ETV Bharat / bharat

કોર્ટમાં ખુલી કુરાન: પત્ની-બાળકોની સંભાળમાં અસમર્થ મુસ્લિમને બીજા લગ્નનો અધિકાર નથી

એક મહત્વના કેસમાં આજે અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટે મહત્વનો નિર્ણય લેતા (allahabad high court on muslim second marriage) કુરાનને ટાંકીને કહ્યું છે કે, જે મુસ્લિમ પત્ની અને બાળકોની સંભાળ રાખવામાં અસમર્થ છે, તેને બીજા લગ્ન કરવાનો અધિકાર નથી.

કોર્ટમાં ખુલી કુરાન: પત્ની-બાળકોની સંભાળમાં અસમર્થ મુસ્લિમને બીજા લગ્નનો અધિકાર નથી
કોર્ટમાં ખુલી કુરાન: પત્ની-બાળકોની સંભાળમાં અસમર્થ મુસ્લિમને બીજા લગ્નનો અધિકાર નથી
author img

By

Published : Oct 11, 2022, 7:12 PM IST

પ્રયાગરાજઃ અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટે એક આદેશમાં કહ્યું છે કે, ઈસ્લામિક કાયદો મુસ્લિમને પત્ની હોય ત્યારે બીજા લગ્ન (allahabad high court on muslim second marriage) કરવાનો અધિકાર આપે છે. મુસ્લિમને કોર્ટ દ્વારા પત્નીની ઈચ્છા વિરુદ્ધ પત્નીને સાથે રહેવા માટે મજબૂર કરવાનો આદેશ મેળવવાનો કોઈ અધિકાર નથી. કોર્ટે કહ્યું કે જે મુસ્લિમ પત્ની અને બાળકોની સંભાળ રાખવામાં અસમર્થ હોય તેને ફરીથી લગ્ન કરવાનો અધિકાર નથી.

બીજા લગ્ન કરવા એ પહેલી પત્ની સાથે ક્રૂરતા: જસ્ટિસ એસપી કેસરવાની અને જસ્ટિસ રાજેન્દ્ર કુમારની ડિવિઝન બેંચે અઝીઝુર રહેમાનની અપીલને ફગાવી દેતા (allahabad high court order) આ નિર્ણય આપ્યો છે. કોર્ટે કહ્યું કે પત્નીની સંમતિ વિના બીજા લગ્ન (Muslim second marriage right) કરવા એ પહેલી પત્ની સાથે ક્રૂરતા છે. જો કોર્ટ તેને પ્રથમ પત્નીની ઈચ્છા વિરુદ્ધ તેના પતિ સાથે રહેવાની ફરજ પાડે છે, તો તે મહિલાના ગૌરવપૂર્ણ જીવન અને વ્યક્તિગત સ્વતંત્રતાના બંધારણીય અધિકારનું ઉલ્લંઘન ગણાશે.

કોર્ટમાં ખુલી કુરાન: કોર્ટે કુરાનની સુરા-4 શ્લોક-3ને ટાંકીને કહ્યું કે, જો કોઈ મુસ્લિમ તેની પત્ની અને બાળકોની યોગ્ય સંભાળ રાખી શકતો નથી, તો તેને ફરીથી લગ્ન કરવાની મંજૂરી આપવામાં આવશે નહીં. ફેમિલી કોર્ટે સંત કબીરનગરની પ્રથમ પત્ની હમીદુન્નીશા ઉર્ફે શફીકુન્નીશાને તેની મરજી વિરુદ્ધ તેના પતિ સાથે રહેવાનો આદેશ આપવાના ઇનકારને માન્ય રાખ્યો છે.

બંધારણની કલમ 21 હેઠળ: કોર્ટે ફેમિલી કોર્ટના નિર્ણય અને ઇસ્લામિક કાયદાની વિરુદ્ધના હુકમનામાને રદ કરવા માટે દાખલ કરવામાં આવેલી પ્રથમ અપીલને ફગાવી દીધી હતી અને સુપ્રીમ કોર્ટના તમામ નિર્ણયોને ટાંકીને કહ્યું હતું કે, બંધારણની કલમ 21 હેઠળ દરેક નાગરિકને ગૌરવપૂર્ણ જીવન અને વ્યક્તિગત જીવન મળવું એ સ્વતંત્રતાનો મૂળભૂત અધિકાર છે.

કલમ 14 બધાને સમાનતાનો અધિકાર આપે છે. કલમ 15(2) લિંગ વગેરેના આધારે ભેદભાવને પ્રતિબંધિત કરે છે. કોઈપણ અંગત કાયદો અથવા પ્રથા બંધારણીય અધિકારોનું ઉલ્લંઘન કરી શકે નહીં. વ્યક્તિગત કાયદાના નામે નાગરિકોને બંધારણીય મૂળભૂત અધિકારો નકારી શકાય નહીં. જીવનના અધિકારમાં ગૌરવપૂર્ણ જીવનનો અધિકાર શામેલ છે.

કોર્ટે કહ્યું કે જે સમાજમાં મહિલાઓનું સન્માન ન થાય તે સમાજ સંસ્કારી ન કહેવાય. જે દેશ સ્ત્રીઓનું સન્માન કરે તે જ સંસ્કારી દેશ કહી શકાય. મુસ્લિમોએ પોતે એક પત્ની હોવા છતાં બીજા લગ્ન કરવાનું ટાળવું જોઈએ. કુરાન એવા મુસ્લિમને મંજૂરી આપતું નથી જે એક પત્ની સાથે ન્યાય ન કરે, બીજી સાથે લગ્ન કરે.

કેસના તથ્યો અનુસાર, અઝીઝુર રહેમાન અને હમીદુન્નીશાના લગ્ન 12 મે 1999ના રોજ થયા હતા. વિપક્ષની પત્ની તેના પિતાનું એકમાત્ર હયાત સંતાન છે. તેના પિતાએ તેની સ્થાવર મિલકત તેની પુત્રીને દાનમાં આપી હતી. તે તેના 93 વર્ષીય પિતા સાથે તેના ત્રણ બાળકોની સંભાળ રાખે છે. તેણીને કહ્યા વિના પતિએ ફરીથી લગ્ન કરી લીધા, તેણીને પણ બાળકો છે. સાથે રહેવા બદલ પતિએ પત્ની સામે ફેમિલી કોર્ટમાં કેસ કર્યો હતો. ફેમિલી કોર્ટે તરફેણમાં આદેશ ન આપ્યો તો આ અપીલ હાઈકોર્ટમાં દાખલ કરવામાં આવી હતી.

પ્રયાગરાજઃ અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટે એક આદેશમાં કહ્યું છે કે, ઈસ્લામિક કાયદો મુસ્લિમને પત્ની હોય ત્યારે બીજા લગ્ન (allahabad high court on muslim second marriage) કરવાનો અધિકાર આપે છે. મુસ્લિમને કોર્ટ દ્વારા પત્નીની ઈચ્છા વિરુદ્ધ પત્નીને સાથે રહેવા માટે મજબૂર કરવાનો આદેશ મેળવવાનો કોઈ અધિકાર નથી. કોર્ટે કહ્યું કે જે મુસ્લિમ પત્ની અને બાળકોની સંભાળ રાખવામાં અસમર્થ હોય તેને ફરીથી લગ્ન કરવાનો અધિકાર નથી.

બીજા લગ્ન કરવા એ પહેલી પત્ની સાથે ક્રૂરતા: જસ્ટિસ એસપી કેસરવાની અને જસ્ટિસ રાજેન્દ્ર કુમારની ડિવિઝન બેંચે અઝીઝુર રહેમાનની અપીલને ફગાવી દેતા (allahabad high court order) આ નિર્ણય આપ્યો છે. કોર્ટે કહ્યું કે પત્નીની સંમતિ વિના બીજા લગ્ન (Muslim second marriage right) કરવા એ પહેલી પત્ની સાથે ક્રૂરતા છે. જો કોર્ટ તેને પ્રથમ પત્નીની ઈચ્છા વિરુદ્ધ તેના પતિ સાથે રહેવાની ફરજ પાડે છે, તો તે મહિલાના ગૌરવપૂર્ણ જીવન અને વ્યક્તિગત સ્વતંત્રતાના બંધારણીય અધિકારનું ઉલ્લંઘન ગણાશે.

કોર્ટમાં ખુલી કુરાન: કોર્ટે કુરાનની સુરા-4 શ્લોક-3ને ટાંકીને કહ્યું કે, જો કોઈ મુસ્લિમ તેની પત્ની અને બાળકોની યોગ્ય સંભાળ રાખી શકતો નથી, તો તેને ફરીથી લગ્ન કરવાની મંજૂરી આપવામાં આવશે નહીં. ફેમિલી કોર્ટે સંત કબીરનગરની પ્રથમ પત્ની હમીદુન્નીશા ઉર્ફે શફીકુન્નીશાને તેની મરજી વિરુદ્ધ તેના પતિ સાથે રહેવાનો આદેશ આપવાના ઇનકારને માન્ય રાખ્યો છે.

બંધારણની કલમ 21 હેઠળ: કોર્ટે ફેમિલી કોર્ટના નિર્ણય અને ઇસ્લામિક કાયદાની વિરુદ્ધના હુકમનામાને રદ કરવા માટે દાખલ કરવામાં આવેલી પ્રથમ અપીલને ફગાવી દીધી હતી અને સુપ્રીમ કોર્ટના તમામ નિર્ણયોને ટાંકીને કહ્યું હતું કે, બંધારણની કલમ 21 હેઠળ દરેક નાગરિકને ગૌરવપૂર્ણ જીવન અને વ્યક્તિગત જીવન મળવું એ સ્વતંત્રતાનો મૂળભૂત અધિકાર છે.

કલમ 14 બધાને સમાનતાનો અધિકાર આપે છે. કલમ 15(2) લિંગ વગેરેના આધારે ભેદભાવને પ્રતિબંધિત કરે છે. કોઈપણ અંગત કાયદો અથવા પ્રથા બંધારણીય અધિકારોનું ઉલ્લંઘન કરી શકે નહીં. વ્યક્તિગત કાયદાના નામે નાગરિકોને બંધારણીય મૂળભૂત અધિકારો નકારી શકાય નહીં. જીવનના અધિકારમાં ગૌરવપૂર્ણ જીવનનો અધિકાર શામેલ છે.

કોર્ટે કહ્યું કે જે સમાજમાં મહિલાઓનું સન્માન ન થાય તે સમાજ સંસ્કારી ન કહેવાય. જે દેશ સ્ત્રીઓનું સન્માન કરે તે જ સંસ્કારી દેશ કહી શકાય. મુસ્લિમોએ પોતે એક પત્ની હોવા છતાં બીજા લગ્ન કરવાનું ટાળવું જોઈએ. કુરાન એવા મુસ્લિમને મંજૂરી આપતું નથી જે એક પત્ની સાથે ન્યાય ન કરે, બીજી સાથે લગ્ન કરે.

કેસના તથ્યો અનુસાર, અઝીઝુર રહેમાન અને હમીદુન્નીશાના લગ્ન 12 મે 1999ના રોજ થયા હતા. વિપક્ષની પત્ની તેના પિતાનું એકમાત્ર હયાત સંતાન છે. તેના પિતાએ તેની સ્થાવર મિલકત તેની પુત્રીને દાનમાં આપી હતી. તે તેના 93 વર્ષીય પિતા સાથે તેના ત્રણ બાળકોની સંભાળ રાખે છે. તેણીને કહ્યા વિના પતિએ ફરીથી લગ્ન કરી લીધા, તેણીને પણ બાળકો છે. સાથે રહેવા બદલ પતિએ પત્ની સામે ફેમિલી કોર્ટમાં કેસ કર્યો હતો. ફેમિલી કોર્ટે તરફેણમાં આદેશ ન આપ્યો તો આ અપીલ હાઈકોર્ટમાં દાખલ કરવામાં આવી હતી.

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.