કચ્છ : ગુજરાતીઓની મનગમતી વાનગીની વાત કરવામાં આવે તો સૌપ્રથમ નામ ઢોકળા અને થેપલા આવી જાય, પરંતુ તેની સાથે સાથે ગુજરાતીઓ ચટપટુ ખાવાના તો જબરા શોખીન હોય જ છે. આવી જ એક વાનગી છે જે ન માત્ર કચ્છ, ગુજરાતી કે ભારત, પરંતુ દેશ વિદેશમાં વસતા દરેક સ્વાદ રસિકની અતિપ્રિય વાનગી છે, દાબેલી. દાબેલી નામ સાંભળીને દેશના ખૂણે ખૂણે વસતા કચ્છી કે ગુજરાતી, દરેકના મોંમાં પાણી આવી જાય છે. જાણો દાબેલીનો રોચક ઈતિહાસ
મોસ્ટ ફેમસ સ્ટ્રીટ ફૂડ, કચ્છી દાબેલી : કચ્છની ઓરિજનલ દાબેલી માત્ર ગુજરાતમાં જ નહીં પરંતુ દેશ વિદેશમાં પણ પ્રખ્યાત છે. વિદેશમાં વસતા લોકો તો કાચી દાબેલીના પણ ચાહક છે. દાબેલીને દેશી બર્ગર કહી શકાય. આમ તો કચ્છીઓ પૂરા ભારત અને દેશ વિદેશમાં વસે છે, જેથી કચ્છની દાબેલી ગુજરાતમાં અનેક જગ્યાએ મળી રહે છે. પરંતુ જે સ્વાદ કચ્છની દાબેલીમાં છે તે સ્વાદ અન્ય કોઈ પણ સ્થળે નથી મળતો. હવે તો લોકો ભારતના અન્ય રાજ્યોમાં પણ દાબેલી વહેંચતા થઈ ગયા છે. ખાસ કરીને મુંબઈમાં અનેક દાબેલીના ચાહકો છે.
ચટપટી ચીજોનો કોમ્બો : કચ્છની દાબેલીમાં જુદી જુદી વસ્તુઓનું મિશ્રણ હોય છે. જેમકે બટાકા, ગરમ મસાલો, ડ્રાય ફ્રુટ, લીલી દ્રાક્ષ, ચેરી, ટુટીફ્રુટી, ટોપરાની ખમણ વગેરેનું મિશ્રણ કરીને પાઉંની વચ્ચે ભરવામાં આવે છે. તેમજ સાથે લસણની ચટણી અને ખજૂરની ખાટીમીઠી ચટણી પર નાખવામાં આવે છે. ત્યારબાદ ઉપરથી સેવ અને કાચી ડુંગળી પણ ભભરાવામાં આવે છે. કચ્છમાં પ્રથમ વખત જો કોઈ વ્યક્તિ આવે અને દાબેલી જોશે તો તેને બર્ગર જેવું લાગશે, તો કોઈને વડાપાઉ જેવું લાગશે. પરંતુ દાબેલીનો સ્વાદ તો એકદમ અલગ જ હોય છે. દાબેલી તો કચ્છી લોકોનું એનીટાઈમ, એનીવ્હેર મોસ્ટ ફેમસ સ્ટ્રીટ ફૂડ છે.
દાબેલીનો રોચક ઈતિહાસ : કચ્છી દાબેલીના ઇતિહાસની વાત કરવામાં આવે તો કચ્છના માંડવીના કેશવજી ગાભા ચુડાસમા નામની વ્યક્તિએ સૌ પ્રથમવાર આ વાનગી બનાવી હતી. વર્ષ 1960માં બનેલી આ વાનગી ગામમાંથી બહાર નીકળી અને ધીમે ધીમે પ્રચલિત થતી ગઈ. કચ્છી દાબેલી ગુજરાતના તમામ જિલ્લાઓ સુધી પહોંચી ગઈ. 'દબાવવામાં આવેલી વાનગી' એટલે તેને દાબેલી કહેવામાં આવે છે. આજથી 22 વર્ષ પહેલા દાબેલી ત્રણ રૂપિયામાં મળતી હતી. આજે કચ્છી દાબેલીનો ભાવ અલગ-અલગ વેરાયટી મુજબ 15 રૂપિયાથી લઈને 100 રૂપિયા સુધીનો છે.
દાબેલીના બેજોડ સ્વાદનો ફોર્મ્યુલા : કોઈ પણ કચ્છી કે ગુજરાતી વાનગી હોય, તેના સ્વાદમાં થોડી મીઠાશ તો હોય જ છે. દાબેલીની વિશેષતા પાઉની વચ્ચે જે મસાલો ભરવામાં આવે છે તે છે. દાબેલીમાં મુખ્ય સામગ્રી બટાકા છે, ઉપરાંત તેમાં નાખવામાં આવતી ચટણી કે જે દાબેલીને વધારે સ્વાદિષ્ટ બનાવે છે. તેમાં આંબલી, ખજૂર, લસણ અને લાલ મરચા સાથે ખાસ દાબેલીનો મસાલો ઉમેરવામાં આવે છે. આ ચટણીથી દાબેલી ખાટી-મીઠી લાગે છે. બાદમાં દાબેલી પર સેવ ભભરાવવામાં આવે છે, જેનાથી તે ક્રન્ચી લાગે છે. ઉપરાંત અમુક લોકો કાચી ડુંગળી પણ સાથે નખાવતા હોય છે, જેનો સ્વાદ પણ અનેરો હોય છે.
