જયપુર, રાજસ્થાન : નેશનલ લીગલ સર્વિસ ઓથોરિટી (National Legal Services Authority) દ્વારા શનિવારે જયપુરમાં બે દિવસીય ઓલ ઈન્ડિયા લીગલ સર્વિસીસ મીટનું (All India Legal Services Meet) આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું. આ દરમિયાન, આઝાદીના સો વર્ષ પછી, કાનૂની સેવાઓના સ્વરૂપ પર મંથન થયું હતું. જેનું ઉદ્ઘાટન મુખ્ય ન્યાયાધીશ એનવી રમનાએ કર્યું હતું. આ પ્રસંગે મુખ્ય પ્રધાન અશોક ગેહલોતે (Cm Gehlot Speak on Bureaucracy and Judiciary) દેશમાં પ્રવર્તમાન લોકશાહીને લઈને કેન્દ્ર સરકારની સાથે નોકરશાહી અને ન્યાયતંત્ર પર સીધો નિશાન સાધ્યું છે. મુખ્ય પ્રધાન ગેહલોતે કહ્યું કે, નિવૃત્તિ પછી નોકરશાહી અને ન્યાયતંત્રની ચિંતા ગંભીર બાબત છે.
કાનૂની સેવાઓના સ્વરૂપ પર મંથન : ગેહલોતે વધુમાં કહ્યું કે, એક સમય હતો, જ્યારે સુપ્રીમ કોર્ટના 4 જજો દેશની લોકશાહી માટે જોખમ ગણાવતા હતા. તે પછી તેમાંથી એક જજ CGI બન્યા અને પછી સંસદના સભ્ય બન્યા, આટલું જ નહીં, CJI બન્યા પછી પણ જે વ્યવસ્થાને લઈને તેમણે સવાલો ઉઠાવ્યા હતા તેમાં કોઈ ફેરફાર થયો નથી. આનાથી વધુ, તેઓ CJIમાંથી નિવૃત્ત થયા પછી સંસદના સભ્ય બને છે. નિવૃત્તિ પછી આ રીતે અમલદારશાહી અને ન્યાયતંત્રની ચિંતા (All India Legal Services Meet) ખૂબ જ ગંભીર બાબત છે. આજે શનિવારે, બે દિવસીય અખિલ ભારતીય કાનૂની સેવા મીટમાં, આઝાદીના સો વર્ષ પછી, કાનૂની સેવાઓના સ્વરૂપ પર મંથન કરવામાં આવ્યું હતું. આ દરમિયાન, મુખ્ય પ્રધાન ગેહલોતે વર્તમાન ન્યાય વ્યવસ્થા અંગે ચિંતા વ્યક્ત કરી હતી.
આ પણ વાંચો : ઉપરાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણી માટે NDAના ઉમેદવાર જાહેર, જાણો કોણ છે ધનખર
લોકતંત્ર માટે જોખમ : મુખ્ય પ્રધાન ગેહલોતે કહ્યું કે, હાલના સમયની લોકશાહીમાં જે રીતે કામ થઈ રહ્યું છે તે અત્યાર સુધી ક્યારેય થયું નથી. તેમણે એમ પણ કહ્યું કે, સુપ્રીમ કોર્ટના ભૂતપૂર્વ મુખ્ય ન્યાયાધીશ રંજન ગોગોઈ દ્વારા દેશના લોકતંત્ર માટે જોખમ તરીકે ઉઠાવવામાં આવેલા પ્રશ્નો પહેલા સાચા હતા કે પછી તે હજુ સુધી સમજાયું નથી. ગેહલોતે કહ્યું કે, દેશની સ્થિતિ વણસી રહી છે. હોર્સ ટ્રેડિંગ દ્વારા લોકતાંત્રિક રીતે ચૂંટાયેલી સરકારને તોડવામાં આવી રહી છે. રાજસ્થાનમાં પણ કોઈક રીતે સરકાર બચી ગઈ, નહીંતર અહીં બીજા મુખ્ય પ્રધાન ઊભા હોત. કાર્યક્રમમાં CJI NV રમનાએ કહ્યું કે, અપરાધિક કેસોમાં પ્રક્રિયા સજા જેવી જ હોય છે. દેશમાં 6 લાખ 11 હજાર કેદીઓ છે. આમાંથી 80 ટકા અંડરટ્રાયલ કેદીઓ છે. તેમના નિકાલની પ્રક્રિયાને ઝડપી બનાવવા માટે આવા પ્રયાસો કરવા જોઈએ.
કોર્ટની ટિપ્પણી પર 116 લોકો ઉભા થયા હતા : કોર્ટની ટિપ્પણી પર 116 લોકોને ઉભા કરી દીધા હતા, જેમાં નિવૃત્ત ન્યાયાધીશો, નિવૃત્ત અમલદારો, વરિષ્ઠ વકીલો સહિત વિવિધ વર્ગના લોકો હતા. કોર્ટના ન્યાયાધીશો પોતાની લાગણી વ્યક્ત કરે તો લોકો તેમની સામે ઉભા થાય તે પોતાનામાં જ મોટી વાત છે. આ બધું કેવી રીતે મેનેજ કરવામાં આવ્યું તે પણ વિચારવા જેવી બાબત છે. કોર્ટમાં ન્યાયાધીશો પણ ઘણી વખત તેમની લાગણી વ્યક્ત કરે છે અને તેમના વિશે ઘણી વખત ટિપ્પણીઓ કરે છે, પરંતુ જો સરકારો તેમના પર આ રીતે દબાણ કરશે તો લોકશાહી માટે મોટો ખતરો ક્યાં હશે.
આ પણ વાંચો : Gujarat riots : SITએ કર્યો મહત્વનો ખૂલાસો, ત્રણેય આરોપીઓએ ષડયંત્ર રચવા લીધા લાખો રૂપિયા
મોંઘા વકીલો પીડિતને ન્યાયથી દૂર ભગાડે છે : આવી સ્થિતિમાં ગરીબ પીડિતને ન્યાય મળવો શક્ય નથી. એક સારા વકીલની ફી 1 કરોડ, 80 લાખ, 50 લાખ સુધીની હોય છે. એક ધારણા એવી પ્રવર્તી રહી છે કે, વકીલ જેટલો ખર્ચાળ હશે તેટલો જજ તેની સાથે વધુ પ્રભાવિત થશે. ન્યાયાધીશે વકીલનો ચહેરો જોઈને નિર્ણય લેવો જોઈએ તે પણ મોટી ચિંતાની વાત છે.
બે વર્ષમાં બે કરોડ કેસ ઓછા : કેન્દ્રીય કાયદા પ્રધાન કિરેન રિજિજુએ કહ્યું કે, દેશમાં 5 કરોડથી વધુ કેસ પેન્ડિંગ છે. આવી સ્થિતિમાં વર્ષ 2047માં શું સ્થિતિ રહેશે. આવા નક્કર પગલાં લેવા જોઈએ કે આગામી બે વર્ષમાં બે કરોડ કેસ ઓછા થાય. કેન્દ્રીય કાયદા પ્રધાન 18મી ઓલ ઈન્ડિયા લીગલ સર્વિસ ઓથોરિટી મીટને સંબોધિત કરી રહ્યા હતા. તેમણે કહ્યું કે, સામાન્ય લોકોને રાહત આપવા માટે ન્યાયતંત્ર અને કાર્યપાલિકા વચ્ચે સમન્વયની જરૂર છે. સાથે જ હાઈકોર્ટમાં હિન્દી અને સ્થાનિક ભાષાઓમાં કામ કરવાને પ્રાથમિકતા આપવી જોઈએ.
