બેંગલુરુ (કર્ણાટક): ઈન્ડિયન સ્પેસ રિસર્ચ ઓર્ગેનાઈઝેશન (ISRO) એ તેના ચંદ્રયાન-3 મિશન વિશે માહિતી આપી છે. અવકાશયાન ધીમે ધીમે ચંદ્રની નજીક આવી રહ્યું છે. 23 ઓગસ્ટે ચંદ્રયાન-3 પ્રથમ વખત ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રુવની નજીક ઉતરવાનો પ્રયાસ કરશે. ડીબૂસ્ટ પછી ચંદ્રયાન-3 લેન્ડર મોડ્યુલનું વિક્રમ લેન્ડર અને પ્રજ્ઞાન રોવર હાલમાં 113 કિમી બાય 157 કિમીની ભ્રમણકક્ષામાં છે. બીજી ડીબૂસ્ટ 20 ઓગસ્ટ, 2023ના રોજ બપોરે 2:00 વાગ્યે શેડ્યૂલ કરવામાં આવી છે. ચંદ્રયાન-3 આ વર્ષે 14 જુલાઈએ લોન્ચ કરવામાં આવ્યું હતું. તે ચંદ્રયાન-2નું ફોલો-અપ મિશન છે જે સુરક્ષિત ચંદ્ર લેન્ડિંગ માટે તૈયાર કરવામાં આવ્યું છે.
ચંદ્ર પર સોફ્ટ-લેન્ડિંગ દરમિયાન મુખ્ય અવરોધો:
- 100 કિમીથી ઉપર ચંદ્ર પર કોઈ વાતાવરણ નથી, તેથી પેરાશૂટ સરળતાથી નીચે ઉતરી શકતા નથી.
- ચંદ્રયાન-2 30 કિમીથી 100 મીટરની ઉંચાઈ વચ્ચે નિષ્ફળ ગયું. આ સમયે, લેન્ડર સોફ્ટવેરની ભૂલને કારણે ક્રેશ થતાં પહેલા 2.1 કિલોમીટરની અંદર ચંદ્રની નજીક પહોંચ્યું હતું, પરંતુ તેની ઝડપને નિયંત્રિત કરી શક્યું ન હતું. આ વખતે તેની સ્પીડને કંટ્રોલ કરવી પડશે.
- 100 મીટરની ઉંચાઈ પર, ચંદ્રયાન-3 લેન્ડર વિક્રમ ભૂપ્રદેશમાં અણધાર્યા અને અચાનક ફેરફારોનો સામનો કરી શકે છે, જેના પરિણામે સૉફ્ટવેરની ખામીઓ અથવા ઊંચાઈ સેન્સર ભૂલો થઈ શકે છે.
- લેન્ડિંગ દરમિયાન, ચંદ્રની સામગ્રી એરબોર્ન બની જશે, જે સેન્સરમાં ભૂલો અને થ્રસ્ટર બંધ થવાનું જોખમ તરફ દોરી શકે છે. ઉતરાણની ઝડપ ઘટ્યા પછી પણ ચંદ્રના કણો ખતરો બનતા રહેશે. કણો લેન્ડરના કેમેરાના લેન્સને અસ્પષ્ટ કરી શકે છે અને અચોક્કસ રીડિંગનું કારણ બની શકે છે.
ISRO માટે સૌથી મોટો મુદ્દો લેન્ડરનું નમવું છે: ISROના અધ્યક્ષના જણાવ્યા અનુસાર ચંદ્રયાન-3 અવકાશયાનના સુરક્ષિત ઉતરાણ માટે અવકાશયાનનું ઓરિએન્ટેશન નિર્ણાયક રહેશે. જો કે આ ગતિ ચંદ્રની સપાટીની આડી છે. તેમણે દાવો કર્યો હતો કે ઉતરાણ પ્રક્રિયાનો પ્રારંભિક વેગ 1.68 કિમી પ્રતિ સેકન્ડની નજીક હશે.
ચંદ્રયાન-3 વર્ટિકલ હોવું જોઈએ કારણ કે તે આ જગ્યાએ લગભગ 90 ડિગ્રી નમેલું છે. આ પરિસ્થિતિમાં આપણે જે 'યુક્તિ'નો ઉપયોગ કરવો જોઈએ તે છે અવકાશયાનને આડીથી ઊભી દિશામાં ખસેડવાની ક્ષમતા, એટલે કે ચંદ્રની સપાટીની સમાંતર પગની સામે. ચંદ્રયાન-3ને સુરક્ષિત ચંદ્ર પર ઉતરાણ કરવા માટે અનેક તબક્કાઓમાંથી ઊભી સ્થિતિમાં લઈ જવામાં આવશે. ચંદ્રયાન-2 મિશન દરમિયાન ચંદ્રની સપાટી પર તેના લેન્ડરને યોગ્ય રીતે લેન્ડ કરવામાં ISROની અગાઉની નિષ્ફળતાને કારણે આ પગલું મહત્ત્વપૂર્ણ છે. - ઈસરોના અધ્યક્ષ
ઈસરો ટીમ સંપૂર્ણ રીતે સતર્ક: ISROના ડિરેક્ટરના જણાવ્યા અનુસાર મુશ્કેલીમાં ઇંધણનો વપરાશ ઓછો કરવો, અંતરની ચોક્કસ ગણતરીઓ સુનિશ્ચિત કરવી અને તમામ અલ્ગોરિધમ્સ ઇરાદા મુજબ કામ કરી રહ્યા છે તેની ખાતરી કરવી સામેલ છે. જો કે ઈસરો ટીમ સંપૂર્ણ રીતે સતર્ક છે. ગણતરીમાં સહેજ પણ ભૂલ થાય તો પણ વિક્રમ સોફ્ટ લેન્ડિંગ કરી શકે છે. ઈસરોના અધ્યક્ષે કહ્યું કે 'અમે એ સુનિશ્ચિત કર્યું છે કે ત્રણ મીટર પ્રતિ સેકન્ડ સુધીની લેન્ડિંગ વેગથી ચંદ્રયાન-3ને કોઈ નુકસાન ન થાય'.
