કોરબા: કોરબાની જીવનરેખા હસદેવ વર્ષોના સારા વરસાદ બાદ તેની સુંદરતામાં પરત ફરી છે. પ્રકૃતિના ખોળેથી નીકળતી હસદેવ નદીના તરંગોનો અવાજ અને તેની સુંદરતા હળવી થઈ રહી છે. વિશ્વ નદી દિવસ પર, ઇટીવી ભારત તમને કોરબાની જીવાદોરી હાસદેવ નદી વિશે જણાવી રહ્યું છે. હસદેવ નદીનો ઉદ્ભવ કોરિયા જિલ્લામાં છે, જ્યાંથી નદી લગભગ 125 કિ.મી. પછી કોરબામાં પ્રવેશ કરે છે.
સેંકડો એકર ખેતરોનું સિંચન પણ હસદેવના જ પાણી પર નિર્ભર છે. કોરબા મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશન દ્વારા સારવાર બાદ લોકોના ઘરે હસદેવનું પાણી પહોંચાડવામાં આવ્યું છે. જે લાખો લોકોની તરસ છીપાવે છે. આથી જ હસદેવ મોહક જ નથી, પરંતુ તે જીવનદાતા પણ છે. જીવદયાની હસદેવ નદી આ વર્ષે હસી રહી છે, પરંતુ એક દાયકાથી વધુ સમયથી, હસદેવ તીવ્ર પ્રદૂષણની લપેટમાં છે. પર્યાવરણવિદોએ તેને બચાવવા હસદેવ બચાવો આંદોલન શરૂ કર્યું હતુ.
તાજેતરમાં, પર્યાવરણીય સંરક્ષણ બોર્ડ કોરબાની ટીમે કુસમુંડા કોલસાની ખાણને હસદેવને પ્રદૂષિત પાણી ન વહેવાની સૂચના આપીને નોટિસ ફટકારી હતી. તેવી જ રીતે બાલ્કો અથવા CSEBના પાવર પ્લાન્ટને પણ નોટિસ આપવામાં આવી હતી.
પંડિત રવિશંકર શુક્લા યુનિવર્સિટીના ભૂસ્તરશાસ્ત્રના પ્રોફેસર ડો.નિનાદ બોધનકર કહે છે કે હસદેવ નદીમાં સતત માટીનું ધોવાણ થઈ રહ્યું છે. શક્ય તેટલું વાવેતર કરીને તેને સુધારવું પડશે.
હસદેવ નદી પર બેંગો ડેમ બનાવવાનું કામ 1992માં પૂર્ણ થયું હતું. 26 વર્ષમાં જળસંચયની ક્ષમતામાં 10% ઘટાડો થયો છે. થોડા વર્ષો પહેલા હાથ ધરવામાં આવેલા એક સર્વેમાં કેન્દ્રીય જળ પંચે સ્પષ્ટ કર્યું હતું કે ઔદ્યોગિક પ્રદૂષણને કારણે નદીની જળસંચય ક્ષમતામાં ઘટાડો થયો છે. જેના કારણે ઔદ્યોગિક સંસ્થાઓને પાણી આપવા માટે નક્કી કરેલા પ્રમાણમાં પણ ઘટાડો થયો હતો. અગાઉ નદીની સફાઇ માટે બે કરોડ રૂપિયાનો એક્શન પ્લાન તૈયાર કરવામાં આવ્યો હતો.
