રોડ કંપનીઓ(Foreign fraud companies) લોકોને છેતરવા માટે દેશમાં પગ ફેલાવી રહી છે. ભારતમાં લાંબા સમયથી બ્લેકમેલિંગ લોન(Blackmiling Loan App) એપ્સ વિશે જાગૃતિ ફેલાવવામાં આવી રહી છે, પરંતુ તે પછી પણ ઘણા લોકો તેમની નાની લોનની જરૂરિયાત પૂરી કરવા માટે આ છેતરપિંડી કરનાર એપ્સને(Cheating apps) ડાઉનલોડ કરે છે અને પછી આ એપ્સ આ લોકોને બ્લેકમેલ કરવાનું શરૂ કરે છે. એવા પણ કેટલાક કિસ્સાઓ સામે આવ્યા છે કે, જેમાં આ એપ્સની ધમકીઓને કારણે લોકોએ પ્રયાસ કર્યો અને પોતાનો જીવ આપી દીધો.
નાની લોન આપે છેઃ ગૂગલ પ્લે સ્ટોર પર ઘણી લોન એપ્સ છે, જે લોકોને રૂ. 5,000 થી રૂ. 25,000 સુધીની નાની લોન ઓફર કરે છે. જોકે, ગૂગલે થોડા સમય પહેલા ભારતમાં લગભગ 2,000 નકલી લોન એપ્સ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો હતો. જલદી લોકો તેમની નાની દેવાની જરૂરિયાતોને પહોંચી વળવા માટે આ એપ્લિકેશન્સ ડાઉનલોડ કરે છે.
ફોનમાંથી ડેટા ચોરી કરે છે: જ્યારે કોઈ વ્યક્તિ આ એપ્લિકેશન્સ ડાઉનલોડ કરે છે, ત્યારે આ એપ્લિકેશન વપરાશકર્તાઓ કેટલીક વસ્તુઓ માટે પરવાનગી માંગે છે. વપરાશકર્તાની માહિતીની ગેરહાજરીમાં, તે એપ્લિકેશનને તમામ પરવાનગીઓ આપે છે. જેના દ્વારા આ એપ્સ યુઝરની ગેલેરી, કોન્ટેક્ટ અને અન્ય વસ્તુઓનો તમામ ડેટા મેળવે છે. આ પછી, જો યુઝર આ એપ્સથી લોન લે છે અને સમયસર તેને ચૂકવવામાં સક્ષમ નથી, તો આ નકલી એપ્સની ગંદી રમત શરૂ થાય છે.
લોન ન ચુકવવા પર બ્લેકમેલઃ જ્યારે કોઈ મોબાઈલ યુઝર આ એપ્સથી લોન લે છે અને સમયસર ચૂકવતો નથી, તો આ એપ્સ તે યુઝરને બ્લેકમેલ કરવાનું શરૂ કરે છે. તેમની પાસે યુઝરના ફોનની ગેલેરી અને સંપર્ક માહિતી છે, જેનો તેઓ દુરુપયોગ કરે છે. નવેમ્બર 2020 માં, હૈદરાબાદમાં આ છેતરપિંડી અંગે એક કેસ નોંધાયો હતો, જેમાં 46 મહિલાએ ઇન્સ્ટન્ટ લોન એપ રુપી સ્પેસથી 5,000 રૂપિયાની લોન લીધી હતી, પરંતુ એક દિવસના વિલંબ પછી, મહિલાને ફોન આવવા લાગ્યા. મહિલાને તેની અશ્લીલ તસવીરો મોકલીને તેની પાસેથી 60,000 રૂપિયાની માંગણી કરવામાં આવી હતી.
દેશમાં પગ પેસારો: હૈદરાબાદમાં આ મહિલાના કેસ બાદ પોલીસ દ્વારા તેની ઝીણવટભરી તપાસ કરવામાં આવી છે અને ડિસેમ્બર 2020માં તેની માહિતી પ્રકાશમાં આવી હતી. ગુરુગ્રામમાં આ બ્લેકમેલર્સ લોન એપ્સના બે કોલ સેન્ટર સામે આવ્યા જ્યાંથી આવી 12 લોન એપ્સ ઓપરેટ કરવામાં આવી રહી હતી અને લગભગ 700 કર્મચારીઓ અહીં કામ કરી રહ્યા હતા. આ સિવાય પોલીસે બેંગ્લોરમાં દરોડા પાડીને 42 લોન એપના બે કોલ સેન્ટર બંધ કર્યા હતા.
RBIની જાણકારી: નવેમ્બર 2021માં, રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયાએ દેશમાં જાન્યુઆરી 2020 અને માર્ચ 2021 વચ્ચે ઑનલાઇન લોન એપ દ્વારા છેતરપિંડીના કેસ નોંધ્યા હતા. આરબીઆઈના જણાવ્યા અનુંસાર, આ સમયગાળા દરમિયાન આ કેસોને લઈને 2,562 FIR નોંધવામાં આવી હતી. તે જ સમયે, ઓનલાઈન લોન એપના પીડિતોને મદદ કરતી એનજીઓ Save Dhem Indiaએ પણ આ અંગેના આંકડા જાહેર કર્યા હતા.સંસ્થાના અધ્યક્ષ પ્રવીણ કલાઈસેલ્વનના જણાવ્યા અનુંસાર, વર્ષમાં કુલ 47,195 ફરિયાદો નોંધાઈ છે. 2021 સુધીમાં, લગભગ 81 એપ સ્ટોર્સની તપાસ કરવામાં આવી હતી, જેમાં જાણવા મળ્યું હતું કે દેશમાં 1,100 થી વધુ ડિજિટલ લોન એપ છે. આરબીઆઈએ લગભગ 600 એપ્સને ગેરકાયદેસર જાહેર કરી હતી, ત્યારબાદ આરબીઆઈની સૂચના પર આ એપ્સને ગૂગલ પ્લે સ્ટોર પરથી હટાવી દેવામાં આવી હતી.
સાવચેત રહેવું:RBI દ્વારા જારી કરવામાં આવેલી માર્ગદર્શિકા અસરકારક સાબિત નથી થઈ રહી, આવી સ્થિતિમાં યુઝરે પોતે જ પોતાની સુરક્ષાનું ધ્યાન રાખવું પડશે. આ માટે યુઝરે એ વાતનું ધ્યાન રાખવું પડશે કે, તેણે ચેક કર્યા વગર આવી કોઈ લોન એપ પોતાના મોબાઈલમાં ડાઉનલોડ કરવી જોઈએ નહીં. આવી કોઈપણ એપ ડાઉનલોડ કર્યા પછી, જો તે તમને તમારી અંગત વસ્તુઓ જેવી કે, ગેલેરી, સંપર્કો અને બેંક ખાતાની માહિતી માટે પૂછે છે, તો તેને તરત જ તમારા ફોનમાંથી કાઢી નાખો. આ ઉપરાંત, જો તમારી સાથે આવી કોઈ છેતરપિંડી થાય છે અને તમને બ્લેકમેલ કરવામાં આવે છે, તો તમે સાયબર ક્રાઈમમાં તેની ફરિયાદ પણ કરી શકો છો.
