ન્યુઝ ડેસ્ક: ભાઈ બીજના (Bhai Beej 2022) દિવસે બહેનો તેમના ભાઈઓને તિલક લગાવે છે અને આરતી કરે છે અને તેમના લાંબા આયુષ્ય, સુખ અને સમૃદ્ધિ અને જીવનમાં સમૃદ્ધિ માટે પ્રાર્થના કરે છે. આ પછી ભાઈઓ તેમની બહેનોને ભેટ આપે છે. પૌરાણિક માન્યતાઓ અનુસાર, ભાઈ દૂજ પર, યમરાજ, તેમની બહેન યમુનાના આમંત્રણ પર, તેમના ઘરે ભોજન કરવા આવે છે. આવી સ્થિતિમાં આ દિવસે યમરાજ અને મૃત્યુના દેવતા યમુનાની પૂજા કરવાનો નિયમ છે.
ભાઈ બીજ 2022 મુહૂર્ત: પંચાંગ અનુસાર, અશ્વિન મહિનાના શુક્લ પક્ષની બીજી તિથિ 26 ઓક્ટોબર 2022ના રોજ બપોરે 02:42 વાગ્યે શરૂ થશે અને બીજા દિવસે 27 ઓક્ટોબર 2022ના રોજ બપોરે 12:45 વાગ્યે (Bhai Beej 2022 shubh mahurat) સમાપ્ત થશે. માહિતી અનુસાર, આ વખતે 26 ઓક્ટોબર, 2022 ભાઈ બીજની પૂજા માટે શુભ મુહૂર્ત છે, તેથી આ દિવસે આ તહેવારની ઉજવણી કરવી શ્રેષ્ઠ રહેશે. બીજી તરફ, ઉદયાતિથિના હિસાબે 27 ઓક્ટોબર 2022ના રોજ પણ ભાઈ બીજ ઉજવી શકાય છે.
ભાઈ બીજની કથા: યમરાજા અને યમુનાજી બન્ને સગાં ભાઈ બહેન (History of Bhai beej) છે. એક વાર યમુનાજી પોતાના ભાઈ યમરાજને ત્યાં ગયાં અને કહ્યું, ‘ભાઈ કાલે મારે ઘરે જમવા આવજો.’ છતાં યમરાજા ન ગયાં. બીજે દિવસે યમુનાજીએ પૂછ્યું ‘ભાઈ તમે જમવા કેમ ન આવ્યા ?’ યમરાજાએ તો બહાનું બતાવ્યું. એટલે યમુનાજી બે વાર, ત્રણ વાર, ચાર વાર નોતરું દઈ ગયાં. છતાં યમરાજા તો ન ગયા તે ન જ ગયા. એમને નવરાશ હોય તો જાય ને. એ તો આખો દિવસ કામમાંથી નવરા જ ન પડે. બહેનને ના તો કહેવાય નહિ એટલે આજે આવીશ, કાલે આવીશ, પરમ દિવસે આવીશ. એમ કહ્યા જ કરે. યમુનાજી કંટાળ્યાં. એક દિવસ યમુનાજીએ ભાઈને ઘણા આગ્રહથી આમંત્રણ આપ્યું. યમરાજાએ અતિશય આગ્રહને વશ થઈ બહેનને ત્યાં જમવાનો સંકલ્પ કર્યો, પણ નરકની સંભાળ કોણ રાખે.
એમણે તો નરકમાં પડેલા બધા જીવોને છોડી મૂક્યા. કારતકની અજવાળી બીજના દિવસે યમરાજા પોતાના દૂતો સાથે બહેનને ત્યાં જમવા આવ્યા. યમુનાજીએ તો સુંગંધીદાર તેલથી ભાઈને નવરાવ્યા અને ભાતભાતની રસોઈ કરીને પ્રેમથી જમાડ્યા. બહેનના સત્કારથી યમરાજા પ્રસન્ન થયા અને બહેનને વરદાન માગવા કહ્યું. યમુનાજીએ કહ્યું ‘ભાઈ હંમેશા નહિ તો વરસમાં કારતકની બીજના દિવસે તમારે મારે ત્યાં જમવા આવવું અને પાપીઓને નરકમાંથી છોડી દેવા. કારતક સુદ બીજને દિવસે જે ભાઈ પોતાની બહેનના હાથે જમે તેને સુખ આપવું.’
યમરાજા બોલ્યા 'બહેન મારું વચન છે કે, હું કારતકની અજવાળી બીજના દિવસે તારે ત્યાં ભોજન કરીશ અને જે ભાઈઓ ભાઈબીજના દિવસે પોતાની બહેનને ત્યાં જમશે તે નરકનું બારણું નહિ જુએ.’ યમુનાજીએ પૂછ્યું ‘કોઈને સગી બહેન ન હોય તો’ યમરાજા બોલ્યા સગી બહેન ન હોય તો પિતરાઈની દીકરી, મામાની દીકરી, માસીની દીકરી અથવા ફોઈની દીકરીને ત્યાં જમવું. એમ પણ બહેન ન હોય તો પોતાના મિત્રની બહેનને ત્યાં જમનાર ભાઈને પણ એવું જ ફળ મળશે. આ પ્રમાણે બહેનને વચન આપી, યથાશક્તિ ભેટ આપી યમરાજા ચાલતા થયા. ભાઈ રોગી હોય, બંધનમાં હોય અથવા તો બહેનને ત્યાં જવાનું ન જ બની શકે તો આ ભાઈબીજની વાર્તાનું સ્મરણ કરનારને પણ ભોજન કર્યા જેટલું જ ફળ મળે છે. આ દિવસે ભાઈ બહેનને ત્યાં જમે અને શક્તિ પ્રમાણે ભેટ આપી બહેનને રાજી કરે.
ભાઈ બીજનું મહત્વ: ભાઈ બીજનો તહેવાર ભાઈ-બહેનના પ્રેમનું પ્રતિક (Importance of Bhai Bija) છે. આ દિવસે બહેનો તેમના ભાઈના કપાળ પર તિલક લગાવે છે અને તેમના લાંબા આયુષ્ય અને ઉજ્જવળ ભવિષ્ય માટે મંગળ પ્રાર્થના કરે છે. આ દિવસે યમુના નદીમાં સ્નાન કરવાથી શ્રેષ્ઠ ફળ મળે છે. દંતકથા અનુસાર આ દિવસે યમરાજ પોતાની બહેન યામીને મળવા આવ્યા હતા. યામીએ તેના ભાઈને આવકારવા માટે તિલક કર્યું અને ઘણી બધી વાનગીઓ બનાવી. યમરાજે પ્રસન્ન થઈને યામી સહિત તમામ બહેનોને આશીર્વાદ આપ્યા અને જાહેર કર્યું કે આ દિવસે જે કોઈ પણ પોતાની બહેનને મળવા જશે અને બહેનો આરતી અને તિલક કરીને તેમનું સ્વાગત કરશે, તો ભાઈ દરેક પ્રકારની અનિષ્ટ શક્તિઓથી મુક્ત થશે. ભાઈ બીજનો તહેવાર આ દિવસથી જ ઉજવવામાં આવે છે.
