નવી દિલ્હીઃ નવા વર્ષમાં સુપ્રીમ કોર્ટમાં ઘણા કેસ આવવાના છે. સુપ્રીમ કોર્ટમાં પેન્ડિંગ કેસ અવારનવાર હેડલાઇન્સમાં રહે છે. આ દૃષ્ટિકોણથી જોઈએ તો વર્ષ 2024 સુપ્રીમ કોર્ટ માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ રહેવાનું છે. આ વર્ષે, ભારતના વર્તમાન મુખ્ય ન્યાયાધીશ સહિત ચાર ન્યાયાધીશો સુપ્રીમ કોર્ટમાંથી નિવૃત્ત થશે. આ પછી સુપ્રીમ કોર્ટમાં કુલ જજોની સંખ્યા 34 થી ઘટીને 29 થઈ જશે. આ વર્ષે નિવૃત્ત થનારા જજોની સંપૂર્ણ યાદી અહીં વાંચો...
જસ્ટિસ અનિરુદ્ધ બોઝ -
સૌ પ્રથમ તો જસ્ટિસ અનિરુદ્ધ બોઝ આ વર્ષે નિવૃત્ત થશે. 10 એપ્રિલ, 2024 સુપ્રીમ કોર્ટમાં તેમના કાર્યકાળનો છેલ્લો દિવસ હશે. જસ્ટિસ બોઝને 24 મે, 2019ના રોજ સુપ્રીમ કોર્ટમાં બઢતી આપવામાં આવી હતી. પ્રમોશન પહેલા જસ્ટિસ બોસ ઝારખંડ હાઈકોર્ટના ચીફ જસ્ટિસ તરીકે કામ કરી ચૂક્યા છે. તેમના કાર્યકાળ દરમિયાન, જસ્ટિસ બોઝ ઘણી મહત્વપૂર્ણ બંધારણીય બેન્ચનો ભાગ રહ્યા છે.
જસ્ટિસ એ.એસ. બોપન્ના -
જસ્ટિસ એ.એસ. બોપન્ના 19 મે, 2024ના રોજ નિવૃત્ત થશે. તેમને 24 મે, 2019ના રોજ ગૌહાટી હાઈકોર્ટના ચીફ જસ્ટિસના પદ પરથી સુપ્રીમ કોર્ટના જજ તરીકે બઢતી આપવામાં આવી હતી. સુપ્રીમ કોર્ટમાં તેમના કાર્યકાળ દરમિયાન, જસ્ટિસ બોપન્નાએ કેન્દ્રની 2016 ડિમોનેટાઇઝેશન સ્કીમ, સાંસદો/ધારાસભ્યોની વાણી અને અભિવ્યક્તિની સ્વતંત્રતા, NEETમાં OBC અનામત અને ટાટા વિરોધ સાયરસ મિસ્ત્રી જેવા કેસોની સુનાવણી કરી છે.
જસ્ટિસ બોપન્ના 3 જજની બેંચનો પણ ભાગ હતા જેમણે પોક્સો એક્ટ, 2012ની કલમ 8 હેઠળ આરોપીઓને નિર્દોષ છોડવાના બોમ્બે હાઈકોર્ટના નિર્ણયની સમીક્ષા કરી હતી. પીડિતને પકડી રાખવામાં આવ્યો હતો. 2020 માં પણ, ત્રણ જજોની બેંચ, જેમાં ન્યાયમૂર્તિ બોપન્ના પણ કોરમનો ભાગ હતા, કુખ્યાત નિર્ભયા કેસમાં મૃત્યુદંડના દોષિતની સગીર તરીકેની અરજીને ફગાવી દીધી હતી. હાલમાં, જસ્ટિસ બોપન્ના બે બંધારણીય બેંચનો ભાગ છે જે લાંચના કેસમાં સાંસદોની પ્રતિરક્ષા અને નાગરિકતા અધિનિયમ, 1955ની કલમ 6 સાથે કામ કરે છે, જેની ન્યાયિક ઘોષણાઓની રાહ જોવામાં આવે છે.
જસ્ટિસ હિમા કોહલી -
જસ્ટિસ હિમા કોહલી 8 ઓગસ્ટ, 2021થી સુપ્રીમ કોર્ટમાં કેસોની સુનાવણી કરી રહ્યાં છે. જસ્ટિસ હિમા કોહલી 1 સપ્ટેમ્બર, 2024ના રોજ નિવૃત્ત થવાના છે. સુપ્રીમ કોર્ટમાં નિયુક્તિ પહેલા જસ્ટિસ કોહલી તેલંગાણા હાઈકોર્ટના ચીફ જસ્ટિસ તરીકે સેવા આપી રહ્યા હતા. હિમા સુપ્રીમ કોર્ટમાં નિયુક્ત થનારી 9મી મહિલા જજ છે.
જસ્ટિસ કોહલીએ POSH એક્ટના અમલીકરણ અંગેના નિર્દેશો અને 'દહેજની માંગ'ના અર્થઘટન સહિત મહિલા અધિકારોના મુદ્દાઓ પર નોંધપાત્ર ચુકાદાઓ લખ્યા છે. આ સાથે કોહલી મુખ્ય બંધારણીય બેન્ચનો હિસ્સો રહ્યો છે. તેમાંના કેટલાક નોંધપાત્ર કેસો લગ્ન સમાનતા કેસ, મહારાષ્ટ્ર રાજકીય કટોકટી અને દિલ્હી સરકાર વિરોધ એલજી કેસ છે. વધુમાં, જસ્ટિસ કોહલી ભૂતપૂર્વ CJI NV રમનાની આગેવાની હેઠળની ત્રણ જજની બેન્ચનો પણ ભાગ હતો જેણે પેગાસસ સ્પાયવેર કેસમાં આરોપોની તપાસ માટે નિષ્ણાત સમિતિની નિમણૂક કરી હતી.
જસ્ટિસ ડી.વાય. ચંદ્રચુડ -
ભારતના મુખ્ય ન્યાયાધીશ જસ્ટિસ ડી.વાય. ચંદ્રચુડ પણ આ વર્ષે નિવૃત્ત થશે. CJI જસ્ટિસ ડી.વાય. ચંદ્રચુડ બે વર્ષના લાંબા કાર્યકાળ બાદ 10 નવેમ્બર 2024ના રોજ નિવૃત્ત થશે. જસ્ટિસ ચંદ્રચુડે 9 નવેમ્બર, 2022ના રોજ ભારતના 50મા મુખ્ય ન્યાયાધીશ તરીકે શપથ લીધા હતા. તેમને 13 મે, 2016ના રોજ સુપ્રીમ કોર્ટના જજ તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા હતા. અગાઉ તેઓ ઉત્તર પ્રદેશમાં અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટમાં ફરજ બજાવતા હતા.
જસ્ટિસ ડી.વાય. ચંદ્રચુડની નિવૃત્તિ બાદ જસ્ટિસ સંજીવ ખન્ના તેમની જગ્યા લેશે. મુખ્ય ન્યાયાધીશ ડી.વાય. ચંદ્રચુડ ભારતીય સેનામાં મહિલા અધિકારીઓને કાયમી કમિશન આપવા સહિત ઘણા ઐતિહાસિક નિર્ણયોનો હિસ્સો રહ્યો છે. તેઓ મૂળભૂત મૂળભૂત અધિકાર તરીકે ગોપનીયતાના અધિકાર, IPCની કલમ 377 ની બંધારણીયતા અને અયોધ્યા રામ મંદિર વિવાદના મુદ્દા જેવા કેસોનો પણ ભાગ રહ્યા છે.
તાજેતરમાં જ તેમણે જમ્મુ-કાશ્મીરમાંથી કલમ 370 નાબૂદ કરવાના કેસમાં પણ ચુકાદો આપ્યો છે. જસ્ટિસ ચંદ્રચુડે લગ્ન સમાનતાના કેસમાં ખાસ અસંમતિ દર્શાવી હતી, જેમાં તેમણે કહ્યું હતું કે સમલિંગી યુગલોને પણ લગ્ન કરવાનો અધિકાર છે. હાલમાં, CJIની આગેવાની હેઠળની ત્રણ બંધારણીય બેન્ચે નાગરિકતા અધિનિયમ, 1955ની કલમ 6ની બંધારણીયતા, ચૂંટણી બોન્ડ યોજનાની માન્યતા અને 2018ના એશિયન રિસરફેસિંગ જજમેન્ટ સામેના સંદર્ભ અંગેના તેમના ચુકાદાઓ અનામત રાખ્યા છે.
