હૈદરાબાદ : વર્ષ 2023 ના અંતમાં મધ્યપ્રદેશ, રાજસ્થાન અને છત્તીસગઢ વિધાનસભા ચૂંટણીમાં ભાજપની જીત 2024 લોકસભા ચૂંટણીમાં કેન્દ્રમાં શાસક પક્ષ માટે સીધો રસ્તો સાફ કરે છે. વર્ષ 2023 દરમિયાન તેલંગાણા અને કર્ણાટક કોંગ્રેસ માટે સિલ્વર લાઇનિંગ હતા, કારણ કે કોંગ્રેસે દક્ષિણના રાજ્યોમાં જીત મેળવી હતી. જ્યારે નિર્ણાયક ત્રણ રાજ્યોમાં ત્રણ જીત સાથે ભાજપે આગામી વર્ષે યોજાનાર લોકસભા ચૂંટણીની ચાવી મેળવી લીધી છે. એકંદરે 'મોદી કી ગેરેંટી' મતદારોના માનસ પર અસર કરી ગઈ અને ભાજપને જબરજસ્ત મતદાન થયું હતું. આ INDIA ગઠબંધનની રચના અને 2023 કર્ણાટક ચૂંટણીમાં પાર્ટીની હાર સાથેના હાઇપને જોતાં બેકફૂટ પર દેખાયા હતા.
મધ્યપ્રદેશમાં ભાજપે 54 બેઠકોના ફાયદા સાથે 163 બેઠકો મેળવી અને કોંગ્રેસ 66 બેઠકો પર અટકી ગઈ હતી. આ વર્ષે હરીફ પાર્ટીના સ્કોર બોર્ડમાં 48 સીટોનો ઘટાડો થયો છે. 'જય-વીરુ' દિગ્વિજય સિંહ અને કમલનાથનું સંયોજન શિવરાજ સિંહની આગેવાની હેઠળની ભાજપ સરકારને હરાવવા માટે નિષ્ફળ રહી હતી. કોંગ્રેસની હાર માત્ર તેનું નુકસાન જ નહીં પરંતુ રાજ્યમાં પક્ષના બે દિગ્ગજ રાજકારણીઓની રાજકીય વિસ્મૃતિ પણ છે.
ચૂંટણીમાં પરાજિત થવાથી માત્ર અપમાન જ નથી થયું, પરંતુ એવા સમયે જ્યારે જ્યોતિરાદિત્ય સિંધિયા કોંગ્રેસના યુવા નેતાઓને બીજેપીના ફોલ્ડમાં લઈ જવા માટે સક્ષમ હતા, ત્યારે વૈકલ્પિક નેતૃત્વની શોધ પક્ષને ભારે પડી હતી. સિંધિસનું વશીકરણ આક્રમક મતદારોમાં અને ખાસ કરીને યુવાનોમાં ઉત્સાહપૂર્ણ અપીલ ધરાવે છે. તેણે મોટાભાગે ભાજપની તરફેણમાં મતના સ્વિંગમાં ફાળો આપ્યો હતો. શિવરાજ સિંહ ચૌહાણ મામા તરીકે ઓળખાય છે, તેમણે મહિલા-કેન્દ્રિત કલ્યાણ યોજના લાડલી બેહના પર દાવ લગાવ્યો અને જે ત્વરિત હિટ બન્યો હતો.
શિવરાજ સિંહનો મેચ-વિનિંગ શોટ અને સિંધિયાનો કેમિયો વર્ચ્યુઅલ રીતે કમલનાથ અને દિગ્વિજયની નિવૃત્તિને અસર કરી ગઈ. જો મધ્યપ્રદેશના જનાદેશે ભાજપને સત્તા વિરોધી વલણને નકારી કાઢવામાં મદદ કરી હોય, તો રાજસ્થાનની ચૂંટણીમાં ઉત્કૃષ્ટ દેખાવે ભાજપના કલ્યાણ વચનની આસપાસ બાંધવામાં આવેલા 'મોદી કી ગેરંટી'ના શક્તિશાળી વર્ણનને માન્ય કર્યું હતું. જેને એવા રાજ્યમાં લેનારા મળ્યા હતા જ્યાં સત્તાવિરોધી અશોક ગેહલોતની આગેવાની હેઠળની કોંગ્રેસ સરકાર શરમજનક સાબિત થઈ હતી. . રાજસ્થાનમાં 42 બેઠકોના વધારા સાથે 115 બેઠકો મેળવનાર ભાજપે જૂથવાદગ્રસ્ત અશોક ગેહલોતની આગેવાની હેઠળના કોંગ્રેસને સત્તામાં પાછા આવવાની તક ઉખાડી ફેંકી હતી. 69 બેઠકો મેળવનાર કોંગ્રેસે ગત ચૂંટણી કરતા 30 બેઠક ઓછી મેળવી છે.
કોંગ્રેસના વચનો મતદારોને ભાગ્યે જ રાજી કરી શક્યા કારણે કે, આંકડા દર્શાવે છે કે રાજસ્થાનના મહત્વના પાંચ પૂર્વીય જિલ્લાઓમાં ભાજપને જંગી ફાયદો થયો છે. જ્યાં બેઠકોની સંખ્યા માત્ર એકથી વધીને 13 પર પહોંચી છે. બીજી તરફ કોંગ્રેસને નુકસાન થયું છે. પાર્ટીની સીટ સંખ્યા વીસથી ઘટીને આઠ થઈ ગઈ છે. કોંગ્રેસ ઈસ્ટર્ન રાજસ્થાન કેનાલ પ્રોજેક્ટ (ERCP) પ્રોજેક્શન પણ ડિવિડન્ડ ચૂકવવામાં નિષ્ફળ ગયું હતું. મધ્યપ્રદેશની જેમ રાજસ્થાનમાં પણ અચ્છે દિનના વચનોની આસપાસ ફરતી પાર્ટીની આક્રમક ચૂંટણી ઝુંબેશ અને યુવાનો, મહિલાઓ અને વૃદ્ધ મતદારોના માનસ પર અસરકારક છાપ છોડી ગઈ હતી. અસંતુષ્ટ સચિન પાયલોટે પેપર લીક જેવા મુદ્દાઓ ઉઠાવી ભાજપને બારુદ પૂરું પાડ્યું જેણે કોંગ્રેસને સીધો હેડશોટ આપ્યો હતો.
છત્તીસગઢની હાર કોંગ્રેસ માટે એક મોટો ફટકો અને ભાજપ માટે મનોબળ બૂસ્ટર હતી. ભાજપે 54 બેઠકો જીતી અને હરીફ પક્ષને 35 બેઠકો પર પછાડ્યો હતો. આ વખતે ભાજપને 39 બેઠકોનો ફાયદો થયો. જ્યારે કોંગ્રેસને 33 બેઠકો ગુમાવવી પડી છે. અગાઉની ચૂંટણીના આંકડાની સરખામણી ભાજપ માટે મોટો ફાયદો અને કોંગ્રેસ માટે નુકસાન દર્શાવે છે. લાલદુહોમાની આગેવાની હેઠળના ZPM 27 બેઠક પર જીતી, જે NDAનો એક ભાગ છે. જોરમ થાંગાની આગેવાની હેઠળના મિઝો નેશનલ ફ્રન્ટ જોરામથાંગાનું હારવું એ પ્રાદેશિક પક્ષ માટે આંચકો છે. આ વખતે MNF ને માત્ર 10 બેઠકો મળી છે.
ભ્રષ્ટાચારના આરોપો પર કડક કાર્યવાહી કરવાની મોદીની ખાતરીએ ફરીથી મતદારોને આકર્ષ્યા હતા. "તેમણે મહાદેવને પણ ન છોડ્યા, મહાદેવ એપ સટ્ટાબાજીના કૌભાંડ સંદર્ભના આ વાક્યએ મતદારોના તાર પર પ્રહાર કર્યો હતો. ભૂપેશ બઘેલ કોંગ્રેસ સરકાર હારને ગળી જવા માટે બનાવવામાં આવી હતી જ્યારે એક્ઝિટ પોલ્સે પક્ષની જીતની આગાહી કરી હતી. તે વાયરલ થયેલ દલિત મામલા સહિત ભરતી અનિયમિતતાઓ અંગેના વિરોધને ડામવા માટે અણસમજુ હતી. મોટા રાજ્યોમાં જીત મેળવ્યા પછી તરત જ પીએમ મોદીએ ટિપ્પણી કરી કે, લોકોમાં એવી છાપ છે કે રાજ્યોમાં પાર્ટીની હેટ્રિક લોકસભા ચૂંટણીમાં હેટ્રિકની ગેરંટી છે.
ઉત્તર પ્રદેશ પછી લોકસભાના ક્ષેત્રોની દ્રષ્ટિએ મધ્યપ્રદેશ બીજા નંબરનું સૌથી મોટું રાજ્ય છે. અહીં ભાજપે 156 બેઠક પર જીત મેળવીને 230 બેઠકો ધરાવતી મધ્યપ્રદેશ વિધાનસભામાં બે તૃતીયાંશ બહુમતી મેળવી હતી. તેલંગાણામાં કોંગ્રેસે 119 સભ્યોની વિધાનસભામાં 64 બેઠકો જીતી હતી, તે ક્યારેય ભાજપની ગણતરીમાં ન હતી. કોંગ્રેસ માટે BRS ની સંખ્યા ઘટાડીને 39 બેઠકો કરવી એ એક નિવેદન છે, પરંતુ ભાજપની લોકસભાની સંભાવનાઓને નુકસાન પહોંચાડવા સુધી તે ભાગ્યે જ અસર કરી શકે છે. કેન્દ્રીય મંત્રી અનુરાગ ઠાકુરે ભાજપની ચૂંટણીમાં જીતને વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીના લોકો સાથેના અતૂટ જોડાણના પુરાવા તરીકે ગણાવી હતી.
વાસ્તવિક રાજનીતિના પરિપ્રેક્ષ્યમાં મતદાનના પરિણામ ભાજપ માટે મતદારોના થમ્બ્સ-અપ અને કોંગ્રેસ માટે વિપરીત અસરો સૂચવે છે. વિપક્ષના અભિયાન છતાં મોદીની લોકપ્રિયતા અકબંધ છે એ હકીકત ભાજપના વર્ચસ્વને વેગ આપે છે. ટોચના મીડિયા હાઉસ મૂડ ઓફ ધ નેશન પોલમાં ભાજપની આગેવાની હેઠળના નેશનલ ડેમોક્રેટિક એલાયન્સની (NDA) લોકસભાની ચૂંટણીમાં સત્તા પર આવનારી જીતની આગાહી કરવામાં આવી છે. ભાજપની આગેવાની હેઠળના NDA પાસે નરેન્દ્ર મોદી જેવા નેતા છે. જ્યારે INDIA ગઠબંધન નેતા વિહીન દેખાય છે. આ એક પરિબળ છે જે ગઠબંધન માટે આદર્શ પરિસ્થિતિ નથી. આ ઉપરાંત સીટની વહેંચણી પર અસંમતિ બીજું પરિબળ છે, જે INDIA ગઠબંધન માટે અસ્વસ્થતાનું ક્ષેત્ર છે. આ બે મુખ્ય પરિબળો અને અન્ય કેટલાક નાના પરિબળને ધ્યાનમાં લેવામાં આવી રહ્યા છે. વિપક્ષી જૂથ 2014 માંથી શીખામણ લઈને 2024 ના યુદ્ધ માટે તૈયારી કરી રહ્યું છે.
વધુ Year-ender 2023 સ્ટોરી
